O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni Saqlash vazirligi P. F. Borovskiy nomli tibbiyot kolleji

2 Mavzu. 
Dori shakllari va ularning tasnifi. 
 
Reja: 
1.
 
Dori shakllari va ularning tasnifi. 
2.
 
Dori moddalarini izlab topish yo’llari. 
3.
 
Dori moddalarini saqlash va berish qoidalari. 
4.
 
Retsept, tuzilishi va yozish qoidalari. 
   
 
Dori shakllari 3 guruhga bo’linadi.  
1.
 
Qattiq. 
2.
 
Suyuq. 
3.
 
Yumshoq. 
 Qattiq  dori  shakllarini  kukun,  tibbiy  kapsula,  tabletka,  draje,  granula, 
mikrodrajelar tashkil qiladi. 
  Suyuq  dori  shakllariga  eritma,  qaynatma,  damlama,  ekstrakt,  nastoyka, 
emulsiya, suspenziyalar kiradi.  
  Yumshoq dori shakllariga surtma, pasta, liniment, sham dorilar kiradi. 
 Davolash va kasallikning oldini olish xususiyatlariga ega bo’lgan moddalar 
dori 
moddalari
  deb  ataladi.  Dori  moddalarini  izlab  toppish  yo’llari,  manbalari  ko’p, 
ular  yovvoyi  va  ekib  etishtiriladigan  o’simliklardan,  hayvonlarning  a’zo    va 
to’qimalaridan,  mikroor-ganizmlardan,  minerallardan    hamda  kimyoviy  sintez 
yo’li bilan olinadi. 
  Organizmning  o’zida  hosil  bo’ladigan  moddalar,  masalan  bir  qator  gormonlar, 
adrenalin,  noradrenalin,  prostaglandinlar  laboratoriyalarda  ham  sintez  qilinadi. 
Sintez  yo’li  bilan  tabiiy  metabolitlarga  qarama-qarshi  vositalar,  ya’ni 
antimetabolitlar olinadi. 
   O’simliklardan,  hayvonat  olamidan,  mikroorganizmlardan  olingan  moddalar 
asosida  sintez  yo’li  bilan  yarim  sintetik  moddalar  yaratiladi.  Dori  moddalari 
tasodifiy,  kutilmagan  holatda  ham  kashf  qilinishi  mumkin.    Masalan,  xininning 
aritmiyaga qarshi ta’siri tasodifan bezgak bilan og’rigan bemorni (unda aritmiya 
ham bo’lgan) davolashda aniqlangan. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
11 

---