Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

 
2.5.1. COCOMO II modeli 
 
Dasturiy  ta‘minot  loyihasiga  ketadigan  xarakat  grafig  va  sarf-xarajatlarni 
baxolash  uchun  bir  nechta  modellar  taklif  etilgan  edi.  Men  bu  yuerda  muhokama 
Ilova xususiyatlari 
soni 
Iova 
kompozitsion 
model. 
Sistem dinamik 
tillar, DB dasturlash 
… dan foydalanib 
shakllan
gan 
Funksiya 
xususiyatlari soni 
Dastlabki 
dizayn modeli 
Sistema talabiga 
ko‘ra dastlanki ish 
va dizayn 
Manba kodining 
qatorlari soni 
Qayta 
foydalanish 
modeli 
Qayta ishlatiladigan 
qismlar va avto 
generat kodlar uchun 
ish (hajmi) 
Manba kodining 
qatorlari soni 
So‘ngi 
arxitektura 
modeli 
Sistema dizayniga 
asoslangan 
rivojlanish ishi 
(hajmi) 

---

64 
 
qilayotgan  model  COCOMO  II.  Bu  dasturiy  ta‘minot  loyihalarining  ko‘p 
miqdordan olingan ma‘lumotlar asosida yaratilgan empirik model. Bu ma‘lumotlar 
taxlil  qilinib  kuzatuvlarga  mos  keluvchi  formulalar  topilgan.  Bu  formulalar  tizim 
o‘lchami  va  maxsulotni  loyiha  va  jamoa  omillarini  tizimni  rivojlantirishga 
ketadigan  harakatlarga  bog‘lab  beradi.  COCOMO  II  hujjatlari  yaxshi 
rasmilashtirilgan va nomulkiy baxolash modeli. 
COCOMO  II  modeli  birinchi  COCOMO  narxni  baxolashning  modeli 
asosida  ishlab  chiqilgan,  bu  model  asosan  arginal  koddan  iborat  edi  (Boehm  , 
1981,  Boehm  and  Royce,  1989).  COCOMO  II  modeli  tezkor  rivojlantirish, 
dinamik  tillar,  tarkibiy  rivojlantirish  va  ma‘lumotlar  bazasiga  asoslangan 
dasturlash kabi zamonaviy yondashuvlarni inobatga oladi. COCOMO II modeli II 
bo‘limda  tasnif  etilgan  rivojlantirishning  spiral  modelini  qo‘llab-quvvatlaydi  va 
ko‘proq detallashtirilgan baxolashlarni bajaruvchi ost modellardan iborat. 
COCOMO II modeli tarkibiga kiruvchi ost modellar (3.10 rasm): 
1.
 
Amaliy  tarkibli  model.
  Bu  model  ko‘p  marotaba  ishlatiladigan 
komponentlardan  script  yoki  ma‘lumotlar  bazasini  dasturlashdan  iborat  tizimlarni 
rivojlantirishga ketadigan harakatlarni baxolash modeli. 
Dasturiy ta‘minot o‘lchamini baxolash punktlarini belgilashga asoslanadi va 
kerak  bo‘lgan  harakatni  baxolash  uchun  oddiy  o‘lcham  /  unumdorlik  formulasi 
ishlatiladi.  Dasturdagi  amaliy  punklar  miqdori  –  bu  ko‘rasatiladigan  aloxida 
ekranlarning  miqdorini,  taqdim  ettilgan  xisobotlar  miqdorini,  Obyektga 
yo‘naltirilgan  dasturlash  tillarida  (Java  kabi)  modular  miqdori,  til  skriptini 
chiziqlari miqdori yoki ma‘lumotlar bazsini dastur kodini baxolashdur. 
2.
 
Dastlabki  dizayn  modeli.
  Bu  model  tizimning  dastlabki  bosqichlarida 
ishlatiladi, tizim dizayini talablarga asosan yaratilgan bo‘ladi. Baxolash men kirish 
qismida muxokama qilgan baxolashning standart formulasiga 7 ta ko‘paytuvchilar 
soddalsahtirilgan  to‘plamiga  asoslanadi.  Baxolash  funksianallik  birliklariga 
asoslangan  bo‘lib  ular  bunda  dastlabki  kodning  chiziqlariga  o‘zgartiriladi. 
Funksionallik 
birliklari 
dasturning 
ishlash 
sifatini 
tekshirishning 
tilga 
bog‘lanmagan  usuli.  Funksionallik  birliklarining  umumiy  birliklarini  xisoblash 

---

65 
 
uchun  siz  tizimdagi  tashqi  kirish  va  chiqish,  foydalanuvchilarning  o‘zaro 
muloqatlari,  tashqi  interfeyslari,  ma‘lumotlar  bazasining  fayl  va  jadvallarni 
miqdorini baxolash yoki o‘lchamlarini bilishingiz kerak. 
3.
 
Takroriy  foydalanish  modeli.
  Bu  model  ko‘p  ishlatiladigan  component 
yoki  aftomatik  ravshda  yaratiladigan  dasturiy  kodlarni  birlashtirishga  ketadigan 
harakatni  xisoblash  uchun  ishlatiladi.  U  odatda  post-arxitekturali  model  bilan 
ishlatiladi. 
4.
 
Kuzatov  arxitektura  modeli. 
Agar  tizim  arxitekturasi  ishlab  chiqilgan 
bo‘lsa dasturiy ta‘minot o‘lchamining aniq baxolash imkonmi bo‘ladi. Bunda yana 
yuqorida  muhokama  qilingan  narxni  baxolashni  standart  formulasi  ishlatiladi. 
Lekin  bunda  kengaytirilgan  17  ta  ko‘paytiruvchi  to‘plami  ishlatiladi:  xodimlar 
qobilyati, maxsulot va loyiha xususiyatlari. 
Albatta  katta  tizimlarda  tizimning  har-xil  qisimlarini  rivojlantirish  uchun 
har-xil texnologiya ishlatirlishi mumkun va siz hamma qisimlarni bir xil aniqlikda 
baxolay olmaysiz. Bunday xolatlarda siz tizimning har bir qismi uchun tegishli ost 
modelni 
ishlatishingiz 
mumkun 
va 
natijarni 
murakkab 
baxolashga 
birlashtirishingiz mumkun.