Haydar muhamedaliyev ssenariynavislik

Farhod  Musajon
T a sv irc h i  — 
M urod  Karimov
B a sta k o r  — 
Alisher  Ikromov
K a tta   d ir e k to r   — 
Muhammadjon  Rajabov
P ro d y u s e r  — 
Komiljon  Otaxonov
1.  T o sh k en t k o ‘ch a!ari.  Kun.
T o s h k e n t  k o ‘ch a!ari  b o 'y la b   « N eksiya»  av to m ash in asi  u c h ib   b o ry a p ti.  O ftob 
c h a ra q la b   tu r ib d i.  K o ‘ch a Ia r  g av ju m ,  h a y o t  q a y n ay ap ti.  M a s h in a d a   o ‘tirg an  
S o rax o n   b ila n   J a v lo n n in g   kayfiyati  x u fto n .
S o ra x o n .  S h u n a q a ,  o ‘zi  ikki jo n m iz - k u ,  bitta  uyga  sih m ay   q o ld ik   (h asratin i 
d av o m  e ttir a d i) ,  ish b ilan  b iro r y o q q a k e ts a m ,  unga bayram .  U y d a o 'tir ib  q o lsam , 
q a c h o n   k e ta s iz ,  d e b   s o ‘ragani  s o ‘ragan.
J a v lo n .  E y ,  o p a ,  o ‘zingiz  k o 'n g lig a  q a ra b   ta n tiq   qilib  yub o rg an siz,  —  deydi 
Javlon.  —  M a n a  e n d i azo b in i tortyapsiz.
S o ra x o n .  N im a   q ilay,  k o 'z im n in g   o q - u   q o rasi,  y o lg 'iz  o ‘g‘lim   b o lg a n id a n  
keyin,  k o ‘n g lig a  q a ra y m a n -d a ,  O ld in lari  d u m s t ed i,  k attaro q   b o 'lg a n i  sari o n a g a  
s o ‘zini  b e r m a y   q o ‘y yapti.  U ris h a d ig a n   b o ‘lsam ,  u ydan  ketib  q o la d ig a n   o d a t 
c h iq a rg a n .
J a v lo n .  M a n a   s h u n d a   k etid an   y alin ib   b o rsan g iz,  b a tta r  rasvo  b o 'la d i.
S o ra x o n .  B o rm a y   iiojim   q a n c h a ?   0 ‘z   holiga  tash lab   q o 'y sa m ,  y o m o n   y o ‘lga 
kirib  k elish i  h e c h   g a p   em as...  —  0 ‘g ‘il  b o la n i  qayirib  tu rad ig an   o tasi  b o 'lm a s a , 
qiyin  ek an .
J a v lo n .  0 ‘v  e s h a k ,  q izilg a  k irib   k e ly a p s a n -k u !  -   (q arsh isid ag i  m a s h in a  
h a y d o v c h is ig a   o 's h q ir a d i) .
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

S o ra x o n .  0 ‘z in g n i  bos,  te n ta k la r  k a m m i,  h am m asi  b ilan   o 'c h a k is h a v e rs a n g  
a sa b in g n i  a d o   qilasan.
M a s h in a   k atta  magistral™  ta rk  e tib ,  to r ro q   k o 'c h a g a  b u rila d i.
S o r a x o n .  H o v   a n a v i,  h a v o r a n g   d a r v o z a   o ld id a   t o 'x t a t ,   Q o d i r   d e g a n  
o ‘rto g ‘in in g   uyi  sh u   b o ‘lishi  kerak.
J a v lo n .  S h u   boMishi  kerak?!  —  (z a rd a s i  q a y n a b ),  —  o p a ,  sizg a  a y td im ,  soat 
o ‘n d a   k a tta   b ir  a m a ld o rn in g   x otini  k e lish i  k erak ,  q idirib  y u rish g a  v a q tim   y o ‘q.
S o ra x o n .  Q id irm ay san ,  uyi  s h u .  D a rv o z a sin i  ta n id im .  T o ‘xtayver!
M a s h in a   t o ‘xtaydi.  Soraxon  tu s h ib ,  d a rv o z a  to m o n   y o ‘n alad i.
2.  Q o d irn in g   hovlisi.  Kun.
K en g   y o ‘lak,  y o ‘lakda  yengil  a v to m a s h in a   tu rib d i.  O s to n a d a   S o ra x o n   p aydo 
b o 'la d i.
S o r a x o n .  Q odirjon!
M a s h in a n in g   o stid an   Q o d irjo n n in g   kallasi  k o ‘rinadi.
Q o d irjo n .  ly e,  a ssa lo m u -a la y k u m ,  S o ra x o n   o p a ,  keling.
S o ra x o n .  V aalaykum   assalom .  A z iz   s h u   y erdam i?
Q o d irjo n .  A zizm i?  —  (Q o d ir ja v o b   b e rm a y   ikkilanib  q o la d i).
Aziz.  S h u  yerdam an. — M ash in an in g  tagidan qora m oyga b o ‘yalgan A ziz chiqadi.
S o ra x o n .  E ,  b ash aran g   q u rm a s in   b o la   b o 'lm a y ,  b o ra d ig a n   jo y in g n i  aytib 
k etsan g   oM asanm i,  k echadan  b e ri  s e n i  q id irav erib ,  a d o i  ta m o m   b o ‘ld im -k u !
A ziz.  B u gun  b o rm o q ch iy d im .  M a s h in a  tu z a ld i  hisob,  y a rim   s o a tlik   ishi qoldi.
S o ra x o n .  Y arim   soat?!  ( o 's h q ir a d i) ,  h o z iro q   o ld im g a   tu s h .  S e n   y a ra m a sn i 
d e b ,  to g 'a n g   h a m ,  m en  ham   is h lm iz n i  ta s h la b   keldik.
A ziz.  X o ‘p ,  baqirm ang!  -   (A z iz   qoM ini  lattag a a rta d i).
3.  S h a h a r  k o ‘c h a la ri.  Kun.
«N eksiya»  yana  sh a h a r  k o ‘c h a la ri  b o 'y la b   b o rm o q d a .  R u ld a   J a v lo n ,  o rq a 
o 'rin d iq d a   S o rax o n  bilan A ziz,  o n a  qoM larini  h a ra k a tla n tirib ,  o ‘g ‘lin i  k o y im o q d a , 
o ‘g ‘il  q o v o g ‘ini  uyub  o ‘tiribdi.
(O rq a d a n   olishadi).
G 'a lv a d a n   tinkasi  qurigan  J a v lo n   p riy o m n ik n in g   m u s iq a s in i  b a la n d la ta d i. 
M a sh in a   y o ‘lda  davom   etadi.
4.  A z iz n in g   xonasi.  K un.
X o n a  devoriga  har  xil  rusum dagi  av tom obillam ing  rasm lari  ilingan.  Javonda, 
stol  ustida  m ashinalar  haqida  k ato lo g lar,  kitoblar,  ju m a lla r  so c h ilib   yotibdi.
A ziz  q a n d a y d ir  m a sh in a n in g   s u r a tin i  c h iz ib   o 'tirib d i.
X o n a g a   g 'a z a b n o k   Soraxon  b o s tirib   k irad i,  dev o rd ag i  ra s m la r n i  y u lib   olib 
y irta d i.
S o ra x o n .  H am m a  balo m a s h in a  jin n is i  ekaniigingda!  D a rs   ta y y o rla sh   o 'm ig a  
e rta -y u   k ech   m a n a   shu  qurib  k e tg u r  k ito b larg a  y o p ish ib  o ‘tir a s a n ,  m a n a   o q ib a ti, 
y a n a   im tih o n d a n   yiqilib  kelding.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

A z iz .  A g a r  o ‘z im   x o h la g a n   in s titu tg a   k irish im g a   r u x s a t  e tg a n in g iz d a , 
a lla q a c h o n   o 'q ib   yurgan  b o 'la r d im .
S o r a x o n .  Eski gapni q o 'z h a b ,  y a ra m g a  tu z sepm a.  O ta n g n in g  boshiga  yetgan 
m a s h in a   ek an lig in i  bila  tu rib ,  s h u   so h a g a   kiram an  d e y sa n -a ?   O n a n g   s h o ‘rlikka 
r a h m in g   k elad im i?
A z iz .  A d a n g   avariyaga  u c h r a g a n ,  d eb   a v to m o b ilso z lik   in s titu tig a   yaqin 
yoM atm aslik g ‘irt  tentaklik.  F a lo k a t  o y o q   ostida,  d ey d ilar,  k asb n in g   b u n g a  n im a 
dax li  b o r?
S o r a x o n .  M a sh in a d a n   n a riro q   y u rsa n g ,  falo k atd an   h a m   n z o q ro q   b o la s a n .
A ziz.  M e n d a  d o ktorlikka  zig ‘irc h a   qiziqish  yo‘q.  M ing q ista n g ,  b a rib ir d o k to r 
c h iq m a y d i  m e n d a n .
S o r a x o n .  Q o ra   m oyga  b o tib   y u rg a n d a n   k o 'ra ,  o p p o q   x alat  kiyib,  b e m o rla rn i 
d a v o la g a n   m in g   m arta afzal-ku.
A ziz.  M e n g a  o p p o q  x a latin g izd an   m ash in a n in g  q o ra m oyi  afzal!
S o r a x o n .  E ,  o ‘ja r   b o 'lm a y   ket!  —  Bilib  q o ‘y.  o n a n in g   r a ’yiga  q aram ag an  
b o la n in g   k o sasi  oqarm aydi!
A ziz.  O q a rm a sa  oqarm asin.
S o ra x o n   b iro z   fursat  jim   q o la d i,  sal  yum shaydi.
S o ra x o n .  B ilam an, o ‘g‘!im, sen g a h a m   qiyin.  Ikki yildan beri o ‘qishga  kirolm ay 
e z ilib   k e td in g .  L ekin  seni  s h u   a h v o ld a   k o ‘rish  m en g a  m in g   c h a n d o n   q iy in ro q ... 
H a m m a  te n g q u rla rin g o ‘z y o ‘lini to p ib  ketdi.  Sen b o ‘lsang haliyam   laqillab yuribsan.
A ziz. Ja v rash larin g izjo n im g a tegdi.  M en  sizga yosh bola em asm an .  0 ‘z holimga 
q o ‘y in g ,  y o 'lim n i  to p ib   k e ta m a n .
S o r a x o n .  G a p irs a m ,  sen   o d a m   b o 'lg in ,  deb  g a p ira m a n ,  b ild in g m i,  q a c h o n - 
g a c h a  b e k o rc h i x o ‘ja  b o ‘lib yurasan?!
A ziz.  B o 'p ti,  sizga  o g 'irlig im   tu s h a y o tg a n   b o ‘lsa,  k e ta m a n   s h u   u y d an .
S o r a x o n .  H e c h   qay o q q a  k e tm a y sa n !  0 ‘tirasan   shu  u y d a,  q a n c h a   u rish ib  
s o ‘k sa m   h a m   ch id ay san ,  bild in g m i!  X u d d i  aytganim ni  q ilm a y   k o ‘r-c h i,  nim a 
q ila r k a n m a n   seni!
A ziz.  M e n g a   aq l  o ‘rg atg an d an   k o ‘ra ,  b aq irm asd a n   gap irish n i  o 'rg a n in g .
S o r a x o n .  O n a   b o 'lg a n d a n   keyin  b a q ira m a n ,  bildingm i?  S en  m e n i  o g 'zim g a 
u rm a ,  b ild in g m i?
A ziz.  U n d a   b aqiravering, jin n ig a   o 'x s h a b   (Aziz x o n ad an  c h iq ib   k etadi).
5.  T o sh k e n t  k o ‘c h a la ri.  Tong.
K a m e ra  to n g g i  ko‘ch ala r b o ‘ylab p a n o ra m a  qiladi.  K o‘c h ala ig a suv sepayotgan 
m a s h in a la r ,  fa rro sh la r.
U fq   e n d i  q izary ap ti.  M e h m o n x o n a ,  b a n k ,  su p erm ark et,  b in o la r.  A zizning 
u yi  d e ra z a s i,  k a m e ra   asta  d e ra z a d a n   ich k arig a  k irad i,  x o n an i  ay lan d i.
T o s h o y n a  q arsh isid a oU irgan  S o ra x o n   p ard o z  qilyapti,  tu g atib  o ‘m id a n  turadi.
S o r a x o n .  A ziz,  m en  k e ty ap m an ,  e sh ik n i yopib ol!  (o 'g 'lin in g  x o n asi to m o n g a  
q a ra b ).  A z iz ,  s o a t  to 'q q iz d a n   o s h d i,  t u r   e n d i,  m en  k etyapm an  (javob  y o 4q).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

— A ziz d ey ap m an ! (S oraxon o ‘g ‘lin in g  xonasiga k irad i,  o ‘m i  yig‘ilg an , x o n a d a  
h e c h   k im   y o 'q .  Soraxon  taaiju b d a,  s h u   p a y t  sto l  u stid ag i  b ir  p a r c h a   q o g 'o z g a  
k o 'z i  tu s h a d i,  o lib   o 'q iy d i):
« O y i,  m e n   S h a h rix o n g a ,  a m m a m n ik ig a   k e ty a p m a n .  X a rx a s h a la rin g iz g a  
c h id a s h g a   o r tiq   h o lim  
q o lm a d i,  s a l  h o v u rin g iz d a n   tu s h g a n in g iz d a n   k ey in  
q a y tarm an !» .
S o ra x o n   ( G ‘az a b   bilan  qog‘o z n i  h ijim la b   yerga  u lo q tira d i).  H e ,  y aram as!
T e le fo n d a   raq am   teradi.
6.  S a rto ro s h x o n a  saloni.  Kun.
J a v lo n   b o y v u c h c h a   ay o ln in g   s o c h in i  tu r m a k la m o q d a .  C h o ‘n ta k   te le fo n i 
jirin g la y d i.
—  E s h ita m a n ?   -   telefoniga  quIogM ni  tu ta d i.
K a d rd a  Soraxon:
—  Jiy a n in g   m en i  kuydirib,  a d o i  ta m o m   q ilad ig an   b o ld i .
K ad rd a Javlon:
—  T in c h lik m i,  y an a  nim a  b o ‘ldi?
—  0 ‘rto q larin ik ig a  ketib qolishi  y e tm a g a n d e k ,  e n d i  S h a h rix o n g a  q o c h v o rib d i.
— h m ...
S o ra x o n .  A dasining buzuq  «Jiguli»si a m m a sin ik id a  q o lib   k e tg a n .  0 ‘s h a n i o lib  
k e la m a n ,  d e b   n u q u l  hiqillab  y u r a r d i.  Ijo z a t  b e rm a s d im .  0 ‘z b o s h im c h a   o ‘z 
b ilg a n id a n   q o lm a y , yana o ‘sha y o q q a  j o ‘n avoribdi.
J a v lo n .  H a  e n d i,  bola  kattaro q   b o ‘lg a n d a n   keyin  o ‘z ic h a  ish  tu tis h n i  q o ‘m sab  
q o lad i.  M ay li,  q o ‘yib  bering,  q u sh   h a m   v aq ti  y etg an d a  b o la s in i  u c h ir m a   q ila d i, 
b o la sin in g   foydasini  ko‘zlab s h u n d a y   q ila d i.  M u sta q il  u c h is h n i  o ‘rgansin!
S o r a x o n .  Q a n a q a sa n   o ‘z in g ,  k e c h a   o ‘g ‘lin g iz n i  te r g a m a s d a n ,  ta lta y tir ib  
yu b o rg an siz,  deyayotganding,  b u g u n   y o n in i  o lasan .
Ja v lo n .  B o ‘p ti  o p a,  keyin  g a p la s h a m iz ,  m e n i  m ijo zim   k u tib   q o ld i,  -   Ja v lo n  
te le fo n n i  o ‘c h ira d i,  «uf»  deb  y u ra g in i  b o ‘sh a ta d i.
7.  K a tta   y o ‘l.  Kun.
S h a h a rla ra ro   avtobus  tog4  b a g 'ri  o ra la b ,  u c h ib   b o ry a p ti.  A z iz   a v to b u s n in g  
e n g   o rq a s id a   o ‘tirib,  y o 'ln i  to m o sh a   q ilib   ketyapti.
8.  B e k a t.  K un.  N a tu ra .
S hah rix o n  shahrida avtobus bekati.  A ziz tushgan avtobiis bekatga  kelib t o ‘xtaydi. 
Y o ‘lo v c h ila r  d u v   etib   o ‘rin la rid a n   tu r a d ila r.  Y o s h -y a la n g la r  v a  g a z e ta   o ‘q ib  
o ‘tirg an   k im sa  boshqalarni  ila rib -s ita rib   p astga  tu sh ad ilar.  S a lo n d a   a y o lla r,  b ir- 
ik k ita  m o 'y s a fld   qoladi.
A ziz  b ir  q o ‘lida  chaqaloq,  ik k in c h i  q o ‘lida  k a tta   su m k a   k o 'ta r g a n   k o ‘hlik 
k e lin c h a k k a   yaqinlashadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

A ziz.  K e lin g ,  y o rd a m la sh v o ra y   ( q o 'lid a n   sum kasini  o lad i).
N a s ib a .  V oy,  ra h m a t  ( m in n a td o rc h ilik   bildiradi  k elin ch ak ).
U la r   o ld in m a -k e tin   a v to b u s d a n   tu sh ad ilar.
A ziz.  Q a y o q q a   yurasiz,  y o ‘lim iz   b ir  to m o n g a   b o ‘Isa,  k u z a tib   q o ‘yam an .
N a s ib a .  V oy ra h m a t,  m e n i  k u tib  o lish m o q c h i ed i (atro fg a o la z a ra k  alanglaydi 
k e lin c h a k ).
S h u   p a y t  k u tilm a g a n d a   o ld ila rig a   p a k a n a ,  q o tm a d a n   k elg an ,  k o ‘rin ish id an  
o ‘ta   ta ja n g   b ir  yigit  p ay d o   b o ‘ladi.
N a s ib a .  V oy,  a ssa lo m u   a la y k u m ,  N o rp o lv o n   aka,  kutgani  c h iq m a d in g iz m i, 
d e b   x a v o tir  o lay o tu v d im .
Jik k ak  salom ga alik olm aydi.
N o rp o lv o n .  K im   bu?!  -   ( d o ‘q  a ra la s h   s o ‘raydi  Azizga  ish o ra  qilib).
N a s ib a .  T a n im a y m a n   (u z r li  o h a n g d a   g a p ira d i  k e lin c h a k ) ,  a v to b u s d a n  
tu s h a y o tg a n im d a   y u k im n i  k o 'ta r is h g a   y o rdam lashvordilar.
A ziz  q o 'lid a g i  su m k a n i jik k a k k a   tu tq a z ib  iljayadi.
Aziz.  0 ‘ziy am   zil-zam bil e k an .
Jik k a k   su m k a n i  olib,  ra h m a t  h a m   d e m a y ,  k o ‘z  olaytiradi.
N o rp o lv o n .  H o ‘v,  o lifta ,  m e n i  x o tin im n i  q ayoqdan  ta n iy sa n ...?
A ziz.  T a n im a y m a n ,  b irin c h i  k o ‘rish im .
N a s ib a .  V oy.  N o rp o lv o n  a k a , y ax sh ilik k a yom onlikm i?
N o rp o lv o n . Jim !  Sen e rk a k la m in g  ishiga aralashm a (d o ‘q u ra d i jikkak va Azizga 
q a ra b ) ,  k im lig in g izn i  b ilib  q o ‘yaylik!
A ziz.  M e n m i?   (A ziz q arasa  ish  c h a to q ,  hazilga k o 'c h a d i).  M en  T o sh k e n tn in g  
en g  u c h c h ig a  c h iq q a n  ra s h k c h isim a n .  X o tin im n i h atto  q u rt-q u m u rsq a la rd a n   ham  
q iz g ‘o n a m a n .  B ir m a rta   x o tin im g a   p a s h s h a  q o ‘ng an  ed i,  u c h   k u n   k e tid a n   quvib, 
o x iri  tu tib   o ‘ld ird im .
N o rp o lv o n .  M en  barib ir x o tin im n i q ayoqdan tanishingni tagiga yetm ag u n im ch a 
q o ‘y m a y m a n   (k o ‘zini o lay tirad i ta ja n g  yigit). -   Shu yerda b o 'ls a n g  hali u ch rash a- 
m iz ...  —  U   x o tin i  b ilan   c h e tr o q d a   tu r g a n   «Tiko»  to m o n   y o ‘n alad i.
9 .   S h a h r i x o n n i n g   m a r k  a z i.  K u n .  N a t u r a
C h o y x o n a ,  d o ‘k o n lar.  B itta   b in o   tep asig a  « 0 ‘zbekiston  —  kelajagi  buyuk 
d av lat»   d e b   y o zilg an ,  k o 'c h a d a n   A ziz  o ‘tib   boryapti.
B itta   d o ‘k o n n in g   eshigi  ta g id a   u c h   o ‘sp irin   n ard a  o 'y n a b   o ‘tirib d i.  U la r o la - 
c h ip o r   s h o rtid a g i  A zizga  q iziq ib   tik ila d ila r.
B irin c h is i.  V uy, an u v in i...
Ik k in c h is i.  T o sh k e n tn in g   o lifta la rid a n   shekiUi.
U c h in c h is i.  Sal  x e b b im ro q q a  o ‘x sh ay d im i?  (B eso ‘naqay  d o 'rilla b  k u lad i).
1 0 .  O c h il  a k a n i n g   h o v ii s i .  K e c h q u rin .  I n t e r e r .
A y v o n d a ,  x o n ta x ta  a tro fid a  A ziz,  M u h ay y o  xola,  O chil  a k a ,  to g ‘alariga  havas 
b ila n   tik ilib   o ‘tirg an   T u rsu n o y   va  u n in g   ukasi  12-13  yoshlardagi  N o d ir.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

O chil a k a .  S h u n d a y  q ilib ,  m ash in an i tu z a tm o q c h im a n   d en g ?.. T uzalm aydigan 
b alo   u,  q a n c h a   u stalarg a  k o ‘rsatdik,  b iro rta s in in g  tis h i  o ‘tm a d i.  A m m o  d a d a n g iz  
b o 'lg a n id a   c p la rd i.  R a h m a tli  m a s h in a   tu z a tis h n in g   p iri  c d i.  Lekin  u  d a v rd a  
h u n a rm a n d la rg a   k u n   y o 'q   ed i,  h a ro m   pul  to p y a p s a n ,  d e b   d a d an g iz n in g   h a m  
payiga  tu sh ish g a n d i,  T o sh k e n tg a   ketvordi.
Anim a.  S h u   k e tg a n c h a   q o lib   k etd i  u kaginam .
O chil  a k a .  L ekin  ta n ti  ed i,  s h u n c h a   b e ra sa n ,  d e b   s ira   to rtish m a sd i,  b e rg a n n i 
o lib   ketaverardi.
Amma. -   H a b izn in g  avlo d n in g  zoti to za,  tagi  k o ‘r g a n - d a ,  -   keriladi am m a si.
N o d ir.  T o g 'a ,  fu tb o lg a  qiziqasizm i?
Aziz.  S e n -c h i?
N o d ir.  Q iz iq a m a n .
T u rsu n o y .  0 ‘zi  h a m   o ‘yn ay d i,  m a k tab d a  v ilo y a t  b irin c h ilig in i  oigan.
Aziz.  R o sm a n a   q iziq a d ig a n   boMsang  P ele,  M a r a d o n a la r n i  tan iy san m i?
N o d ir.  Pele,  M a ro d o n a la r  yaxshi  fu tb o lc h ila r- u ,  lek in   b a rib ir  h am m asi  h a m  
U c h q u r  to 'f o n n in g   o ld id a n   o ‘taversin.
Aziz.  U c h q u r  T o 'f o n   kim   b o ‘ldi,  m en   b u n a q a   fu tb o lc h in i  e sh itm a g a n m a n .
N o d ir.  U c h q u r  T o 'f o n   m a n a   m e n   b o “la m a n -d a !
H am m alari  ku lish ad i.
Aziz.  G a p n i  rosa o lark an san .  Q o 'ln i tashla.
A ziz  k a ftin i  tu t a d i,  N o d ir   s h a p a ti  tu s h ir m o q c h i  boM ganda  to r tib   o la d i , 
N o d irn in g   q o ‘Ii  d a stu rx o n g a   u riladi.
Y ana  h a m m a la ri  kuladi.
11.  G araj yoki s a ro y c h a .
Saroyda  «Jiguli»  m ash in asi.  T e p a sid a   O c h il  a k a ,  N o d ir   va  Aziz.
O chil  a k a .  A y td im -k u   sizga,  A zizbek,  ju d a y a m   s h a la g 'i  c h iq ib   ketg an   d e b . 
E skini  yangi  q ilg u n c h a   esing  k e tad i,  d eg an   g a p   b o r.  B u n g a   ketadigan  x a ra ja tg a  
yangisini  olish  m u m k in .
Aziz.  Biz  h e c h   q a c h o n   m a s h in a   o lm a y m iz ,  O y im   k o 'n m a y d ila r,  c h u n k i 
ad a m n in g   v a fo tid an   k ey in   m a s h in a   k o ’zlariga  a ja ln in g   u ru g 'id e k   k o ‘rin a d ig a n  
b o 'lib   qolgan.  S h u n in g   u c h u n   m an av in i  y u rh a z is h g a   h a ra k a t  qilib  k o 'ra m a n .
N odir.  H a ,  u rin ib   k o ‘ring  to h a ,  m e n   q a ra s h ib   tu r a m a n .
D araxt  sh o x id a  d o n   o lish ay o tg an   c h u m c h u q la r.
...A ziz  p ic h o q   yasaydigan  u sta x o n a d a   p o c h c h a s ig a   y o rd am lash y a p ti.
E shikda a m m a si  p a y d o  b o 'ld i:
Am m a. 
V oy,  s a h a rla b   tu r ib   u s ta x o n a d a   b a lo   b o rm i?   H o y ,  p ic h o q c h i... 
Sigirim ni  so g 'ib   k e lg u n im c h a   d a rro v   ishga  s o lib   y u b o rib siz -d a   b itta -y u   b itta  
jig a rim n i.
O chil  a k a .  Y igit  kishi  m e h n a td a   c h in iq a d i.
Amma. 
B izning  avlod  o q   su y a k la rd a n ,  b u n a q a   q o ra   ishga  o krg a n m a g a n . 
b u n aq a qilsangiz e rtag ay o q , uyiga q o ch v o rad i.  B o l d i  q ilin g lar,  n o n u sh tam   ta y y o r.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

