“Kasbiy ta`lim” kafedrasi



Download 5,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet125/437
Sana14.01.2022
Hajmi5,28 Mb.
#361068
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   437
Bog'liq
KASBIY PSILGIYA 1KURS

noadekvat
,
  yanglish,  xato  idrok  qilishdan  iborat  jarayoninig  noyob 
hodisasidir.  
Ba’zan  psixologik  fanida  noto’g’ri  idrok  qilishga  olib  keluvchi 
qo’zg’atuvchilar  konfiguratsiyasining  (lotincha  «contiguratio»  -  tashqi  tuzilishida 
o’xshashlik,  o’zaro  o’xshashlik,  joylashuvda  yondashuvlik)  o’zi  ham 
illuziya
 
deb 
ataladi.  Idrok  jarayoni  inson  oldida  turgan  maqsadga,  maqsad  qo’ya  olishga,  unga 
berilgan ustanovkaga uzviy bog’liq holda irodaviy boshqarilish xususiyatiga egadir. 
Quyidagi bir nechta rasmlarda ko’rish ilyuziyalariga misollar keltirilgan. 
50-rasm 
                                                 
24
 David G. Mayers  Psychology, © 2010 by Worth Publishers 282-b. 


73 
 
 
Agar  diqqat  bilan  rasmning  qora  rangli  shakliga 
qarasak,  chunki  eng  avval  ana  shu  shakl  ko’zga 
tashlanadi,  zero  u  oq  fonga  nisbatan  hajman  kichikroq, 
unda  saksofon  musiqiy  asbobini  chalayotgan  kishining 
tasvirini  ko’ramiz.  Agar  diqqatimizni  shaklga  nisbatan 
hajman  kattaroq  bo’lgan  oq  fonga  qaratsak,  rasmda 
bizga qarab turgan ayol yuzini ko’rishimiz mumkin. 
 
51-rasm 
 
Ushbu rasmda ham avvalgi rasmda bo’lgani kabi 
ikki kishi tasvirlangan. Biri – yosh qiz. Uni biz 
rasmning oq foniga e’tibor berib ko’rishimiz 
mumkin. Ikkinchisi – keksa ayol. Uni esa qora 
shakllarga qarab payqay olamiz. 
 
 
 
Odatda inson tomonidan vaqtni idrok qilish, asosan ruhiy hodisalar, holatlar, 
vaziyatlar,  xususiyatlarning  o’zaro  o’rin  almashinuvi  tufayli  namoyon  bo’ladi  va 
o’ziga xos tuzilishi bilan mazkur jarayonning boshqa shakllaridan farq qilib turadi. 
Vaqtni  idrok  qilish  inson  tomonidan  aks  ettirilayotgan  vaqt  birligining  obektiv 
(haqqoniy, holis) mazmuniga, shaxsning unga nisbatan munosabatiga boliq bo’lib, 
xuddi shu mezon orqali uning mahsuldorligi o’lchanadi. 
52-rasm 
 
 
Diqqat bilan rasmning qora rangli shakllariga 
qaratsak, biz chap tomonga nigoh tashlagan 
xindyning tasvirini ko’ramiz. Rasmdagi qora rangli 
shaklar oq fonga hajman kichikroq bo’lgani sababli 
biz eng avvalo, aynan xindu tasvirini ko’rib 
turibmiz. 
 
Agar  diqqatimizni  shaklga  nisbatan  hajman  kattaroq  bo’lgan  oq  fonga 
qaratsak (bu biroz qiyin bo’lishi tabiiy), rasmda bizga orqasi bilan o’girilib turgan 
shimol  xalqlaridan  biri  (deylik  eskimoslar)ning  vakili  yoki  shunchaki  qishning 
sovug’ida qalin kiyingan kishining tasvirini ko’rishimiz mumkin.
 
53-rasm
        
 


74 
 
Ushbu rasmda psixologiyada juda mashhur bo’lgan 
tasvirlardan biri ifodalangan. Uning siri oddiy. Agar 
diqqatimiz markazidagi oq rangli shaklga qaratilsa, 
kimdir ajoyib guldonni, yana ba’zilar oddiy ko’zani 
ko’rishi mumkin. Bordi-yu, diqqatimiz qora fonga 
qaratilsa, u erda biz bir-biriga tikilib turgan ikki kishining 
yuzini ko’ramiz.
 
 
 
Shu  kabi  ko’rish  illuziyalariga  misol  bo’la  oladigan  rasmlarni  hayotimizda 
juda  ko’p  uchratishimiz  mumkin.  Ularni  ko’rganingizda  rasmlaga  qarab,  biroz 
mulohaza  yuritib  ko’ringchi.  Fon  xususiyatlari  sababli  hosil  bo’ladigan  illuziyalar 
nafaqat fon va undagi shakl hajmiga, balki har ikkisining fazodagi joylashuviga ham 
bog’liq bo’ladi. 

Download 5,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   437




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish