Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

2.2.2.
 
Rejalash jarayoni 
 
Rejalash jarayoni takrorlanuvchi jarayon bo‘lib, u loyiha bosqichi davomida 
boshlang‘ich loyiha rejasini yaratganingizda boshlanadi. 2.3- rasm – UML loyihani 
rejalash jarayoni uchun tipik ish oqimini ko‘rsatuvchi harakat diagrammasi. 

---

47 
 
 
 
2.3- rasm. Loyihani rejalashtirish bosqichlari 
Reja  o‘zgarishlar–o‘zgartirib  bo‘lmaydigan.  Tizim  haqidagi  axborotlar  va 
Loyiha jamoasi loyiha davomida foydali bo‘lib qoladi, siz talabni, jadvalni va risk 
o‘zgarishlarini  aks  ettiruvchi  rejalarni  qaytadan  ko‘rib  chiqishingiz  kerak. 
O‘zgarish biznesi loyiha rejalarida o‘zgarishni boshqarishni maqsad qilib qo‘yadi. 
Biznesni maqsadiga ko‘ra, bu barcha loyihalarga ta‘sir etadi. 
Rejalash  jarayonining  boshida  siz  loyihaga  ta‘sir  etuvchi  omillarni  tahlil 
etishingiz  kerak.  Bu  omillar  ta‘minlash  kuni,  yaroqli  xodimlar,  umumiy 
byudjet,foydali  uskunalar  va  boshqalarni  talab  qiladi.  Bularni  qo‘shganda,  siz 
loyiha masofasini va ta‘minlivсhilarni aniqlashingiz kerak. Masofalar siz jarayonni 
baholashingizga  qarshi  jadvaldagi  tushunchalar,  Misol  uchun  tizimni  testlash 
uchun  qo‘ldan  qo‘lga  o‘tkazish,  Yetkazib  beradiganlar  mijozga  yetkazib 
beriladigan ish mahsulotlari. 
Keyin  jarayon  sirtmoqqa  kiradi.  Siz  loyiha  uchun  baholangan  jadvalni 
chizasiz  va  harakatlar  jadvalda  aniqlanadi.  Bir  qancha  vaqtdan  so‘ng  (odatda 
taxminan  2  yoki  3  hafta)  siz  jarayonni  qaytadan  ko‘rib  chiqishingiz  kerak, 

---

48 
 
rejalangan  jadvaldan  o‘zaro  farqni  yozishingiz kerak. Chunki boshlang‘ich loyiha 
parametrlarini baholash bo‘lishi muqarrar taxmin. 
Loyihani  rejalayotganingizda  u  amaliy  bo‘lishligi  muhimdir,  Ba‘zi 
ta‘riflardagi  muammolar  loyiha  davomida  paydo  bo‘ladi  va  bular  loyiha 
kechiktirilishini  boshqaradi.Bunda  ahamiyatli  ehtimolliklar  rejangizga  qurilishi 
kerak , shuning uchun har safar loyiha omillari va masofalari qayta bitim tuzilishi 
kerak emas. 
Agar  yaratish  ishi  bilan  bog‘liq  jiddiy  muammolar  bo‘lsa,  siz  loyiha 
muvaffaqiyatsizligining  riskini  qisqartirish  uchun  yengillashtiruvchi  risk 
(tavakkalchilik)qilishingiz  kerak.  Bu  harakatlarga  qo‘shimcha  ravishda,  siz 
loyihani qayta rejalashga majbursiz.  
Bu  mijoz  bilan  loyiha  omillari  va  yetkazib  beradiganlar  o‘rtasidagi  qayta 
kelishuvni  o‘z  ichiga  olishi  mumkin.Ishning  yangi  jadvali  tugatilishi,  shuningdek 
tasdiqlanishi va xaridor bilan ma‘qullanishi kerak. 
Agar  bu  qayta  kelishuv  muvaffaqiyatsiz  va  yengillashtiruvchi  risk  natijasiz 
bo‘lsa,keyin siz formal loyihaning texnik qayta ko‘rib chiqishni rejalashtirishingiz 
kerak.  Bu  qayta  ko‘rib  chiqishning  maqsadi  alternative  yaqinlashuvni  topish 
bo‘lib, u loyihani davom ettirishga ruxsat beradi va loyiha va xaridor maqsadi va 
loyiha yaratuvchisi hali ham bir safda ekanini tekshiradi. 
Qayta  ko‘rib  chiqishning  natijasi  loyihani  bekor  qilishga  qaror  bo‘lishi 
mumkin.  Bu  texnik  natija  yoki  ma‘muriy  muvafaqqiyatsizlik  bo‘lishi  mumkin, 
ammo ko‘pincha loyihaga ta‘sir etuvchi tashqi o‘zgarishlar bo‘lishi mumkin. Katta 
dastur  loyihasini  yaratish  vaqti  ko‘pincha  bir  necha  yillar  kerka  bo‘ladi.  Bu  vaqt 
davomida  biznes  maqsadi  va  afzalliklari  o‘zgaradi.  Bu  o‘zgarishlar  shunday 
ma‘noni  anglatishi  mumkinki,  dastur  uzoq  vaqtda  talab  qilinmagan  yoki  haqiqiy 
loyiha talablari mos emas. Keyin menejment loyihani yaratishni to‘xtatishga qaror 
qiladi  yoki  tashkiliy  maqsadlarda  o‘zgarishni  aks  ettiruvchi  loyiha  uchun  katta 
o‘zgarishlar amalga oshiradi. 
 

---

49