Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

 Bilimni mustahkamlash uchun Blits-usuli 
Javoblar ketma-ketligini to‘g‘ri tanlang 
№ 
Terminlar 
Ta’rifi 
Talabaning 
javobi 
To‘g‘ri 
javob 
1 
Dori turlari 
texnologiyasi 
Dori 
vositasini 
terapevtikligini 
organizmga 
turli 
omillarga 
(farmatsevtik, 
biologik, 
h.k.) 
bog‘liqligini o‘rganuvchi fan 
 
 
2 
Biofarmatsiya 
Dori vositasini dori preparatiga ma’lum 
dorivor 
shakl 
berish 
maqsadida 
sanoatda  qayta  ishlash  jarayoni  va 
nazariy asoslari haqidagi fan  
 
 
3 
Dori vositalari 
Bu  dori  vositasini  qabul  qilishda 
qulaylik  beruvchi  holatga  (kukun, 
eritma,  surtma,  tabletka)  o‘tkazish, 
 
 

---

190 
 
bunda  kerakli  davolovchi  natijaga 
erishiladi.  Dori  vositasini  tayyorlashda 
odatda  ularga  ma’lum  geometrik  shakl 
beriladi.  Masalan,  tabletkalarga  disk 
shakli, hab doriga  yumaloq, shamchaga 
konus  va  h.k.  geometrik  shakl  dori 
vositasini 
yuqori 
samarasini 
va 
ishlatishda qulaylikni ta’minlaydi.   
4 
Dori moddalari 
Organizmning faoliyatini o‘zgartiruvchi 
yoki odamlar kasalliklarini davolashda , 
aniqlashda, 
oldini 
olishda, 
homiladorlikni 
oldini 
olishda 
ishlatiladigan  moddalar  yoki  ularning 
tabiiy, sintetik, biotexnik aralashmalari 
 
 
5 
Dori shakli 
(substansiya,  ta’sir  etuvchi  modda)  – 
biologik 
faol 
modda 
– 
odam 
organizmini  faoliyatini  o‘zgartiruvchi 
yoki  oldini  oluvchi,  aniqlovchi  yoki 
davolovchi  ta’sir  etuvchi  biologik  faol 
moddalar, tayyor dori shaklini sanoatda 
ishlab chiqarilishida ishlatiladi. 
 
 
6 
Dorivor preparat 
Bu  ma’lum  dori  shakliga  ega  dori 
vositasi 
 
 
7 
Ekvivalentlik 
Bu  ma’lum  dori  shaklidagi  va  texnik 
me’yorlarga  javob  beruvchi  tarkibida 
bir  xil  miqdordagi  modda  saqlovchi 
dori preparati 
 
 
8 
Farmatsevtik 
ekvivalentlik 
Dori  moddasini  (vositasini)  yoki  dori 
preparatini  miqdorini  mosligi  me’yoriy 
hujjatlar 
yoki 
aniqlanuvchi 
vosita 
samarasiga  solishtirganda  aynan  bir  xil 
bo‘lishidir. 
 
 
9 
Bioekvivalentlik 
Turli  ishlab  chiqaruvchilar  tomonidan 
yoki  bir  zavodda  turli  seriyalarda 
tayyorlangan,  shuningdek,  bir  bemorga 
bir xil doza va dori shaklida berilganda 
o‘shanday biologik (dorivor) samarasini 
yuzaga  chiqaruvchi  dori  preparatlari 
ekvivalentligidir 
 
 
10 
Biologik samaradorlik 
Organizmga  kiritilgan  dori  vositasini 
ta’sir  qilish  nuqtasiga  yetib  borishini 
ta’minlovchi holat 
 
 
11 
Absolyut 
biosamaradorlik 
Kiritilgandan  so‘ng  dori  shaklidan 
retseptorga 
biologik 
samara 
ko‘rsatishga  yetarli  miqdorda  ajralib 
chiquvchi dori moddasini foiz miqdorda 
ko‘rsatilishi  
 
 
12 
Nisbiy 
biosamaradorlik 
Jigar birlamchi ishlovi ta’sirisiz yoki bu 
samarani 
beruvchi 
korrelyasiyadan 
so‘ng  vena  ichiga  yoki  tomir  orasiga 
kiritilgan 
dori 
shaklidagi 
dori 
 
 

---

191 
 
moddasining miqdori 
13 
Farmakokinetika 
Ma’lum  miqdorda  kiritilgan  dori 
vositasining  samaradorligi  vaqtidagi 
o‘zgarishlar tasviri 
 
 
14 
Farmakodinamika  
Organizmga 
kiritilayotgan 
dori 
vositasini  va  uning  metabolitlarini 
miqdorini 
so‘rilish, 
tarqalish, 
biotransformatsiya  va  eliminatsiyadagi 
vaqtida o‘zgarishini tasviri 
 
 
15 
In vivo tajribalari 
Dori 
preparatini 
biosamaradorligini 
o‘rganish 
maqsadida 
instrumentlar 
ishtirokida o‘tkaziladi 
 
 
16 
In vitro tajribalari 
Dori 
preparatini 
biosamaradorligini 
o‘rganish  maqsadida  jonivorlarda  yoki 
ko‘ngilli odamlarda o‘tkaziladi.