O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik universiteti

 
 
 
ARAB MATBUOT TILIDA “MUZOKARA” MA’NOSIDAGI 
SO‘ZLARNING QO‘LLANILISHI 
Xolida YUNUSOVA, 
 “Tarjima nazariyasi va amaliyoti” yo‘nalishi 4-kurs talabasi 
Ilmiy rahbar: PhD. Sarvinoz Qosimova 
Arab matbuoti materiallarida muzokaralarga oid xabarlar ko‘pchi-
likni tashkil qiladi. Mazkur mavzuni yoritishdan maqsad esa arab mat-
buotida muzokaralarga oid xabarlarda “muzokara” ma’nosida qo‘llani-
ladigan  so‘zlarni  hamda  ularning  siyosiy,  iqtisodiy  xabarlarda  qo‘lla-
nilish  o‘
rinlarini o‘rganishdir. Zamonaviy arab matbuot tilida davlatlar, 
davlat rahbarlari, tashkilotlar, muassasalar raislari o‘rtasida o‘zaro so‘z-
lashuv, muloqot, muzokara, kengash olib borish ma’nolarida turli so‘zlar 
qo‘llaniladi.  Bu  so‘zlar  ma’no  jihatidan  bir-biriga  yaqin  bo‘lsa  ham, 
ishlatilish  o‘rniga  ko‘ra  farqlanadi.
109
  1.  Shulardan  biri  ةضوافم  so‘zidir. 
Ushbu  so‘z  ikki  yoki  undan  ortiq  shaxslar  yoki  davlatlar  o‘rtasidagi 
muzokara, munozaralarni ifodalash uchun ishlatiladi. Bunda jiddiy, mu-
nozarali biror muammo yoki masala o‘rtaga tashlanadi va muhokama qi-
linadi. Mazkur muhokama so‘nggida yakuniy, tugal bir xulosaga, fikrga 
kelinadi. ةضوافم so‘zi, ayniqsa, siyosiy xabarlarda ko‘p qo‘llaniladi. Xu-
susan,  ﺢلﺼلا تاضوافم yoki ملاسلا تاضوافم  birikmalari tinchlik muzokaralari 
ma’nosida  ishlatiladi.  Masalan:    يلع نوم يك ناب ةدحتملا  مملأل  ماعلا  نيملأا  ينثأ
  ةلحرم اياضق لوح امهتضوافم يف هازرحأ يذلا مدقتلا نأشب نادوسلا بونجو نادوسلا يتموكح
يسرتو  ةلود  لك  ينطاوم  ةلاح  نأشب  قافتا  يلإ  لصوتلاو  بونجلا  للاقتسا  دعب  ام
  دودحلا  م
   
110
 .ةكرتشملاTarjimasi: BMT Bosh kotibi Pan Gi Mun Sudan va Janubiy 
Sudan hukumatlarini Janubiy Sudan mustaqilligidan so‘ng yuzaga kelgan 
 
109
 Rough., William A. The Arab Press: News Media and Political Process in the Arab World, London: Syracuse 
University Press London.  1979. Pg. 52.
 
110
 “Al-Ahrom” gazetasi (Misr) 2012 yil 15-mart soni (
ahram.org.eg
  internet sayti). 

---

 
84 
muammolar  va  ikki  davlat  fuqarolarining  vaziyati  masalasida  o‘zaro 
kelishuvga erishish borasidagi hamda ikki davlat o‘rtasidagi chegaralarni 
kelishib  olish,  ya’ni  delimitatsiya  xususida  o‘tkazilgan  muzokaralarda 
ushbu davlatlar tomonidan erishilgan yutuqlar bilan olqishladi.  Yana bir 
misol: 
وتسملا ةعيفر يقيرفلإا داحتلاا ةنجل نوم يك ناب أنهو
  يلع يكيبم وباث سيئرلا ةدايقب ي
Tarjimasi:  Pan  Gi  Mun,  Sabu 
111
.نيتلودلا  نيب  تاضوافملا  حاجنلا  ةبوءدلا  دوهجلا
Mabiki  boshchilik  qilayotgan  yuqori  darajadagi
  Afrika  federatsiyasi 
tashkilotini ikki davlat o‘rtasidagi muzokaralarni jadallashtirish yo‘lida 
olib borgan sa’y-harakatlari uchun tabrikladi. 
  2. 
ﺔﺜﺤابم
  so‘zi  ةضوافم  so‘zi  bilan  ma’nodosh  bo‘lib,  “muzokara” 
ma’nosida keladi. ةﺜحابم so‘zi ham siyosiy, iqtisodiy va boshqa sohalar-
dagi masalalar yoki ilm-fan borasidagi muzokara, munozaralarga nis-
batan ishlatiladi. Lekin  ةﺜحابم so‘zi muammolarni hal qilish uchun olib 
boriladigan muzokaralarga nisbatan qo‘llanilmaydi.  
“… haqida muzokaralar o‘tkazmoq, … borasida muzokaralar olib 
bormoq” ma’nosida esa