Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

 
 

---

97 
 
3.2.6. Parol bilan bog’liq boshqa muammolar 
Hozirgi kunda aksariyat foydalanuvchilar bir qancha qayd yozuvlaridan 
foydalanadilar. Foydalanuvchilar ko’p sonli parollarni esda saqlash qobiliyatiga ega 
emasligi sababli amalda bir xil parollardan foydalanishni afzal ko’radilar. Bu 
foydalanuvchining bitta parolini buzg’unchi tomonidan aniqlanishi, ko’plab qayd 
yozuvlarini ham buzilishiga olib keladi.  
Bundan tashqari, sosial injineriya ham parollarni aniqlashda jiddiy ta’sir qiladi. 
Masalan, tizim ma’muri tomonidan qayd yozuv bilan bog’liq muammoni bartaraf 
etish uchun foydalanuvchidan uning paroli so’ralganda, aksariyat hollarda uni 
taqdim etilgani kuzatilgan. Yaqinda olib borilgan tadqiqotlarga ko’ra, 
foydalanuvchilardan parollari so’ralganda, 34% holatda ular tomonidan so’rov 
maqullangan [13]. 
Hozirgi kunda parollarni qo’lgan kiritishda “
keylogger
” nomli zararkunanda 
dasturiy vositalardan keng foydalaniladi. Bu zararkunanda dasturiy vositalar 
klaviaturadan kiritiluvchi barcha ma’lumotlarni saqlab qoladi va o’z serveriga 
yuborib turadi [41].  
Shuningdek, xeshlangan parollarni aniqlaydigan maxsus dasturiy vositalar 
mavjud. Masalan,  
LophtCrack
 (Windows OT uchun) va 
John the Ripper
 
(Unix OT uchun). Ushbu dasturiy vositalarda keng tarqalgan parollar lug’ati mavjud 
bo’lib, sodda parollarni osonlik bilan topishda qo’l keladi [13].