O’UM2020-Biznes rejalashtirish O. A. Amanov O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti



Download 1,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/288
Sana14.01.2022
Hajmi1,95 Mb.
#359780
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   288
Bog'liq
biznes rejalashtirish

Muallif - O.A.Amanov 
 
II BOB. BOZOR IQTISODIYOTI SHAROITIDA REJALASHTIRISH 
VA BASHORATLASH 
 
Tayanch  so’z  va  iboralar:  rejalashtirishning  mohiyati  va  zarurligi,reja, 
korxona  rejasi,  rejalashtirish,  reja  mazmuni,  rejalashtirish  jarayoni,  rejalashtirish 
uslubiyati, rejalashtirish  mexanizmi, umumiqtisodiy maqsadlar. 
 
2.1. Korxona faoliyatida rejalashtirishning o’rni va ahamiyati 
 
“Firma  faoliyatini  rejalashtirish”  tushunchasi  2  ma’noga  ega.  Birinchisi-
umumiqtisodiy,  firmaning  umumiy  nazariyasi,  uning  tabiati  nuqtai  nazaridan. 
Ikkinchisi  esa  aniq  boshqaruv  nuqtai  nazaridandir.  Bunda  rejalashtirish 
menejmentning  funktsiyalaridan  biri,  korxona  istiqbolini  oldindan  ko’ra  olish  va 
ushbu  bashoratdan  foydalanish  qobiliyatidir.  Rejalashtirishning  har  ikki  tomoni 
o’zaro  uzviy  bog’langan.  Aniq  bir  faoliyat  turi  sifatida  rejalashtirish  imkoniyati 
ho’jalik yuritishning umumiy shartlari bilan belgilanadi. 
Umumiqtisodiy nuqtai nazardan rejalashtirish - bozor va bahoning o’rnini bosa 
oladigan mexanizm. Bozor tizimi doirasida uning ishtirokchilari haraktini yo’naltirib, 
tartibga soluvchi asosiy omil baho hisoblanadi.  
Aynan  baho  (narx)  sotuvchi  va 
xaridor  uchun  manfaatli  bo’lgan  ishlab  chiqarish  va  iste’mol  qilish  hajmlari  va 
uslublarini  belgilab  beradi.  Firma  ham  bozor  tizimi  ishtirokchisi  sifatida  baho 
mexanizmiga,  talab  va  taklifqonuniga  bo’ysunishga  majbur,  chunki  u  ularning 
ta’sirini  bartaraf  eta  olmaydi.  Shu  sababdan  firma  bozor  dunyosidagi  yirik 
organizmning kichkinagina elementi bo’lib hisoblanadi. 
Shu  bilan  birga,  har  bir  xo’jalik  birligining  ichki  muhitida  baho  mexanizmi 
tadbirkor va menejerlarning harakatibilan chetga siqib chiqarilmoqda.  
Tadbirkorfirma  faoliyati  yo’nalishlarini  belgilaydi.  O’z  navbatida  firmaning 
ichki tabiati rejaviy yechimlar tizimiga asoslanadi.  
Shunday  qilib,  firmaning  ichki  faoliyati  ishtirokchilari  mustaqil,  bir  biriga 
bog’liq  bo’lmagan  bozor  sub’ektlari  uchun  xarakterli  bo’lgan  harakat  erkinligini 
yo’qotadilar,  ularning  faoliyati  korxona  boshqaruvchilari  nazoratiga  o’tadi.  Nima 
uchun  rejalashtirishni  mustaqil  ravishda  qabul  qilinadigan  qarorlar  tizimi  sifatida 
bozorni  firmaning  ichki  faoliyatidan  siqib  chiqaradi?  Bu  borada  iqtisodchilarda  bir 
nechta javob mavjud.  
1.  Firma  o’lchamlarining  chegaralanganligi  uning  ichida  ro’y  beradigan 
harakatlarni nazorat qilish imkonini beradi va natijada bozor  muhitining noaniqligini 
va uning salbiy oqibatlarini minimal darajaga yetkazish mumkin bo’ladi.  
2.  Rejalashtirishni  qo’llash  orqali  firma  sotish  bilan  bog’liq  harajatlarni 
qisqartirishga erishadi.  
Rejalashtirish boshqaruv funktsiyasi sifatida. 
Rejalashtirish  menejmentning  tarkibiy  qismi  hisoblanadi.  Uni  tashkilot 
maqsadlarini bashoratlash qobiliyati, faoliyat natijalarini va maqsadga erishish uchun 
zarur bo’lgan resurslarni oldindan ko’ra olish qobiliyati sifatida izohlash mumkin. 
Rejalashtirish quyidagi savollarga javob berishga yordam beradi. 



Download 1,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   288




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish