Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

3.2.3. Parolga qarshi hujum tizimlari 
Faraz qilaylik, buzg’unchi tashqarida joylashgan (begona) va biror bir 
tizimdan foydalanish huquqiga ega emas. Bu holda buzg’unchining umumiy hujum 
yo’li quyidagicha bo’ladi: 
begona

normal foydalanuvchi

 ma’mur. 

---

90 
 
Boshqacha aytganda, buzg’unchi dastlab ixtiyoriy akkauntga kirish usulini 
qidiradi va keyin imtiyoz darajasini oshirishga harakat qiladi. Mazkur ssenariyda, 
tizimdagi birgina yoki butun tarmoqdagi birgina zaif parol hujumning birinchi 
bosqichini muvaffaqqiyatli amalga oshirilishi uchun yetarli bo’lishi mumkin. 
Buning xavfli tomoni zaif parollarning soni juda ham ko’p bo’lishi mumkinligidir.  
Bundan tashqari, parolni buzishga urinish holati aniqlanganda unga to’g’ri 
javob berish ham muhim jarayon hisoblanadi. Masalan, tizim uch marta 
muvaffaqiyatsiz urinishdan so’ng akkauntni bloklaydi. Agar shunday bo’lsa, tizim 
qancha vaqt bloklanishi kerak? Besh soniya? Besh daqiqa yoki ma’mur tomonidan 
to’g’rilanmagunchami? Besh soniya avtomatik amalga oshirilgan hujumlarni 
aniqlash uchun yetarli emas. Ya’ni, buzg’unchi bir akkauntni uch marta noto’g’ri 
parolni terib bloklaydi va shundan so’ng bu ishni yana bir necha akkauntlar uchun 
amalga oshiradi va bu orada 5 soniya o’tib bo’ladi. Buzg’unchi yana ushbu 
akkauntni buzishga harakat qiladi va bu istalgancha davom etishi mumkin. Agar 
tizimni bloklash 5 daqiqa davomida amalga oshirilsa, u holda tizimni 
foydalanuvchanlik darajasini tushirishga sababchi bo’ladi va buzg’unchi barcha 
uchun foydalanuvchanlikni yo’qolishiga sababchi bo’ladi. Mazkur holda to’g’ri 
javobni topish juda murakkab hisoblanadi.