Halqaro munosabatlarning metod ologik aspektlari

generalik (umumiylik
) 
deb  tushuniladi.  Bu  sharoitda 
tanlovni  shakllantirish  protsedurasi
 
deb  nomlangan  strategiyani  ishlab  chiqish  kerak.  Bu  jarayon 
yordamida  nihoyatda  ko‘plab  obyektlarning  kam  sonli  vakillari 
qandayligi aniqlanadi va by tahlildan olingan hulosalar umumiylikka 
ishlatilishi mumkin. Buning natijasida biz barcha yig‘indi, jamlovga 
tatbiq etish mumkin bo‘lgan xulosalarga ega bo‘lamiz. 
Tahlil obyektini tanlab olgach, ularning tadqiqiga maksimum da-
rajada e’tibor qaratishimiz kerak. Bunda reaktiv hisoblanadigan siyo-
siy  hodisa  va  xatti-harakatlarni  o‘lchashning  bunday  usullarini 
qo‘llashdan  qochish  kerak. 
Reaktivlik
  deganda,  ikki  imkoniyatdan 
biri tushuniladi, yoki tadqiqotchi, yoki tadqiqot metodlari qandaydir 
darajada  kuzatiluvchiga  ta’sir  qilishi  mumkin  va  ularning  hara-
katlariga  tadqiqotchi  ishtirokiga  bog‘liq  holda  o‘zgartirish  kiritadi. 
Boshqacha  aytganda,  tadqiqot  jarayoni  tadqiq  etiluvchining  hara-
katini  o‘zgartirishi  mumkin,  degan  xavf  mavjud,  bundan  yakuniy 
natijalar  xato  bo‘lib  chiqishi  mumkin.  Tadqiqot  jarayonida  har  bir 
obyekt  to‘g‘risida  biz  yig‘adigan  axborot  elementlari 
ma’lumot
 
deyiladi. Bu bosqichdagi maqsadimiz  - tadqiqot muammosi yechimi 
uchun  biz  qo‘lga  kiritgan  natijaga  oydinlik  kiritish.  Asosiysi,  gi-
potezani  baholashda  ikki  o‘zgaruvchanlik  o‘rtasidagi  statistik 
bog‘liqlikni aniqlashtirish zarur, keyin bu ikki o‘zgaruvchanlik qanday 
qilib  bir-biriga  bog‘langan  va  kam  sonli  obyektlarni  tadqiq  qilishda 
aniqlangan  u  yoki  bu  munosabatlarning  mazkur  obyektlarning 
yig‘indisi  tadqiqi  natijalaridagi  kabi  qanchalik  haqiqatga  yaqinligini 
aniqlashdan  iborat.  Yoki,  boshqacha  aytganda,  tasdiq  asoslanganligi 

---

 
 
21 
shundan  iboratki,  kichikroq  tanlangan  guruh  umumiy  majmua  uchun 
reprezentativ yoki xos, degan fikr qanchalik asosli ekanligi aniqlanadi.