Toshkent moliya instituti «Buxgalteriya hisobi»kafedrasi

EKMyait = M/n x N, 
bu erda: 
M
  -  barcha  xodimlar  tomonidan  bir  oyda  amalda  ishlangan  kunlar  miqdori  (bir 
kunda  ishlangan  soatlardan  qat’i  nazar),  biroq  korxonada  belgilangan  bir  oy  uchun  ish 
kunlari  miqdoridan ko‘p emas. Amalda ishlangan kunlarga  yillik  mehnat ta’tiliga va ish 
haqi saqlangan holda beriladigan ta’tilga to‘g‘ri keladigan kunlar ham kiradi; 
n
 - korxonada belgilangan bir oy uchun ish kunlari soni. Mehnat va aholini ijtimoiy 
muhofaza qilish vazirligi (MAIMQV) tomonidan belgilanadigan ish vaqti hisob-kitobiga 
muvofiq belgilanadi; 
N
  -  bir  xodimga  oy  uchun  belgilangan  YaIT  me’yori  -  eng  kam  ish  haqining  bir 
baravari. 
Ko‘rinadiki,  amalda  ishlangan  kunlar  miqdori  korxonada  belgilangan  ish  kunlari 
miqdoridan ko‘p bo‘lishi mumkin emas, ya’ni YaIT eng kam miqdorining hisob-kitobida 
ma’muriy-boshqaruv  xodimlari  va  ishlab  chiqarish  xodimlari  tomonidan  amalda 
ishlangan kunlarni qo‘shish va hosil bo‘lgan summani 5 kunlik ish haftasidagi ish kunlari 
miqdoriga bo‘lish noto‘g‘ridir. Shuningdek, olingan summani 6 kunlik ish haftasidagi ish 
kunlari miqdoriga bo‘lish ham noto‘g‘ri bo‘ladi. 
YaITning  eng  kam  miqdorini  ushbu  holda  ular  uchun  5  va  6  kunlik  ish  haftasi 
belgilangan  xodimlar  bo‘yicha  alohida-alohida  hisoblash  lozim.  Ya’ni  avval  ma’muriy-

---

 
130 
boshqaruv xodimlari va ishlab chiqarish xodimlari bo‘yicha alohida-alohida belgilanadi, 
so‘ngra  ular  qo‘shiladi  va  hisoblangan  summa  umuman  korxona  bo‘yicha  amalda 
hisoblab yozilgan YaIT summasi bilan taqqoslanadi. 
MISOL. 
Korxonada  ma’muriy-boshqaruv  xodimlari  uchun  5  kunlik  va  ishlab 
chiqarish xodimlari uchun 6 kunlik ish haftasi qabul qilingan. YaIT hisoblab yoziladigan 
mehnat haqi tarzidagi daromadlar summasi iyulda 3 343 000 so‘mni tashkil qildi. YaIT 
to‘lashdan  ozod  qilish  yoki  uning  stavkasini  pasaytirish  tarzidagi  imtiyozlar 
qo‘llanmaydi. 
Shuningdek, iyul uchun quyidagi ma’lumotlar mavjud: