Transport inshootlarini loyihalash va

si
si
s
sw
s
s
s
s
z
A
R
A
R
z
A
R
M





 
bu  yerda 
M
  –  kesimning  siqilgan  oxiridan  bir  tomonda  joylashgan 
hisobiy  yuklardan  hosil  bo„lgan  moment; 
z
s
,  z
sw
,  z
si
  –  armaturadagi 
zo„riqishlardan siqilgan zona markazigacha bo„lgan masofa. 
Eng  qulay  bo„lmagan  qiya  kesim  joylashgan  erini  o„zaro 
qiyoslanadigan hisoblar yo„li bilan aniqlash lozim. 
Chidamlilikka  hisoblash.
 
Bu  hisoblar  konstruksiyani  ko„p  marta  ta‟sir 
etadigan  zo„riqishlar  oqibatida  kelib  chiqadigan  charchash  buzilishlaridan 
kafolatlaydi.  Chidamlilikka  hisoblashda  kesim  elastiklik  stadiyasida 
ishlaydi  deb  taxmin  qilinadi,  cho„zilgan  zona  betonining  ishlashi  hisobga 
olinmaydi  (rasm  8.11).  Hisoblarda  armaturadagi  kuchlanish  σ
s
  va 
betondagi  kuchlanish  σ
b
  aniqlanadi  va  ular  armatura  va  betonning 
chidamlilikka bo„lgan hisobiy qarshiliklari bilan solishtiriladi. 
Betondagi kuchlanish 
.
1
,
,
b
b
red
b
R
m
x
I
M



 
Armaturadagi kuchlanish 

---

118 
 


.
1
'
'
'
s
as
u
red
s
R
m
a
x
h
I
M
n





 
 
 
 
 
Rasm 8.11. Zo„riqtirilmagan 
kesimni chidamlilikka 
hisoblash uchun sxema 
 
Bu formulalarda 
𝑀
′
 – chidamlilik uchun hisoblangan eguvchi moment; 
I
red
  –  keltirilgan  kesimning  neytral  o„qqa  nisbatan  inersiya  momenti 
(betonning cho„zilgan zonasi hisobga olinmaganda); 
𝑛
′
=
𝐸
𝑠
𝐸
𝑏
 –
 armatura va 
beton elastiklik modullarining nisbati; 
m
b1
 
va 
m
as1
 – beton va armaturadagi 
takrorlanadigan  kuchlanishlar  sikli  assimetriyasini  hisobga  oladigan 
koeffitsientlar. Boshqa ishoralar rasm 8.11 da keltirilgan. 
Sikl assimetriyasi
 ρ
 parametri bilan xarakterlanadi. Bu parametr oddiy, 
zo„riqtirilmagan to„sin uchun quyidagi ifodadan aniqlanadi: 
,
,
'
'
max
min
v
g
g
M
M
M






  
bu yerda 
σ
min
, 
σ
max
 – betondagi yoki armaturadagi minimal va maksimal 
kuchlanishlar; 
𝑀
𝑔
′
 va 
𝑀
𝑣
′
 – doimiy va vaqtinchalik yuklardan hosil bo„lgan 
eguvchi moment. 
Kesim  neytral  o„qining  holati  (siqilgan  zona  balandligi   
𝑥
′
)  bu  o„qqa 
nisbatan  statik  momentning  nolga  tengligi  shartidan  aniqlanadi.  Bu 
tenglikdan  olingan  kvadrat  tenglama  echimi  natijasida  siqilgan  zona 
balandligi quyidagi ifodalardan aniqlanadi: 
,
2
,
s