12.  Hovli.  Tong.
X o n tax ta  a tr o fid a   O c h il  ak a bilan  A ziz o v q a tla n ib  o ‘tirish ib d i.  Ic h k a ri  u ydan 
M uhayyo xola  c h iq a d i,  q o ‘lida  belbog‘ga o ‘ra!gan  tu g u n c h a .
Anima. A zizb ek ,  b u  y o q q a  qaragin,  bolam .  H av o n in g  avzoyi buzilyapti,  ertalab  
q iz   tu s h m a g u r  b itta   k o ‘y lak d a  ishga  j o ‘nab  q o ld i.  M anavi  n im c h a sin i  berib  
k elm ay san m i?
Aziz.  M ayli,  d a la n i  so g 'in g a n m a n , es-es b ila m a n ,  ad arn  ad irg a bo sh o q  terg an i 
o lib   ch iq ard ilar.
Am m a.  H a ,  d a la n i  a y la n ib   kelsang,  b a h ri-d itin g   o c h ila d i,  a m m o   (ovozini 
p asaytirib g a p ir)  -   u y d a   q o lsa n g ,  p o ch ch an g   ish latad i.  O d atlari  sh u ,  h ech   b o ‘sh 
o ‘tiro lm a y d ila r.  J i y a n in g   ish lay o tg an   jo y i  u z o q   e m a s ,  s h u n d o q   s h a h a r n in g  
b iqinida.  G u z a rg a  c h iq ib , o ‘ngga burilsang,  y o 'ln in g  o ‘zi t o ‘p p a -to ‘g‘ri  N a im an in g  
yeriga olib b o rad i.
Aziz.  N a im a n g iz  k im ?
Amma.  G e k ta rc h i,  o ila si  bilan  d eh q o n ch itik  q ilish ad i.  Birga o 'q ish g a n i  u c h u n  
T u rsu n o y n i  h a m   o ‘zig a  o lg a n ,  m ayli  yaxshi  b o rib   kelgin.
13.  Ko‘ch a.  Kun.
Aziz q o ‘s h n ila m in g   hovlisi  y o n id an   o ‘ta  tu rib ,  d arv o za  o c h iq   b o ‘lgani  u c h u n  
ichkariga  q a ra y d i.  0 ‘zig a  ta n ish   «Tiko»  m ash in asi  ta g id a   yotgan  N o rp o lv o n n i 
k o ’radi.  A yni  z a m o n d a   N o rp o lv o n n in g  h a m   ko‘zi A zizga  tu sh ad i.
A ziz y o 'lid a  d a v o m   e ta d i.  N orpolvon arqonga  kir yoyayotgan xotinini tergaydi.
N orpolvon.  H o y ,  b e fa ro sa t,  q ach o n  o 'rg a n a sa n   b eg o n a erkak paydo b o 'lg a n d a  
o 'z in g n i  p an ag a  o lish n i? !
K elinchak.  V oy,  q a n a q a  b eg o n a erkak?  H ech  kim   y o ‘q -k u .
N o rpolvon.  D a rv o z a   o c h iq .  Y o‘lovchilar  o ‘tib   tu rib d i,  ayol  kishi  d eg an   sal 
h u s h y o r ro q   b o ‘la d i.  ( N o r p o l v o n   e s h ik d a n   m o ‘ra la b ,  A z iz n in g   o r q a s id a n  
k u zata d i).
14.  D ata  y o ii.  Kun.
A z iz e k in z o r k a rta la rin i  b o ‘lib turgan  tu tz o ry o q a la b  b o ry ap ti.  0 ‘ngga burilib, 
y o ‘l  ch ek k asid a,  k a tta   d a ra x t  soyasida  turgan  «Jiguli»  m ash in asig a  d u c h   keladi. 
M ash in a n in g   k a p o ti  o c h iq ,  te p a sid a   bir  qiz  ivirsib  tu rib d i.
A ziz  m a sh in a g a   y a q in la s h a d i,  q iz  uni  sezm ay d i,  A ziz  y o 'ta la d i.
Aziz.  B uning  ich ig a b u g 'd o y  eksa u nadigan b o 'lib  q o lib d i-k u .
Q iz  c h o 'c h ib   b o s h in i  k o ‘ta ra d i,  yigitni  ko‘rib ,  irim ig a  yoqasiga  «tuf-tuf» 
qiladi.  D ahaniga o z g in a  q o ra m o y  tekkan.
Q iz.  O d a m n in g   o 4ta k a s in i  yorv o ray   d e d in g iz -k u !  Y e rd a n   c h iq d in g iz m i. 
o s m o n d a n   tu s h d in g iz m i?
Aziz.  U z r,  kelasi  gal  e sh ik n i  taqillatib  k iram an ,  —  hazillashadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

U la r  b ir-b irla rig a   hay ajo n   b ilan   b o q a d ila r.
S h o 'x   s h a b a d a   o ‘z  q an o tid a  d ilra b o   k u y   o lib   k irad i.  Ikki  yosh  q a lb id a   p ay d o  
b o 'la y o tg a n   sevgi  k u rtag in i  o lq ish lo v ch i  k u y   e d i  u   g o ‘yo!
Aziz.  Y axshi  q iz,  tu lp o rg a  n im a   q ild i?   —  s o ‘raydi  Aziz.
N a im a .  O so n ro q   narsa  so ‘ran g ,  —  ja v o b   b e ra d i  qiz.  —  M e n   m a s h in a n i  faqat 
h ay d ash n i  b ila m a n ,  boshqasiga  tish itn   o 'tm a y d i.
Aziz.  K o ‘rb o q sa m   b o 'Iad im i?  —  m a s h in a g a   ish o ra  q ilad i  Aziz.
N aim a.  K o sh k iy d i,  k o ‘rganga  p u l  o lm a y m iz .
Aziz.  S h u n is ig a   h am   sh u k r.  -   A z iz   e n g a s h ib ,  m a s h in a n in g   y iirg a z u v c h i 
q ism larin i  k o 'z d a n   k ech ira  b o sh lay d i.  T a n ta n a v o r  va  sh o d o n   m u s iq a   y an g ra y d i.
—  M en g a  o ‘n  o ltin c h i  kalitni  o b e rv o rin g .
U   c h a n g   b o sg a n   a k k u m u ly a to rn in g   ik k ala  k lem m asin i  o lib ,  b ir -b ir ig a   u rib  
k o ‘radi,  h e c h   q a n d a y   u c h q u n   c h iq m a y d i.
Aziz.  A k k u m u ly a to rn in g  ustiga  tu p r o q   to r tib  q o ‘y v o rg an in g iz t o ‘g ‘ri  boM ibdi, 
o ‘lganiga a n c h a   b o ‘lgan  ekan,  —  d e y d i  A ziz.
N a im a .  V oy,  e n d i  n im a qilam iz.  B u y o 'ld a n   k u n  b o ’yi  k u tsan g iz h a m   m a s h in a  
o 'tm aydi.  S hahrixonga borib, shatakka o ladigan biro rta m ashina to p ib  kelishga to ‘g‘ri 
keladi.
Aziz.  O ld in   o ‘zim iz  b ir u r in ib   k o ‘ra y lik -c h i.  Iloji  to p ilar.
N a im a .  Q a n d a y  iloj?
Aziz.  S iz  m a sh in a g a   o 'tirin g ,  m e n   m a s h in a n in g   o rq a s id a n   ita ra m a n .  Jo y id a n  
siljigandan  k ey in   b irin c h i  tezlikka  u ra s iz ,  z o ra   o ‘t  o lib   ketsa,
N a im a .  S izn i  q iy n a b   q o 'y m a y m a n in i?
Aziz.  N a  c h o ra ,  o ‘tiring.
Q iz   m a s h in a g a   o 'tir a d i,  A ziz  m a s h in a n in g   orq asig a  o ‘tib ,  ita ra d i,  m a s h in a  
jo y id a n   siljiydi,  u c h - t o ‘rt  q ad am   y u rib ,  s h a r tta   t o ‘xtaydi.
Aziz.  D a rro v   tezlik k a  so lm an g -d a!  —  y u rish i  sal  te z la sh a d i,  in n a y k e y in ...
A ziz  y a n a   m a s h in a n i  itaradi.  o ‘n - o ‘n  ikki  q a d a tn   y u rg a n id a n   k e y in   m a s h in a  
b ird an   p o tilla b   y u rib   ketadi.
A ziz  u n in g   o rq asid an   q arab  q o la d i.  N a   q ila rin i  b ilm a y   tu r g a n d a   y o 'ln in g  
b o sh id a  «Jiguli»  k o 'rin a d i.
M ash in a yigitning oldiga kelib to r m o z  b e ra d i,  to 'x ta y d i,  q iz  d e ra z a d a n  b o sh in i 
c h iq a ra d i.
N a im a .  T o r  jo y d a   q a y iro lm a y m a n ,  y ala n g lik k a   b o rib   b u rib   k e ld im .  Q a y o q q a  
b orasiz,  o ’tirin g ,  ta sh la b   q o 'y a m a n .
Aziz.  M e n   N a im a   degan  q iz n i  q id irib   y u rib m a n .
N a im a .  N a im a n i?   —  hayron  b o ‘la d i  q iz .  —  V oy,  N a im a n i  n im a   q ila siz ?
Aziz.  G a p im  bor.
N aim a. N im a  gap?
Aziz.  U n isin i o ‘ziga aytam an.
N a im a .  G a p ira v e rin g ,  m en  N a im a m a n .
E n d i  A ziz  sal  hay ro n   b o la d i ,  ta g d o r   g a p   q ilm o q c h i  b o 'la d i.
Aziz.  U n i  q a ra n g .  Baxtim  o y o g ‘im n in g   ta g id a n   c h iq d i,  d e b   s h u n i  a y ts a la r 
k erak -d a.  —  N a im a   qo sh larin i  c h im ir ib   h u sh y o r  to rta d i.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N a im a .  U   nim a  d e g an in g iz?
A ziz.  D a rro v   h u rk ib   k e tm a n g - d a ,  u n aq a.  S iz n in g   b rig a d a n g iz n i  ax tarib  
k e la y o tg a n d im ,  jiy a n im   T u r s u n o y   siz   b ilan   ish lark an -u .
N a im a .  E ,  T u rsu n o y   a y tu v d i,  T o sh k e n td a n   to g ‘am   k e ld ila r  deb.  A ziz  aka. 
A z iz   a k a   sizm i?
A ziz. X u d d i o ‘zi.
N a im a .  0 ‘tiring,  m en   h am   o ‘s h a  y o q q a   ketyapm an.
A ziz  N a im a n in g  yoniga o ‘tira d i.  M ash in a jo y id an  siljiydi.  A ziz  q izn in g  yuziga 
q a r a b  jilm a y ib  q o 'y ad i.
A ziz.  Ilgarilari  q iz la r  s u r m a n i  k o 'z la rig a   qo'yguvchi  e d ila r,  rasm   b o ‘yicha 
d a h a n la rig a   ham   q o ‘yad ig an   boM ishganm i?  -   hazillashadi  A ziz.
A z iz   o ld   o y n a  tep asid ag i  k o ‘z g u n i  b u rab ,  q izn in g   yuziga  t o 4g ‘rilaydi.  Q iz 
k o 'z g u d a   o ‘z aksini  k o ‘radi.
N a im a .  V oy  o 'lm a sa m !  —  d e b   q ic h q ira d i.  -   Iigariroq  q ay o q d ay d in g iz?
Q iz   o y o q   tagida  y o tg a n ,  m a s h in a   a itad ig an   lattan i  o la d i,  iflosligini  k o 'rib  
u lo q tir a d i.
A z iz   c h o ‘n tag id an   c h in n id e k   d a s tro 'm o lc h a   ch iq arad i.
A ziz.  Q o ‘rq m an g ,  to p - to z a ,  h a li  ish latm ag an m an .
Q iz   d a s tro 'm o lc h a n i  o lib ,  d a h a n id a g i  qora  m oyni  a rta d i.  A m m o   d a s tro 1- 
m o lc h a n i  q ay tarm ay ,  c h o ‘n ta g ig a   so lad i.
A ziz.  Y axshi  o d a tin g iz   b o r   e k a n ,  d ey d i  Aziz.  -   B irovdan 
n arsa  olsangiz 
q a y ta r ib   b e rm a s  ekansiz.
N a im a .  Q aro q c h ig a   u c h r a b m a n ,  d e b   q o 4rqm ang,  -   q iz  sh a ra q la b   kuladi.  — 
D a s tr o 'm o lc h a n g iz n i  yuvib,  T u rs u n o y d a n   berib  y u b o ram an .
M a s h in a  yo‘lda davom  etad i.
15.  D a la .  Kun.
B e s h -o ltita   d e h q o n   q iz la r c h a y la d a   p esh in   payti  b o lg a n i  u c h u n   ash u la  aytib 
o ’tiris h ib d i.
Y o ‘l  b o sh ig a  «Juguli»  k elib  to 'x ta y d i.  M ash in ad an   N a im a   b ila n   A ziz tushadi.
B irin c h i  qiz.  V uy,  a n a v in i,  n a in u n c h a   olifta?
Ik k in c h i  qiz.  A m m o   istarasi  is siq q in a   ekan.
Q tim ri.  H o y ,  c h a q q o n n is a la r,  d a rr o v   changallaringni  so lib ,  x o m talash   qilib 
y u rm a n g la r.  K o 'r ib   tu r ib s a n la r- k u ,  x u d d i  m en  b o p   bola  e k an .
Q iz la r  kulishadi.  T u rs u n o y   A z iz n i  k o 'rib ,  qarshisiga  y u g u rad i.
T u rs u n o y .  H a,  to g 4a ,  n im a   q ilib   y u rib siz  bu  yoqlarda?
A ziz.  A m m a m   berib  y u b o rd ila r,  —  A ziz  qo'lidagi  d u x o b a  n im c h a n i jiy an ig a 
u z a ta d i
T u rs u n o y .  Voy,  ra h m a t,  —  s iz n i  o v o ra   qilibdilar-da.
A ziz.  O v o ra si  b o r  e k a n m i,  y a x s h iy a m   kelgan  e k a n m a n .  (A ziz  N a im a g a  
m a ’n o d o r   n a z a r  tashlaydi).  —  0 ‘r to q la rin g   bilan  la n ish ib   o ld im .
N a im a   (T u rsu n o y d a n ).  Y e rn i  sh u d g o rlad in g larm i.
T u rs u n o y .  —  R aisni  b ila s a n -k u ,  y a n a   paysalga  soldi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N a im a .  S h u n d a y m i?   E n d i  u   b ila n   b o s h q a c h a   g a p la s h a m a n ,  (N a im a   va 
m ash in a si  to m o n   y u rad i,  b ird a n   to 'x ta y d i).  -   A ziz  a k a ,  v a q tin g iz   b o 'ls a ,  m en 
b ila n   y u rin g ,  y o rd am in g iz  k crak   b o 'lib   qoldi.
Aziz.  (S evinib  rozilik  b ild ira d i)  ketdik.
16.  R aisn in g   x o n asi.  K un.
Id o ra  y o n id a  «Jiguli»  m a sh in a si  tu rib d i.  O rq a  eshigi o c h iq ,  te p a s id a  A ziz kelib 
tu rib d i.  X o n ad a  N aim a  jam oa  x o ‘jalig i  raisi bilan  g a p la sh y a p ti.
N a im a .  In so f  degan  narsa  b o rm i  o 'z i  sizd a,  rais  b u v a ,  a ld a sh la rin g iz  jo n g a  
te g d i-k u .
R ais x o ‘m rayib  qizga  b o q ad i.
R ais.  N im a   q ilib  se n i  a ld a b m a n ?   H a m m a   s h a r o itn i  y a ra tib   q o ‘y ib m a n -k u , 
n o s h u k r  b an d a.
N a im a .  U y alm asd an   s h a ro it  y a ra tib   q o ‘y ib m a n ,  d e y s iz -a .  N im a n i  s o 'ra b  
kelsak,  n u q u l paysalga so lasiz,  n a   o 'g 'itn i,  na te x n ik a n i,  n a  su v n i v a q tid a   berasiz. 
A tay qilasiz. ch u n k i p u d ra tc h ila rn i  k o 'rish g a  ko‘zin g iz y o ‘q .  T o ‘g ‘ri-d a ,  p udratchi 
k o 'p a y sa ,  siz  kim ga  x o 'jay in lik   qilasiz?  H a,  h a m m a   b a lo   s h u n d a ,  x o 'jay in lik d an  
tu s h ib   q o lis h d a n   q o 'rq a s iz !  S h u n in g   u c h u n   ti s h - t i r o n o g ‘in g iz   b ila n   ja m o a  
x o 'jalig ig a yopishasiz,  b izn i q u ritish g a   h a ra k a t  qilasiz.  T e p a d a n   k o 'rs a tm a  borligi 
u c h u n  biz bilan oMganingiz k u n id an  m urosa qilasiz. A la m in g iz  ichingizda.  Bo‘lmasa 
g 'a jib   tashlardingiz.
R ais.  G a p ir,  g apiraver,  h o z ir s e n la m i  d av rin g  k e lg a n ,  (r a is  b e p a rv o  o h a n g d a ) 
yana nim a deysan?
N a im a .  Sovet  davri  b o 'lg a n id a   tilim n i  su g 'u rib   o la rd in g iz -a !
A m m o   h o z ir  z a m o n   k o 'ta rm a y d i...  en d i  g a p   s h u ,  ra is  b u v a ,  o 'z in g iz   bilasiz 
y e rn i  h o z ir  sh u d g o r  qilm asa,  fo y d asi  b o 'lm a y d i.  E rta la b   tr a k to r ,  m ash in a  berib 
y u b o rasiz,  a g ar  yana  paysalga  so lad ig an   boM sangiz...  ( N a im a   o c h iq   d erazad an  
m a s h in a   to m o n g a   ishora  q ila d i)  T o s h k e n t  g a z e ta s id a n   m u x b ir  c h a q irg a n m a n , 
q ilm ish larin g izn i  b u tu n   resp u b lik ag a  n o g 'o ra   q iiib   c h a la d i.
R aisi  d erazad an   in a s h in a d a   y o n id a   to ‘rgan  A zizg a  x a v o tirli  n a z a r  tashlab 
q o ‘yadi.
R ais.  M en  senga  o 'g 'it  b e rm a y m a n ,  d e y a p m a n m i,  n a v b a ti  bilan  olasan. 
E rtag a  kak raz  sen in g   navbating.
N a im a .  S h u  g apingizda  tu rsa n g iz  b o 'ld i,  rais buva.
N a im a  x o n ad an   chiqadi.
17.  O chil  ak a n in g   hovlisi.  O q sh o m
A yvonda  T u rsu n o y   savzi  a rc h y a p ti.  Ich k ari  x o n a d a n   A z iz   ch iq ad i.
Aziz.  B ugun  osh  e k a n -d a ...  Q arash v o ray m i?
T u rsu n o y .  K oshkiydi,  sab zi  t o ‘g ‘rashni  b ilasizm i?
Aziz.  Q o tiram iz,  -   to g 'a n g n i  qoM idan  k e lm a y d ig a n   ish  y o ‘q .  M en g a  q a ra  
jiy a n ...  d u g o n a n g   N a im a n i  y e rn i  o lib ,  d e h q o n c h ilik   q ilis h in i  o ‘zi  b o 'Iad im i?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

T u rs u n o y .  H a ,  N a im a   yigitlarga  o ‘x sh ag an   c h a p a tii,  h e c h   kim ga  s o ‘zini 
b ern iay d i.
Aziz.  M a rd lig id a n   ta sh q a ri ch iro y li  h a m   ek an   (m aqsadga  k o 'c h a  b o sh lay d i).
T u rsu n o y .  H a ,  h u s n d a n   h a m   b ergan.
Aziz.  U n d a  x a rid o rla ri  h am   k o 'p d ir?
T u rsu n o y .  O g ‘iz  so lg a n la r  b o r,  a m m o   bittasiga  ham   rozilik  b e rm ay ap ti.
Aziz.  O sm o n d a  degin?
T u rsu n o y .  Y o*q,  m a n m a n lik n i  b ilm a y d i.  F aq at  o ‘ylab  ish  tu ta d i.  T o ‘g ‘ri-d a , 
b a ’zi  s h o s h q a lo q la r sin g ari  u c h rag an g a  teg ib ,  p u sh ay m o n   b o ‘Iib  y iirg an d an   n im a 
foyda?
Aziz.  M a h a lla n g d a   u nga  in u n o s ib  y ig itla r b o rd ir,  balki birortasi b ilan   p in h o n a  
til  b irik tirib   q o 'y g a n d ir .  S en   q a y o q d an   b ilasan ?
T u rsu n o y . Y o 'q , b izn in g  sh ah ar kich k in a,  bu yerda p in h o n a ish tutib boMmaydi, 
k im n in g d ir k im d a d ir k o ‘ngli b o 'lsa,  d airo v  ovoza b o ‘lib ketadi.  T u rsu n o y  iniyig‘ida 
jilm ay ib   q o ‘sh ib   q o ‘yadi.  -   H a ,  bu  y o g 'id a n   ko'n g lin g iz  to 'q   b o ‘lsin.
Aziz.  N im a g a  s h a ’m a  qilayapsan?  (A ziz o 'z in i goMlikka soladi).
T u rsu n o y .  M e n d a n   b ek itib   n im a   qilasiz?  N a im a n i  su rish tirib   q o lg an in g iz 
bejiz  b o lm a s a   k erak .
Aziz.  R ost a y ta s a n ,  k o ‘rishim  bilan  y u ra g im jiz  etdi. Ju d a  o ch iq , odam sliavanda 
q iz  ek an .
T u rsu n o y .  U n d a  
k e tid a n   q o lm a n g ,  o tin g iz n i  q am chilayvering,  in tilg an g a 
tole  y o r,  d e y d ila r.
18.  D ala.  O qshom .
D illarga o ro m  beru v ch i sokinlik.  Q ay erd ad irch ig irtk a chirillaydi,  m ayin shabada 
shivirlab  esad i.
D ala yoM idan A ziz boryapti.  0 ‘ngdagi egatga  kartoshka ekilgan, egat a d o g ‘idan 
b ir  n e c h a   a y o lla r  e k in n i  o 'to q   q ilish y ap ti.  O ralarid a  N a im a   ham   bor.  M a n a ,  u 
q ad d in i  ro s tla b ,  A z iz   to m o n g a   y u ra  boshlaydi.
Y igit  q iz n i  k o ‘rib   o 'z in i  tu t  p an asig a  oladi.
N a im a   y e tib   k e la d i,  tu t  sh o x ig a  ilin g a n   x a lta d a n   shisha  o la d i,  e n d i  suv 
ic h m o q c h i  b o ‘lg a n id a   p istirm asid an   A ziz  o tilib   c h iq a d i,  artisto n a  xito b   qiladi. 
C h o ‘c h ib   tu s h g a n   N a im a   irim   q ilib ,  k o 'k ra g ig a   tu p u rg an   b o 'lad i.
N a im a .  V oy,  n u q u l  to m d a n   ta ra sh a   tu s h g a n d e k   paydo  b o 'la s iz -a ,  (e rk a la n ib  
o 'k siy d i).  ~   N im a   q ilib   yuribsiz  o 'z i  bu  yo q d a?
Aziz.  S iz n i  q id irib   k elg an d im .
N a im a .  N e g a   m e n i  q id ira r  ekansiz?
Aziz.  N e g a   d e y siz m i?   —  (p au za)  — k o 'rg im   keldi.
N a im a .  V o y ,  n e g a   m e n i  k o ‘rgingiz k e lark an ?
Aziz.  Is h in g la r  tu g a g a n   b o 'ls a ,  k u z a tib   q o ‘y m o q ch iy d im .
N a im a .  U y im iz   o lis,  c h a rc h a b   q o lm a sm ik in siz   yayov  yurib?
Aziz. 
S iz  b ila n   jo n - jo n   d e b   y u ra m a n ,  -  
(tag d o r  gap  qistiradi  A ziz)  — 
k o 'n sa n g iz   b o 'Id i.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N a im a .  B o rin g -e ,  —  n o zian a d i  q iz ,  —  h a m m a   g ap larin g iz  ilm o q li. 
S h a m o ld a   d a ra x t  shoxlari  m u q o m   q ilg a n d e k   te b ra n a d i.
K im sasiz  d a la   y o 'lid a n   A ziz  b ilan   N a im a   s h o s h ilm a sd a n   b o ry ap tilar.
N a im a .  T o s h k e n tg a   o ‘rg an ib   q o lg a n   o d a m   b u   y e rd a   ro sa   z e rik a y o tg a n  
b o 'lsa n g iz   k erak .  N a   te a tr   bor,  n a  k o n s e rt,  n a   h alig i,  n im ay d i,  d is k o te k a ,  b a r... 
Aziz. 
H a ,  ro s td a n   h am   zerik ib   oM ardim ,  a g a r  sizn i  u c h ra tm a g a n im d a . 
N aim a.  E ,  h a,  o ‘zim ga  erm ak   q id iry a p m a n   d e n g ?   T o ‘g ‘ri  qilasiz,  b u   y e rn in g  
qizlari ju d a   so d d a   b o ‘ladi,  sal  av rasan g iz  b o l d i ,   la q q a   tu sh av erad i.
Aziz.  A v ro q ch ilarn i  yom o n   k o ‘r a m a n ,  m e n   t o ‘g ‘risini  a y ty a p m a n .
N a im a .  N im a ,  o d a tin g iz   s h u n a q a m i,  d u c h   kelg an   q izg a  t o ‘g ‘risin i  a y tib  
k e ta v e ra siz m i?
Aziz.  D u c h   kelganiga  em as,  u m r im d a  b ir  b o r ,  b itta   qizgagina a y ta m a n . 
N a im a .  U n d a y  b o ‘lsa,  old in   o ‘sh a   q iz n i  to p in g - d a ,  keyin  ayting.
Aziz.  A gar to p g a n   b o ‘Isam -chi?
Q iz  sh o s h ilm a y ,  bosiq  ovozda  jid d iy   g a p ira d i.
N aim a.  O d a m   m u q ad d as tuyg‘u larin i  p in h o n  tu ta d i.  bitta  k o 'rg an  q izg a d a rro v  
gapirib  k etav c rm ay d i.
Aziz. 
D a rro v   e m a s,  m en  sizn i  x a y o lim d a ,  o rz u la rim d a   k o ‘p  k o ‘rg a n m a n . 
ha,  xuddi siz d a q a  q izn i axtarib y u ra rd im .  S h u k rk i,  m a n a  h ay o td a  h a m   u c h ra td im . 
U c h ra td im -u ,  e s-h u sh im d a n   ay rilib ,  g a n g ib   q o ld im .
N aim a.  U n d a y  b o ‘lsa  e s-h u sh in g iz n i  y ig ‘ib   o lin g -d a ,  —  (h a z ilo m u z  g a p ir a d i)
—  keyin  n o g ‘o ra   qoqing.
U la r yoMda d av o m   etadilar.  Q o ‘sh iq .
1 -q o ‘shiq
Q alb im   g o ‘yo  k ab u tar,
P arv o z  istab   talp in ar,
T u y g ’u la r  g o 'y o   u m m o n ,
O s h iq a r,  u r a r   tu g 'y o n .
T in c h im   y o 'q o ld i,  e  voh,
0 ‘zing  q o 'lla ,  yo  O lloh.
Balki  s h u d ir  m u h a b b a t,
Y urak  o 'rto v c h i  ro h at,
T ask in   b e ru v c h i  q ayg‘u,
E ng  m u q a d d a s ,  s o f  tuyg'u?
Ishq  sh u   e rsa  m ab o d o ,
0 ‘zing  q o 'lla ,  yo  O lloh.
P e sh o n a m g a  bitgani,
M en g a  ta q d ir  etg an i,
K oshki  b o ‘lsa  sh u  barno.
B o 'ld im   m e n   u n g a  shaydo.
Lo  Iloha  Illolloh,
0 ‘zing  q o ‘lla,  yo  Olloh!
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

...  Q o sh   q o ray g an ,  yigit  v a  q iz   h a m o n   birga  k etish y ap ti.
U zo q d a  S h ah rix o n n in g  c h iro q la ri  k o 'rin ad i.  S h u  payt  y o n la rid a n   «M ersedes» 
m ash in asi o 'ta d i.  R u ld a o ‘tirg a n   barvasta odam   qizga g 'a la ti q a ra b  q o ‘yadi.  N aim a 
h a y d o v c h in i  k o ‘rib,  o ‘z in i  c h e tg a   o lad i.
«M ersedes» guzarda to 'x ta y d i.  Savlatli  kimsa m ash in ad an  tu sh ib ,  ikkita ajralinas 
o g ‘aynisi  b ilan   o 'tirg a n   Q o ra v o y n in g   d o 'k o n ig a   y aq in lash ad i.
S o tu v c h i  yigit.  K elin g ,  A fzalx o n   aka?
A fzalxon.  B itta  «X on»  b e r,  (p u l  u zata d i).
Q o ra v o y .  M an a a k a ,  -   (sig a re t  p ach k asin i p e sh tax ta u stig a q o 'y a d i).
A fzalxon  q a y tim n i  o lm a y d i,  p a c h k a n i  o ch ib ,  b itta  sig aret  oladi.
A fzalxon.  Senlarga q o y ilm a n ,  a n c h a  vazm in  chiqdilaring.  B izlaryoshligim izda 
ju d a   s h o ‘x  boM gandik,  m a h a lla m iz d a g i  qizlarga  b iro rta   b e g o n a   yigitni  yaqin 
y o 'la tm a s d ik   (A fzalxon  s h o s h m a s d a n   sigaretni  tu ta ta d i),
Q o ra v o y .  B izlar  h a m   ju d a   la n d o v u r  em asm iz,  q iz la rim iz n i  asraym iz.
A fzalxon.  Q ayoqda? -   (en sasi  q o tib  jerkiydi A fzalxon) —  hozirgina o 'z  ko'zim  
b ila n   k o 'rd im   Z o k ir  a k a n in g   q iz in i  bittasi  yetaklab  k etay o tg an in i.
B a x tiy o r.  N aim an im i?!  K im   e k a n ?
A fzalxon.  T a n im a d im .  H a r   h o ld a   bu  yerlik  e m as...  B o 'p ti.  (A fzalxon  o 'z  
m a s h in a s i  to m o n   y o 'n a la r k a n ,  a n c h a y in   loqayd  o v o zd a  ilova  q ilad i)  -   hoy 
a z a m a tla r ,  ta g 'in   b o la n i  tu tv o lib ,  u rib   y u rm an g lar,  sh u n c h a k i  g ap ird im ,  q o ‘y- 
d im -d a .
A fzalxon  m ash in asig a  o 'ti r ib  j o 'n a b   qoladi.
19.  K o ‘c h a . Tun.
N a im a la rn in g   uyi  o ld id a   A ziz  q iz   bilan  xayrlashyapti.
N a im a .  K u zatib   q o ’y g a n in g iz   u c h u n   rahm at.
A ziz.  X o‘p , xayr.  E rtag a c h iq a m a n   oldingizga.
N a im a .  S h a rtm ik in ? ..  (h o v lig a   k irib   ketadi).
A ziz  orq asig a  q ay tad i.  K o 'c h a n in g   xilvat  va  q o r o n g 'u   jo y id a ,  k atta  daraxt 
ta g id a   tu rg a n   u c h ta   o d a m   sh a rp a si  k o ‘rinadi.
A ziz  ularga  y a q in la sh ib   b o ra v e r a d i,  t o ‘rt-b esh   q a d a m   q o lg a n id a   sh arp alar 
d a ra x t  p a n a sid a n   c h iq ib ,  A z iz n in g   y o ‘lini  to 'sad ilar.
B a x tiy o r .  0 ‘v,  j i p ir i q ,  b u   s e n in g   T o s h k e n tin g   e m a s ,  q iz la rn i  k u z a tib  
q o 'y a d ig a n ,  ( d o ‘q  u ra d i).
A ziz.  B itta o 4zi q ay tish g a q o ‘rq m a s in ,  d ed im -d a.
B a x tiy o r.  Biz  m a h a lla m iz g a   b e g o n a la rn i  yoM atm aym iz,  ik k in ch i  b u   yerda 
q o ra n g n i  k o 'rm a y lik ,  tu s h u n d in g m i?
A ziz.  T u sh u n m a d im   (x o tirja m   ja v o b   berdi).
B a x tiy o r.  lye,  hali  s h u n a q a m i? !  ( d o ‘q  u rad i)  —  u n d a   o ‘zin g d a n   ko‘r.  Bizni 
n o m a r d   d e b   o 4y la y ap san m i,  o 'z im   sin d iram an .
B ax tiy o r y apon  k aratech ilarig a  o ‘x sh ab  dahshatli b aq iriq -c h a q iriq  bilan  Azizga 
ta s h la n a d i.
A ziz.  T o 'x ta ,  iltim o s,  b a q ir m a   q u lo q n i  kar  qilasan.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Q o ra v o y .  B aqiradi,  n eg a  d e sa n g ,  b u n in g   m u rab b iy si  Y a p o n iy a d a   t a ’lim  olib 
k elg an ,  b a q irish n i  o ‘sh a  o ‘rgatgan.
R o stm a n a   m u sh ilash ish   en d i  b o sh la n a d i.
2 0 .  K o 'c h a . Tun.
K im sasiz  k o 'c h a d a n   A ziz  b ir - b ir   q ad am   ta s h la b   b o r m o q d a .  A riq  b o ‘yida 
to 'x ta y d i. Y uzi  m o m atalo q  b o 'lib   k etg an . A riqqa  en g ash ib . y iiz in in g  c h a q a  bo'lgan 
jo y larin i yiivadi.  D astro‘m olchasi b ilan  artadi.  O 'ziga d a ld a  b e rib ,  xirgoyi qilganicha 
yo 'lg a tushadi.
U yiga  yaq in lash g an id a  u z o q d a  tu rg a n   sh arp an i  k o 'r ib  ta q q a  to 'x ta y d i.
S h a rp a  A ziz to m o n g a  sh id d a t b ila n   kela boshlaydi. A z iz  q o l l a r i n i   m usht qilib, 
h im o y ag a  h ozirlanadi.
A m m o   sh a rp a   A zizni  m a h k a m   q u c h o q la y d i,  c h ir p ira k   q ilib   a y la n tira d i.
N o rp o lv o n .  Q ay o q lard a  yiiribsiz,  A zizbek,  b ir  s o a td a n   b e ri  k u ta m a n   sizni, 
(A ziz  N o rp o lv o n n i  e n d i  ta n iy d i,  lek in   hech  narsaga  tu s h u n m a y d i) .
Aziz.  N im ag ap ?
N o rp o lv o n .  Y uring  hovliga,  b ir  m a ish a t  qilam iz.
Aziz.  T in c h lik m i  o ‘zi?
N o rp o lv o n .  Boya  N a im a  b ila n   k ctay o tg an in g izn i  k o ‘rib   q o ld ik .
Aziz.  D a rro v   k im d an   esh ita  q o ld in g iz?
N o rp o lv o n .  M a y li-d a ,  sh u   g a p n i  e s h itd im -u ,  y e lk a m d a n   tog*  a g 'd a rilib  
tu s h g a n d e k   b o ld i.  X o tin im   b ila n   av to b u sd a  birg a  k e lg a n   k u n in g iz d a n   boshlab 
y u rag im g a  g‘u lg ‘ula  tu sh g an d i.  Q a ra n g ,  sh u b h a la rim   b e k o r   e k a n .  Q a n i,  yuring 
uy g a,  b ir  o 'tiris h a m iz .
Aziz.  B em ah ald a q an d o q   b o 'la r k in ?
N o rp o lv o n .  B em ahali  yokq ,  y u rin g ,  b arib ir  k irm a g a n in g iz g a   q o 'y m a y m a n .
D arv o zag a  y aq in lash g an larid a  te p a g a   solingan  la m p o c h k a   n u rid a   N o rp o lv o n  
A z iz n in g   yuzini  a n iq   k o 'ra d i.
N o rpolvon.  Iye,  nirn a  q ild i,  A zizbek?
Aziz.  C hivin chaqdi.
N orpolvon.  E, gapni  a y la n tirm a y ,  kim  bilan  y o q a la s h g a n in g iz n i ayting, do d in i 
b e rib   q o 'y a m a n .
Aziz.  T ashvish  to rtm a n g ,  u la r   b ilan   o ‘zim   o ra n i  o c h iq   q ilib   o lam an .
2 1 .  N orpolvonning  hovlisi.  T u n .
C h o rsig in a   x o n ad a  N o rp o lv o n   bilan  A ziz  s u h b a tla s h ib   o ‘tirish ib d i.  Ikkalovi 
h am   shirakayf.  D astu rx o n id a  y a rim   shisha  k o n y ak ,  n o n ,  h o ‘l  m eva.
N o rp o lv o n . 0 ‘zim   b ila m a n ,  o d a tim   y o m o n ,  itd a n   h a m ,  b itd a n   h am   xotinim ni 
q iz g 'o n a v e ra m a n .  BoMmasa  a q lim   a y ta d i,  u n a q a  b a d g u m o n   b o ‘lm a d e b , yuragim  
q u lo q   so lm ay d i.  X ullas,  a h m o q m a n .
Aziz.  Y o‘q ,  siz a h m o q  em assiz,  (A ziz h a z iio m u z   ilja y a d i).  S iz g ‘irt ahm oqsiz.
9  -   H .M u h a m e d a liy e v
129
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N o rp o lv o n .  R o st  aytasiz,  g ‘irt jin n im a n !  -   tasdiqlaydi  m ezb o n .
Ik k alo v i  q iy q irib   kulib  y u b o rish ad i.
N o rp o lv o n .  H o y ,  N asi,  o v q a tin g n i  q a c h o n   su zasan ,  q o rin   ta ta la b   k e td i-k u .
N a s ib a .  O v q a tim  tayyor.  O lib k elay m i?  -  o sto n a d a  N asiba p ay d o  b o 'la d i.
S o 'rig a   y a q in la sh ib ,  bir  q o 'li  b ila n   bosh id ag i  ro 'm o li  bilan  yiizini  b erk itib  
s o ‘raydi.
N o rp o lv o n .  H o y ,  beg o n a  erk ak   b o r m i,  y u zin g n i  berkitasan  (o 'z in i  o lijan o b  
q ilib  k o 'rs a tm o q c h i  b o 'la d i e ri).  —  A zizb ek  o 'z iin iz n i o d a m .  In n a y k e y in ,  eskicha 
a y o lla rd a n   e m a s s a n -k u ,  yu zin g n i  o c h ib   yur.
N a s ib a .  V o y ,  x o ‘p  b o 'la d i,  —  su y u n ib   ketadi.  N asib a  boshidagi  ro ‘m olini 
to rtib ,  y u z in i  o c h a d i.  N o rp o lv o n   A zizg a  k o 'rd in g m i,  h im m a tim n i,  d eg an d ek  
m a g 'r u r   b o q ib   q o ‘yadi.
22 .  H ovli.  E rta la b .
M u h a y y o   x o la   ay v o n d a   n im a d ir tik ib   o ‘tiribdi.
A ziz n o n iish ta g a  q atiq   ichyapti.  Y uzi  kulgili,  sababi,  ikkala  labi  d o 'm b ira  b o'Iib 
sh ish ib   k e tg a n ,  o g ‘zini  y u m o lm ay d i.
A nim a.  J o n   b o la m ,  o 'tin a m a n ,  tin c h   y u rgin.  X u d o   k o 'rsa tm a s in ,  sen g a  b ir 
n a rs a   b o 'I i b   q o ls a ,  o n a n g g a   n im a   d e b   ja v o b   b e ra m a n .  S o ‘z   b e r,  ik k in c h i 
q a y ta rilm a y d i  d e b   (A ziz  tirjayadi).
Aziz.  X o 'p ,  ik k in ch i  bu b o ‘...  b o ‘...  b o 'g 'irs o q n i yem aym an.
Anim a.  S o 'z in g d a  tu rsan g  b o 'ld i.
Bir  n e c h a   fu rsa t  ikkalovi  tin   saqlaydi.
Aziz.  A n im a ,  m e n g a   m asla h a tin g iz   k e ra k   b o 'Iib   qoldi.
A nim a.  M a s la h a t  se n d a n  aylansin.
Aziz.  S h u   y e rd a n   b itta  qiz to p ib ,  o ila  q u rs a m ,  n im a deysiz?
A nim a.  V o y ,  yaxshi  b o 'la rd i  —  F a q a t  o n a n g d a n   b em astah at  bu  ishni  qilsang, 
xafa  b o 'Iib   q o la d i.  H a ,  o ld in   o n a n g n in g   o ld id a n   o 't!
Aziz.  A lb a tta   o 'ta m a n ,  lekin  a w a l  b o 'la ja k   k elin n i  topaylik,  siz roziligini  olib 
keling, a n a   in n a k e y in  o y im n i a ra la sh tira m iz .  Bu y e ru z o q  joy, oyim   ishli o d am lar, 
q atn ash lari  q iy in   b o 'la d i.
A m m a.  G a p in g g a   q a ra g a n d a   b iro rta s in i  topganga  o 'x sh ay san ?
Aziz. 
A m m a jo n ,  sizd an   y a sh ira d ig a n   yerim   y o 'q ,  ro std an   ham   b ittasin i 
u c h ra tib   q o ld im ,  fa q a t  h o zirch a  jilo v in i  tu tq iz m a y   turibdi.
E sh ik d an   O c h il  ak a  kirib  keladi.
A m m a.  O ld in   o 'z id a n   kel.  -   B izning  av lo d g a  loyiqm i,  zoti  to z a m i,  xom lik 
qilib  tagi  p a s tla rd a n   ta n la b   q o 'y m a   ta g 'in .
O chil  a k a .  Y a n a   z o tin g n i  m a q ta y s a n m i,  o d a m n in g   qandayligini  zoti  em as, 
xulqi  a n iq lay d i.
A m m a.  Z o tig a   h a m   q a ra sh   kerak.  0 ‘z im iz g a  o ‘xshagan aslzo d atard an   b o 'ls in .
O chil  a k a .  S h u n a q a   a slzo d a  e k a n sa n ,  n e g a   tegding  fu q aro d an   ta rq ag an   m en 
qulga?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

A m m a.  H a  e n d i,  b a h o n a   b ila n   siz  h am   n aslin g izn i  to z a la b   o lin g ,  d e d im -d a , 
(h a z il  aralash   kuladi  am rn asi).
O ch il  a k a .  A slida  o ‘s h a   o 'z im iz   q ato ri  O y p o s h s h a g a   u y la n sa m   b o la r k a n , 
q u lo g 'im   tin c h   y u ra rd i,  (x o tin ig a  tegishdi  e r),  —  q o s h in g g a   o ‘sm a ,  ko‘zingga 
su rm a   q o 'y ib ,  m en i  y o 'ld a n   u rd in g ,  c h a m a m d a .
A m m a.  V oy,  o r d o n a ,  Halt  m e n i  o ‘sh a   o s h q o v o q q a   te n g la s h tird in g iz m i?  
K o 'n g lin g iz   o 's h a n d a   b o 'ls a   h aliy ain   b o rib   u y la n a v e rin g ,  q a rsh ilik   q ilm ay m an . 
B eva,  jo n - jo n   deb   tegadi.
O chil ak a.  B o‘pti sazan g  o lin a s in ,  lekin unga h a m  o ‘z in g  sovchi b o 'lib  borasan.
Ichkari  x o n ad an   T u rs u n o y   c h iq ib ,  A zizga  te le fo n   g o 's h a g in i  tu tq azad i.  A ziz 
d a sta k n i  oladi.
T u rsu n o y .  A ziz  a k a ,  telefo n g a.  T o s h k e n td a n   a y a n g iz .
Aziz.  A ssalom u a la y k u m ,  o yi.  H a ,  h a  h a m m a si jo y id a ,  so g ‘ligim  ham   o td e k . 
N eg a yo‘q b o lib  k etark an m an , o ‘tgan  kuni q o ‘ng‘iroq q ild im -k u .  Q achon qaytasan 
d ey sizm i?  B ilm ad im ,  a m m a m   b ir  kelib  q o lib san ,  y a n a   b ir o r  hafta  sh u   y erd a 
tu ra s a n ,  d eyaptilar.  X o ‘p,  e n d i  te z - te z   telefo n   q ilib   tu r a m a n .
2 3.  K o‘cha.  O qshom .
A ziz  N o rp o lv o n n in g   hovlisi  y o n id a n   o ‘ty a p ti.  D a rv o z a   o c h iq .  N o rp o lv o n  
m ash in a sin i  tu z a ty a p ti.
Aziz.  H a ,  m a sh in a n g iz   tu m o v   b o 'lib   q o ld im i?
N orpolvon.  N o rp o lv o n   kallasini  k o ‘tarad i.  E ,  k e lin g  A ziz.  N e c h a   k u n d a n   beri 
o v o ra m a n ,  h e c h   kasali  to p ilm a y a p ti.
A ziz hovliga  kiradi,  m ash in ag a yaqinlashib,  k a p o t  te p a s ig a   engashadi.  M u siq a, 
q a c h o n   m ashina lu zatish g a  kirishsa, s h u  ley tm o tiv  y a n g ra y d i,  ta n ta n a v o r, sh o d o n  
kuy.
Aziz.  U rin ib   k o ‘ra y lik -c h i...  M en g a  o ‘n  o ltin c h i  k a litn i  o lib   bering  (A ziz 
N o rp o lv o n   to m o n   q o ‘lini  c h o 'z a d i) .
24. 
T a b ia t  m an zara si.  O q sh o m .
O sm o n d a   p a rv o z   q ila y o tg a n   k a b u ta rla r.  K a m e ra   b o g ‘- u   ro g 'la r,  d a la la r, 
o 'y n o q i s o y la rb o ‘ylab p a n o ra m a   q ilad i...  0 ‘c h o q  b o s h id a   im irsilay o tg an   N a sib a .
N asib a.  N o rp o lv o n   a k a ,  o v q a tim   pishganiga  b ir   s o a t  b o ‘ldi.  Y eb  o lin g la r, 
keyin  tuzatarsizlar.
N orpolvon.  B o‘lib  q o ld i,  h o z ir  tugallaym iz.
Aziz.  Q ani  ishlatib  k o ‘rin g -c h i?
N o rp o lv o n   m a s h in a n in g   ichiga  o ’tirib ,  o ‘t  o ld ir a d i,  m o t o r   ishlab  k e tad i.
A ziz  q ad d in i  tik la b ,  p e sh o n a s id a n   (ern i  a rta d i.
N o r p o lv o n .  A m m o   m a s h in a   t u z a t i s h n i n g   p i r i   e k a n s i z .  0 ‘z im   h a m  
a v to x o 'jalik d a  c h ila n g a rm a n ,  q a n c h a   u stalarg a  k o ‘r s a td itn ,  b ittasin in g   h a m   tish i 
o 'tm a d i.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N o rp o lv o n   A z iz n in g   c h o ‘ntagiga  p u l  so lm o q c h i  b o 'la d i.
N o rp o lv o n .  Q o ‘l  haqi.
Aziz.  E ,  n im a   q ity ap siz,  q o 's h n ic h ilik d a   uyat  b o 'lad i-y a!
N o rp o lv o n .  Y o ‘q  d e m a n g ,  o d a tim   b o r,  u sta   is h la ta m a n tn i,  m a rd ik o rm i, 
rozi  qilib  y u b o rm a s a m ,  k o 'n g lim   jo y ig a  tu sh m ay d i.
Aziz.  M e n i  h a m  o d a tim  bor,  qayerda b uzuq  m ash in a  ko‘rsam ,  tu z a tm a g u n c h a  
k o 'n g lim  jo y ig a   tu s h m a y d i.  H ar q a n c h a   p u ld an   m en g a shu afzal.
N o rp o lv o n .  Q a n i  s o 'rig a   ch iq in g ,  c h o 'z m a   la g 'm o n n i  N asib a  q o tira d i.
U la r  q o ‘1  y u v ib ,  s o ‘ri  to m o n   y o ‘naladilar.
2 5 .  N aim alarning  hovlisi.  Run.
K atta  a y v o n d a   T u rs u n o y   bilan  N a im a   sirlash ib   o 'tirish ib d i.
N a im a   o 's m a   siq y a p ti,  T u rsu n o y   q o ‘yyapti.
T u rsu n o y .  T o g ‘a m n i  a y ta m a n ,  sira  h o li-jo n im g a   q o 'y m a y d i,  n u q u l  sen in g  
h aq in g d a  s o 'r a g a n i  s o 'ra g a n
N a im a .  S o ‘ra s a ,  y o m o n lag in .
T u rsu n o y .  V o y ,  n eg a  en d i?
N aim a.  S en  to s h k e n tlik  yigitning bizning qizlarni  nazarga ilib,  k o 'n g il q o ‘yishga 
is h o n a s a n m i?
T u rsu n o y .  N e g a   e n d i  ish o n m as  ek a n m a n ?   Ishq jo y  tan lam ay d i.  In n ay k ey in , 
b ila sa n -k u ,  A ziz  a k a m n in g   o talari  b izn in g   sh a h rix o n lik   b o 'lg an lar.
N aim a.  N a h o tk i  T o s h k e n td e k  shahri a z im d a  y ash ab ,  yuradigan  qizi b o 'lm a sa . 
S h u n d a y   k elish g an   y ig itn in g   m a ’shuqasi  b o 'im aslig ig a  aql  bovar  qilm ay d i.
T u rsu n o y .  Q iz i  b o 'lg a n id a ,  sen in g   k e tin g d a n   y u rm ag an   boMardi.  R o 'y x u sh  
b erm asan g   h a m   o rq a n g d a n   q o lm a y a p ti-k u .
N a im a .  H a ,  s ira   o rq a m d a n   qolm aydi.  (M e h r  b ilan   gapiradi).
Biroz  fursat  m iriq ib   kuladi  dugonalar.
T u rsu n o y .  T o ‘g ‘risin i  ay t,  sen   ham   yaxshi  k o 'rib   qoldingm i?
N aim a.  T o ‘g ‘risin i  a y ls a m ,  yaxshi  k o ‘rib   q o lish d an   q o 'rq y a p m a n .
T u rsu n o y .  V o y ,  n eg a  q o ‘rqasan?
N aim a.  0 ‘z im   h a m   b ilm ay m an .
U lar  y a n a   b ir  fu rs a t  jim   qo lad ilar.
T u rsu n o y .  B alki  A fzalx o n   boyga  kelin  b o 'lis h   n iy atin g   bordir?  M a k tab d a 
o 'q ib  y u rg a n im iz d a  o ‘g ‘li se n g a  ju d a  oshiq edi.  A m erik ad a o 'q iy a p ti,  bitirsa,  katta 
o lim   b o ‘lib  q ay tad i.
N aim a.  E , boylikka u ch ib , o 'sh a  tepakal o 'g lig a  tegam anm i?  Hali yigirma beshga 
b o rm a sid a n   kallasi  y a ltir a b   qo lg an .
T u rsu n o y . 
E n d i,  yaxshi  kallaga  ikkita  n arsa  b ird a n   sig 'm ay d i  —  yo  soch 
b o 'la d i,  yo  a q l,  —  T u rs u n o y n in g   k o 'z la rid a   quvlik  ch aq n ay d i.
Q iz la r  k u lis h a d i.
N aim a.  Q o ‘y  o 's h a   k ito b g a  tushgan  m itan i.
T u rsu n o y .  X o 'p ,  u n d a   nega  to g 'a m n i  q iy n a b   y u rib san   m u jm allik   qilib?!
(B u  gal  N a im a   u n g a   b o tin ib  ja v o b   qiladi).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N a im a .  S ab ab i  bor.
T u rsu n o y .  Q a n d a y  sabab?
Q izalo q .  (Y ugurib kelib, gapning b elig a te p a d i).  N a im a  o p a ,  h a d e b  v a la q la sh ib  
o 'tira v e rm a s d a n   ta n d irg a   o ‘t  y o q a rm is h s iz la r,  ay a m   n o n   y o p a rm ish la r.
N a im a . 
B o ‘p ti,  h o z ir  y o q is h a rk a n ,  d eg in .
26. 
M uhayyo  x o lan in g  hovlisi.
K o 'c h a d a n   k im d ir  eshikni  ta q illa ta d i.
A ziz a y v o n d a n   tu sh ib , eshik to m o n   y u rad i.  K o 'c h a g a  c h iq ib ,  N o rp o lv o n   b ilan  
b ir 
kim san i  k o 'ra d i,  so 'rash ad i.
N o rp o lv o n .  Bu  kishi  d ire k to rim iz   S a id q o z i  a k a  b o ‘lad ilar,  —  ( ta n is h tir a d i),
—  m a s h in a la ri  b u zilib   qolibdi  e k a n .  B ir  q a ra b   b e ra rm ik in la r,  d e b   iltim o s  b ilan  
kelibdilar.
S aid q o zi  a k a .  J u d a   o d am n i  xit  q ilib   y u b o rd i,  k o ‘rsatm ag a n   u s ta m   q o lm a d i, 
q an i  b ittasi  ish k alin i  topsa.
Aziz.  U n d a   k o ‘rib boqamiz.
2 7 .  H o v li.  Kun.
U sti  yopiq y o 'Iak d a  «Volga»  m ash in a si  tu rib d i. A trofida  N o rp o lv o n  b ila n  A ziz. 
A ñ id a n  a n c h a d a n   beri  urin ish ib ,  m a s h in a   tu zatish y ap ti.  N o rp o lv o n   m a s h in a n in g  
k a p o tin i  y o p ib ,  rulga  o 'tira d i,  o ‘t  o ld ira d i.
M a s h in a n in g   m o to ri  bir  m a r o m d a   ish lay   boshlaydi.
N o rp o lv o n .  S aid q o zi  aka?
(Ic h k a ri  u y d a n   uy  sohibi  c h iq ib   k e la d i).
B o'ldi!  (q o ra m o y   b o 'lgan  q o ‘lin i  la tta g a   a rtib ).
S aid q o zi  a k a .  D arro v -a?  (is h o n q ir m a y   s o ‘raydi  S aid q o zi  a k a ,  m a s h in a sig a  
y aq in lash ib ,  m o to rn in g   ishlashiga  q u lo q   so lib   k o 'rib   su y u n ib   k e ta d i),  —  m in g  
rahm at!  (A zizga  pul  qistiradi).
A ziz  ik k ilan ib   tu ra d  i.
Aziz.  Q o 'y a v e rin g .
S aid q o zi  a k a .  M e h n a t  haqi,  —  (S a id q o z i  ak a  e ’tiro zg a  o ‘rin  q o ld irm a y d ig a n  
o h a n g d a   g a p ira d i).  —  K o ‘p  s in a g a n m a n ,  u sta la rn i  rozi  q ilib   y u b o rm a s a n g iz  
tu zatg an   n arsasi  d a rro v   buziladi.
Aziz.  S h u n d a y m i?   U n d a  ra h m a t.  (A ziz  p u ln i  oladi)
S h u   p a y t  d a rv o z a d a n   B a x tiy o r   k ir ib   k e la d i.  P e s h o n a s i  g ‘u r r a ,  k e c h a  
m u sh tlash g an .  Y igitlar  b ir-b irin i  k o ‘rib ,  h a y ro n   b o 'la d ila r.
A ziz  b ilan   N o rp o lv o n   hovlini  ta rk   e ta d ila r.
S aid q o zi  o ‘g ‘liga  m ash in a n in g   k a litin i  u z a ta d i.
S aid q o zi  a k a .  Q ani  k o ‘ch aIarn i  b ir  a y la n ib   k o ‘r-ch ¡, 
0
’g ‘lim .
B a x tiy o r.  T u zald im i?
S aid q o zi  a k a .  Y osh  b o ls a   h a m ,  z o ‘r  u sta  e k an ,  bir  p a sd a   is h k a lin i  to p d i. 
U stiga  u stak   insofli  e k an ,  to r tis h m a s d a n   b e rg a n im n i  o lib   k e ta v e rd i.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

2 8.  S h a h rix o n  m arkazi.  Kun.
G u z a rd a n  o ‘tib  b o ray o tg an   A ziz b ila n  N o rp o lv o n .  D arvozasiga  «A vtoxo‘jalik» 
d e b  y o zilg an   korx o n a o ld id a  t o ‘x tay d ilar.  A ziz N o rp o lv o n g a p u l beradi.
A ziz.  M a n a  b u  sizn in g   u lu sh in g iz.
N o rp o lv o n .  K erak  e m a s,  tu z a tg a n   siz-ku.
Aziz.  U n aq asi ketm aydi ( q a t’iylik b ilan ).  M ehnat o ‘rtada boM gandan  keyin  haqi 
h a m  o ‘rta d a  boMadi.
N o rp o lv o n .  S h u n d a y m i,  u n d a   q o 'lin g iz   qaytm asin  (p u ln i  o lad i).
A ziz.  F a q a t  bitta  iltim o s  b o r,  b ir-b irim iz n i  sizlam ay lik ,  y o m o n   k o 'rg a n im  
o lifta g a rc h ilik .  B ugu n d an   b o s h la b   se n sira b  gaplashish.
N o rp o lv o n .  Q a n d a y  boM arkin?
A ziz.  Z o “r b o 'la d i.  K e lish d ik m i?
N o rp o lv o n   «xo‘p»  d e g a n d e k ,  b o sh   irg'iydi  va  o ‘z  ishxonasi  -   av to x o 'jalik  
h ovlisiga  kirib  ketadi.
A ziz  y o ‘ld a  davom   e ta d i.  B ir  m a h a l  B axtiyor  «Volga»  m ash in a sin i  u c h irib  
k elib   s h u n d o q q in a   A zizning  y o n g in a s id a   keskin  to rm o z   b e ra d i.  A ziz  c h o 'c h ib  
o 'z in i  c h e tg a  o ladi.  R u ld a o 'tir g a n   B a x tiy o r iljayadi.
B a x tiy o r.  0 ‘tir,  tash lab   q o ‘y a m a n .
A ziz  tak lifn i  qabul  q ilishga  sh o s h ilm a y d i.
A ziz.  M e n   b o z o r  q ilm o q c h iy d im .
B a x tiy o r.  G a p   y o ‘q ,  o ‘tirav er.
A ziz m a sh in a g a  o ‘tirad i.  M a s h in a  jo y id a n  siljiydi.
B a x tiy o r.  A m m o   yaxshi  m u s h tla s h a r  ekansan.
Aziz.  S en ch alik  em as (siDolik q ila d i).  -   Bizda  ham  o d a t s h u , q izlarim izn i y o ‘l- 
d a n  uradiganlam i m ahallam izga yaqin y o ‘Iatmaymiz.  Lekin uylanadigan niyati bo'lsa, 
x alaq it  b erm ay m iz.  H ech  k im n i  yoM atm asak,  qizlarim iz  o ‘tirib   q o lad i-d a.
B a x tiy o r.  U y lan ad ig a n   boMsa,  b iz   h am   to 'sq in lik   qilm ay m iz.
Aziz.  M e n  am m am g a h a y ro n m a n , ju d a  eskichalar-da, T o sh k e n td a n  uylanniay- 
s a n ,  s h u   y e rd a n   o ‘zim   q iz   to p ib   b e ra m a n ,  d eb   tu rib   o lg a n la r  (A ziz  o ‘zicha 
a y y o rlik   q ila d i).  -   N a im a n i  m e n g a   r o ‘p ara  qilayotgan  h am   a m m a m ,  sovchi 
b o ‘lib   b o rm o q c h ila r.
29.  M u h a y y o  x o lan in g  hovlisi.  Kun.
E s h ik d a n   A ziz  kirib  keladi.  Ikki  q o 'lid a   ikkita  xalta,  ikkalovi  h am   og‘zigacha 
t o l a :   n im ta   q o ‘y  g o ‘sh ti,  n o n ,  p e c h e n e la r.
A m m a.  V oy,  b o z o r  k a tta -k u ,  A zizbek.
A ziz.  A y td im -k u ,  a m m a ,  siz la rn ik id a   an ch a  qo lib   k e tad ig an g a  o ‘xshaym an, 
s h u n d o q   e k a n ,  ro ‘zg‘orga  q a ra s h ib   tu rm a s a m   boMadimi.
A m m a.  V oy,  u n aq a  d e m a ,  b o la m .  Bizlarga  o g 'irlig in g   tu s h a rm id i,  xudoga 
s h u k r ,  t o p i s h - t u ti s h i m iz   y a x s h i.  P o c h c h a n g   S h a h r ix o n n in g   e n g   m a s h h u r 
p ic h o q c h is i.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Aziz.  G a p  u n d a  e m a s,  a m m a,  e rk a k   o d a m n in g  tirik   to v o n   b o ’lib o 'ti r g a n id a n  
xunugi  y o ‘q.
30.  H ovli.  K un.
S h a h rix o n d a g i  ko  rkam   x o n a d o n la rd a n   b in .  Eski  «Jiguli»  m a sh in a si  y o n id a  
A ziz,  N o rp o lv o n .  U la r  ishni  tu g atish g an .
U y  so h ib i.  Q o ‘ling  d ard   k o 'rm a sin   (A zizga  p u l  q istirad i).
N o rp o lv o n .  Q o 'y a v e rin g ,  -   n o m ig a   ta ra n g   q ila d i  Aziz.
M ijo z.  ly e,  q o ‘yavering  nim asi,  a x ir  y a rim   k u n   o v o ra   b o ‘lib  tu z a td in g la r.
Aziz.  X o ‘p ,  sa zan g iz  o 'lm a sin   (A ziz  p u ln i  o la d i).
31.  A fzalxonning  hovlisi.  T un.
H a sh a m a tli  q asr.  Badavlat  x o n a d o n lig i  y a q q o l  k o 'z g a   ta s h la n ib   tu rib d i.
A ziz  b ilan   N o rp o lv o n   ch iro q   y o ru g 'id a   « M ersed es»   in a s h in a sin in g   ta g id a  
ishlayapti.  U y  so h ib i sersavlat A fzalxon  q im m a tb a h o   k resloda o ‘tirib ,  u s ta la rn in g  
ishini  k u zaty a p ti.
A fzalxon.  A h m o q   o d a m   c h e t  e ln in g   m a s h in a s in i  o la rk a n   (y ig itla rd a n   k o ‘ra 
k o 'p ro q  o 'z ig a  o ‘zi gapirayotgandi).  U stag a u stak , b u zilib  qolsa,  bizning u sta la rn in g  
tishi  o  tm a y d i,  xullas,  turgan  b itg an i  g ‘u rb a t.  0 ‘z im iz n in g   A sak an in g   m a s h in a -  
sid a n   q o 'y m a s in   ek an .
U n in g   tin im s iz  jav rash i  A zizning  e n sa s in i  q o tira d i.  N o rp o lv o n g a   q a ra b ,  « d a f 
qil  b u n i»  d e g a n d e k   ishora qiladi.
N o rp o lv o n .  A fzalxon  aka,  vaqt  a lla m a h a l  b o 'li b  q o ld i,  siz  b o rib  b e m a lo l  d a m  
olav erin g ,  bu  y o g 'in i  o ‘zim iz  e p la s h tira v e ra m iz .
A fzalxon.  S h u n d a y m i,  xo‘p ,  sizlarga  x a la q it  b e rm a y m a n   va  ay v o n g a  c h iq ib  
o 'tira d i.  U s ta la r  to m o n   qaraydi,  o rq a s in i  o ‘g irib ,  x o n ta x ta   ustid ag i  k o n y a k d a n  
o tad i.  K o ‘p   o ‘tm a y   pinakka  ketadi.
...  D a ra x t  sh o x ig a  ilingan  to ‘rqo v o q .  B e d a n a   sayraydi.
A ziz  m a s h in a n in g   tagidan  c h iq ib ,  q o 'lid a g i  la tta n i  yerga  u lo q tira d i,  tiz z a sin i 
q u c h o q la b   o ‘tirad i.
— 
M iy am   ish la m a y   qoldi.  N im a   q ilg an   b o ‘lishi  m u m k in ?   —  d ey d i  x u n o b i 
oshib.
N o rp o lv o n   (s o a tig a   q a ra b ).  B alki  e rta g a   d a v o m   e ttira rm iz ?   -   S o a t  ik k id a n  
o sh ib d i.  Q o rin   h am   piyozning  p o ‘sti  b o ‘lib  k etd i.
Aziz.  Y o “q ,  o ld in   buni  bir  y oqlik  q ila m iz ,  ( o ‘ja r lik   b ila n  ja v o b   q a y ta r a d i)   — 
Y o  biz  u n i,  yo  u  bizni.
T u n   s h a b a d a s id a  
m ayin  silk in a y o tg a n   y a p ro q la r.  N o rp o lv o n   « M e rse d e s»  
ruliga  o ‘tirib ,  m o to rn i  ishlatib  k o 'ra d i.  M a to r   b ir  m a r o m d a   ishlab  k e tad i.
N o rp o lv o n .  Q o y ilm an !  —  (A zizga  q o ‘I  ta s h la y d i).  -   Z o ‘rsiz,  a m m o !..
Aziz.  Y a n a   e n sa m n i  qotirib  sizlay ap sa n m i?!
A fzalxon.  S an  z o ‘rsan!  -   (s o ‘ri  to m o n g a   q a r a b   q ic h q ira d i)  —  A fzalx o n   a k a , 
b iz   k ety ap m iz.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

U y  sohibi  c h o ‘c h ib   k o ‘z in i  o c h a d i.
A fzalxon.  lye,  to n g  y o rish ib  q o libdi-ku! Voy a z a m a tla r-e y , tu n i bilan  ishladik, 
d e n g lar.  N im a  b o ‘ldi, tu z a ld im i?
N o rpolvon.  Ish latib   k o ‘ring.
A fzalxon  o 'r n id a n   tu r ib ,  m a sh in a sig a   y aq in lash ad i,  c h o ‘n tag in i  kavlaydi  -  
b u  y o g ‘i  q a n c h a  b o 'la d i?
N o rp o lv o n .  0 ‘zin g iz  b ilib   berav erin g .
A fzalxon.  M en  q a y o q d a n   b ila m a n . senlarga o 'x s h a b   h a r k u n i  m ash in a tu z a tib  
y u rib m a n m i?   Q a n c h a ?
N orpolvon.  H im inatlariga b o g ‘liq.  Biz hech qachon  m u n ch a bering dem aganrniz.
U y   sohibi  c h o 'n ta g id a n   p u l  c h iq a rib ,  N o rp o lv o n g a  tu tq a z a d i.
A fzalxon.  H ay  m ayli,  ro zi  b o 'lin g la r.
A ziz.  X o ‘p,  xayr  (y ig itla r  x ay rlash ib   eshik  to m o n   k etad ilar).
K o 'c h a d a   N o rp o lv o n   p u ln i  s a n a b   k o ‘radi.  T a q q a   to 'x ta y d i.
N orpolvon.  V oy o n a n g n i...  K echasi  bilan  ovora  b o ‘lib qilgan  ishim izga  toMagan 
haqini  qara,  Aziz,  ho zir kirib q u ru m so q n in g  basharasiga  ulo q tiram an   bergan  pulini!
Aziz.  M ayli  e n d i,  —  (u n i  a ra n g   qoMidan  ushlab  q o la d i)  —  sh u n a q a   xasislik 
q ilm a sa  b o y  b o ‘larm id i?
N o rp o lv o n .  E ,  in s o f  h a m   k erak -d a!  -   (hovli  to m o n g a   q a ra b   o 's h q ira d i,  -  
[loyo  m a s h in a n g   erta g a y o q   b u z ilib ,  o ‘zing  avariyaga  u c h ra g in ,  qizg‘anchiq!
A ziz  iljay g an ch a  N o r p o lv o n n in g   q o ‘ltig‘idan  o lad i,  y o ‘lga  tu sh ish ad i.
3 2 .  A fzalxonning  hovlisi.  Tong.
A fzalxon  h o v lid a o ‘tirib ,  te le fo n d a  gaplashyapti.
A fzalxon.  Soliq  b o s h q a rm a s im i?   N u sra tjo n ,  o 'z in g iz m i?   B ugun  oldilariga 
o ‘tm o q c h iy d im ,  h a...  g a p   b o r...  y o ‘q...  telefo n d a  aytib  b o ‘lm ay d i...  B o 'p ti,  bir 
so a td a n   keyin  u c h ra s h a m iz .
A fzalxon  te le fo n n i  x o n ta x ta g a   q o ‘y ad i,  ozgina  k onyak  ich ad i.
3 3.  S h a h a r   soliq  boshqarm asidagi  x o n a
A fzalxon  y alpayib  o ‘tirib d i.
A fzalxon.  B or  g ap   s h u ,  N u s ra tjo n .  Q in g ‘ir  ish  k o ‘rg an im iz  u c h u n   sizlarga 
y e tk a z ib   q o 'y a y ,  d ed ik .  Q a llo b lig i  T o sh k e n td a   o ‘tm a g a n d a n   keyin,  bu  yoqqa 
su rv o rg an .  B izning  o d a m la r   s o d d a - d a ,  istagancha  shilaveradi.
N u s r a t.  A xborot  u c h u n   ra h m a t,  —  ( o ‘zini  vazm in  tu ta d i)  —  d aro m ad in i 
tek sh irib   k o 'ram iz.  O chil  p ic h o q c h in in g   qaynisi  dedingiz-a.  B ugunoq  to p am iz.
A fzalxon.  S h u n d a y  qiling!
N u s r a t.  B o 'p ti  a k a x o n ,  le k in   b ir  narsaga  h a y ro n m a n .  S iz  sh a h rim iz n in g  
d a rg 'a la rid a n   birisiz.  N eg a  b ir   g ‘o ‘r  o ‘spiringa  o 'c h a k is h ib   qoldingiz?
A fzalxon.  Q o n u n n i  h im o y a la s h   h a r  b ir  vijdonli  o d a m n in g   b u rch i.  S h u n d a y  
e m a s m i?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N u s r a t.  G a p n i  b o p lay siz  a m m o   (m azax li  ku lad i).
A fzalxon.  Y axshi  N u sra tjo n ,  o c h iq  g aplashaylik.  G a p  s h u n d a k i,  esh itish im g a 
q a ra g a n d a ,  o ‘sh a to sh k en tlik  olg‘ir o ‘g ‘lim izga moM jallab y u rg a n ,  kelin q ilm o q ch i 
b o 'lg a n   q iz im iz g a   k o ‘z   o la y tir a y o tg a n   e m ish .  O 'g l i m i z   o ‘q is h d a ,  s h u n d a n  
fo y d alan ib ,  b ir  kelgindi  q izn i  ilib   k e tm a sin ,  d e y m a n -d a .
N u s ra t.  G a p   b u   y o q d a,  deng.
A fzalxon.  H a.  O ldingizga c h a q irib ,  y a sh irin c h a   ish tu tg a n in g ,  soliq t o ‘lashdan 
q o c h g a n in g   u c h u n   jin o iy   ja v o b g a rlik k a   to rta m iz ,  d e b   c h o ‘c h itsa n g iz ,  ju ftag in i 
ro stlab  q o lad i.  Aybga b u y u rm a y siz ,  o ta   o ‘z  o ’g 'Ii  u c h u n   q a y is h a rk a n .
Xodim.  B o‘pti, ak ax o n ,  bu y o g ‘ini  bizga q o ‘yib bering.  Q o n u n iy  qilib yasaym iz 
b o la p a q irn i!
A fzalxon.  R a h m a t,  N u s ra tjo n .  O m o n   b o 'lin g ,  y a x sh ilig in g iz n i  u n u tm a y m iz .
U la r  q o ‘1  olishib  x ay rlash ad ilar.
34.  O ch il  ak an in g   hovlisi
A ziz y o 'la k d a   m ash in a  tu z a ty a p ti.  N o d ir q a ra sh y a p ti.
N o d ir.  T o g 'a ,  yan ag i  h a fta   A n d ijo n d a   fu tb o l  b o r.  M e n i  o ‘z im n i  q o ‘yib 
y u b o rish in ay d i,  siz  o lib   b o rs a n g iz ,  y o ‘q  d ey ish m ay d i.  B irga  boray lik .
Aziz.  Kim o'y n ay d i?
N o d ir.  «A ndijon»  b ilan   « P axtakor».
Aziz.  Sen A ndijonga balet q ila sa n m i?
N o d ir.  B o 'lm a s a m -c h i,  a lb a tta .
Aziz.  H m „ „   o b o rish im   m u m k in ,  b itta  sh a rt  b ilan.
N o d ir. Q anaqa shart?
Aziz.  Bizning «Paxtakor»ga b a le t qilasan.
( N o d ir  q o v o h in i  o ‘yib  y erga  tik iiad i).
Aziz.  H a ,  nega  nafasing  ic h in g g a   tu s h ib   k etd i?  S h a rtim n i  q a b u l  q ilasan m i?
N o d ir.  Y o‘q  (bosh  ch a y q a y d i).
Aziz.  Y asha, o ‘g‘il bola.  O d a m   m a n a  sh u n a q a  sa d o q a tli  boMishi kerak.  Y o m o n  
k o 'ra d ig a n im   saiga  so tilib   k e ta d ig a n la r.  A lb a tta   o b o ra m a n .
N o d irn in g   c h eh rasi  o c h ild i.
N o d ir.  «P axtakor»ingiz  h a m m a n i  y u tav ersin ,  fa q a t  A n d ijo n d a n   b o sh q asin i.
Aziz.  A na bu g ap in g  z o ‘r b o ‘ldi  (k u lad i).
N o d ir.  U n g a c h a   m a s h in a n i  tu z a tsa n g iz  m in ib  b o ra rd ik .
A ziz.  Bu  niy atin g   am alg a  o s h m a s a   kerak.  K o 'r y a p s a n - k u ,  k e lg an im d an   b eri 
kasalini  q idirib  to p o lm a y a p m a n .
Amnia  (ayv o n d a).  H oy,  n e c h a   m a rta   c h a q ir a m a n   siz la rn i?   Q o rin la rin g iz n i 
t o ‘yg‘azib   o lm asalarin g ,  ish la rin g   y u rish m ay d i.
N odir.  N im a o v q a t?
A m nia.  Q ovoq  m an ti.
N o d ir.  Q o v o g 'in g izn i  o ‘z in g iz   yeng.
Aziz.  QoMidan  ish  k e lm ay d ig an  b iz d a q a   la n d o v u rla rn in g  yem agi  ay n a n  q o v o q  
boMishi  kerak,  p alo v to ‘rani u d d a b u rr o la ry e y d i.  K etdik!  (qoM idagi q o ra m o y  lattan i
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

m a s h in a g a   q a r a b   u lo q tira d i)  Bu  harom i  bedavo  dardga  chalinibdi,  hech  qach o n  
tuzalm aydi.  Shaloq  arava.
N o d ir   h a m   q o 'lid a g i  la tta n i  m a sh in a g a   u lo q tira d i.
3 5 .  Soliq  bo sh q arm asid ag i  x o n a.  Kun.
X o n a d a   so liq   b o sh q a rm a si  xodim i  va  A ziz  o ‘tiribdi.
Aziz.  I n s o f  b o rm i  o ‘zi  sizlard a ?  —  (q o 'lid a g i  q o g 'o z g a   ishora  q ilad i).  —  Bu 
ja r im a n g la r  m a s h in a   tu z a tib   to p g an   p u lim d a n   ikki  hissa  k o ‘p -k u .
X odim .  S h u n in g   u c h u n   davlatni  a ld a b ,  y ash irin   ish  tu tish   kerak  e m a s -d a , 
v a q tid a   soliq  t o ‘lab   tu rg a n in g iz d a ,  h e c h   q a n d a y  ja rim a   b o ‘lm asdi.
Aziz.  M e n   h e c h   k im n i a ld a m o q c h i e m a s d im ,  faqat sh u n a q a   q o n u n   borlig id an  
x ab arim   y o 'q   e k a n .
X odim .  M a n a  e n d i  bilib olasiz sh u n a q a  q o n u n   borligini, —  (xodim  gap  ta m o m  
d eg an d ek  A zizga b o q ad i).  -   Sizga m xsat.
Aziz.  J u d a   b o ‘lm asa  m u d d a tin i  sal  c h o ‘zib  b erin g ,  sh u n c h a   p u ln i  m en   h o z ir 
q a y o q d a n   o la m a n ?
X odim .  U n is in i  m e n   b ilm ay m an ,  k o ‘rsatilgan  m u d d a td a   ja rim a n i  t o ‘la m a - 
san g iz  ish in g iz n i  su d g a  osh iram iz.
A ziz  p ic h irla b   s o 'k in ib ,  x o n an i  ta rk   e ta d i.
3 6 .  M u h ay y o  xolaning  hovlisi.  O qshom .
A y v o n d a g i  x o n ta x ta   a tro fid a   A ziz,  a m m a si  v a  p o c h c h a si.  A m m asi  tik u v  
m a s h in a sid a   n im a n id ir  tik y ap ti.  P o c h c h a si  p ich o q larg a  qin  tanlayapti.
A ziz.  A m m a ,  q iz   ta ra fn in g   roziligini  o lib ,  u n a sh tirib   q o 'y sa n g la r  boMardi. 
T e sh ik   u z u k   y e rd a   y o tm a y d i  deydilar,  ta g ‘in  b iro rtasi  ilib  ketm asin.
A m m a.  S e n g a   a y tg a n d im -k u ,  tasad d iq ,  b u n aq a  narsani  o n an g n in g   roziligisiz 
qilib  b o 'lm a y d i,  d eb .  H a ,  a w a l  alb atta  oq  s u t  bergan  o n an g n i  o ld id at  o ‘t!
A ziz.  O y im n in g   o ld ila r id a n   o 't m a y   b o 'la r k a n m i ,  a m m a .  -   T e le f o n d a  
g a p la sh d im .  T o ‘y n in g   d arag in i  esh itib ,  x u rsa n d   b o ‘lib  ketdilar.  H a rak atlarin g n i 
q ila v e rin g la r,  d e d ila r.
A m m a.  R o s td a n m i?   —  (ish o n q ira m a y   so 'ra y d i).  —  Q izni  k o ‘rm a sd a n -a ?
Aziz. A m m a n g n in g  didiga  ish o n am an ,  am m an g g a yoqqan b o ‘lsa b o ld i ,  m en g a 
h a m   y o q a d i,  d e d ila r.  G a p  b o sh q a   y o q d a,  a m m a .  -   (A ziz m u g ‘o m b irlik n i  d av o m  
e ttira d i).  —  O y im g a   to s h k e n tlik   q izlar  y o q m a y d i,  h am m asi  satan g ,  ish y o q m as 
b o ‘lad i, d e y d ila r.  O ta  av lo d in g  to m o n id a n   q iz  to p san g ,  yaxshi b o 'la rd i,  vodiyning 
qizlari  h a m iy a tli,  is h c h a n   b o 'la d i,  d ey d ilar.
M u h ay y o   x o la n in g   g u m o n la ri  ta rq a b ,  c h e h ra s i  o ch ilad i.
A m m a.  U n d o q   b o ‘lsa,  ertag ay o q   so v ch ilik k a  b o rg an im   b o 'lsin .  H o y ,  d ad asi, 
esh itd in g izm i?  Q a n i,  p u ld a n   ch iq arin g ,  bir j o ‘ra  xonatlas bilan shoyi olib  k elam an. 
Q u d an ik ig a obro*  b ila n   boraylik.  B oshidan  b ilib q o 'y ish sin   q an aq a avlodligiinizni.
O chil  a k a .  E ,  A zizb ek   u y la n a m a n   d e y d ila r-u ,  q a ra b   tu ram izm i.  0 ‘zim   o lib  
kelib  b e ra m a n   o ‘s h a   atlasin g n i.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

A m nia.  S iz  q u ru m s o q   m o ln in g   a rz o n in i  o la s iz ,  in n a y k e y in ,  did in g iz  h am  
y o ‘q ,  m o l  ta n la sh n i  b ilm ay siz,  o ‘z im   b o ra m a n .
O ch il  a k a .  Q u n im s o q m a n m i,  y o 'q m i,  b ilm a d i- m u ,  a m m o   d id in g iz  y o ‘q 
d e b   t o ’g ‘ri aytding.  (A zizga q a ra b  k o 'z in i qisib q o ‘y a d i).  —  M e n d a  d id  b o ‘)ganda, 
senga u y lan arm id im .
K u lish ad i.
3 7 .  K o‘ch a.  Kun.
M u h ay y o   x o la la rn in g   eshigi  y o n id a   yengil  m a s h in a   tu rib d i.  H o v lid an   y a sa n - 
tu s a n   qilgan  M u h a y y o  v a  X a d ic h a   x o lalar c h iq ish a d i,  q o 'lla r id a   ik k itad an   savat, 
savlat  to 'k ib   m ash in ag a  o 'tiris h a d i.
M a s h in a  jo y id a n   siljiydi.
...  G u z a r  b o ‘y!ab  o ‘tib   b o ra y o tg a n   m ash in a.
A ziz  garajda  eski  «Jiguli»ni  tu z a ty a p ti.
M a rk a z   k o ‘rin ish i,  b o z o r  q ila y o tg a n   q ish lo q   a h li...
...  G u z a r  b o ‘ylab  q a y tib   k e la y o tg a n   so v ch ilar  m a s h in a si.
38 .  M u h ay y o   xolaning  hovlisi.  O q sh o m .
E sh ik d an   to g 'a r a la m i  k o ‘ta r ib ,  so v ch ilar  kirib  k e lish a d i.
Aziz.  E .  kelin g lar,  a m m a -x o la la r.  (garajdan  c h iq a d i)
X adicha x o la .  K e ld ik ,  a y la n a y ,  keldik.  (tu s h k u n   o v o z d a )
Aziz.  H a ,  s h a s h tin g la r  p a stro q   k o ‘rinadi?
M u h ay y o   x o la .  O v im iz  y u rm a d i,  aylanay.  Q u ru q   q a y td ik .
X adicha x o la . V oy,  nega u n a q a  deysiz, egachi?  (g ap g a aralash d i  X ad ich a xola).
—  Y o ‘q  d e y ish m a d i-k u .
M u h ay y o   x o la .  « H a*yam   d e y is h m a d i  Q'erkib  b e ra d i).  —  B oshqasi  boM ganida 
b izd ek   zoti  to z a   avlod  q iz in i  s o ‘rab  b o rsa,  d o 'p p is in i  o s m o n g a   o tard i.  B u lar 
b o ‘lsa,  o ‘ylab  k o ‘rarm ish .
Aziz.  O ta -o n a s i  h a m   qiziga  o ‘x sh a rk a n -d a .  U   h a m   s h u n a q a ,  y o ‘q  h a m ,  h a 
h a m   d em ay d i.  (A zizn in g  ja h li  c h iq a d i).  -   N o d ir.  B u  y o q q a   yur!
N o d ir.  H o z ir,  k iy im im n i  a lm a sh tirib   chiqay.
3 9 .  K olc h a .  O qshom .
A ziz  k o 'c h a d a   N o d irn i  e rg ash tirib ,  sh id d at b ila n   o d im la b  b o rm o q d a .  N ih o y a t 
N a im a la rn in g   hovlisiga  y etib   to 'x ta y d i.
Aziz.  K irib  N a im a   o p a n g n i  c h a q irib   c h iq ,  T u r s u n o y   o p a m   s o ‘ra y a p tila r, 
degin.
N o d ir  N a im a la rn ik ig a   k irib   k etad i.  K o‘p  o 'tm a y   q a y tib   c h iq a d i.
N o d ir.  N a im a   o p a m la r  m e h m o n g a   ketgan  e k a n la r.
Aziz.  B o 'p ti,  sen   ketaver.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N o d ir  o rq a s ig a   q ay tad i.
A ziz  n a riro q   b o rib ,  a riq q a   c h o ‘q q ay ad i.
S h ild irab   o q a y o tg a n   suv ...,  ch arx p alak .
Q o ro n g 'u   tu s h g a n .  B u lu tla r o ra sid a n   o y   m o ‘ralab ,  a tr o f  asta  y o rish ad i.  A ziz 
h am o n   ariq   lab id a  N a im a n in g  q ay tish in i  ku tib  o 'tirib d i.  K o 'c h a   boshida  m ash in a 
faralari  k o 'rin a d i.  A ziz  h u sh y o r  to rtad i.
«N eksiya»  m a s h in a si  N a im a la r eshigi tagiga  kelib t o ‘xtaydi.  Ich id an   kelishgan 
yigit,  keyin  N a im a  c h iq a d i.  U la rq u y u q  xayrlashadilar.  N a im a   hovliga  kirib  ketadi, 
m ashina o rq asig a  q ay tad i.
D a ra x t  o r tid a   tu r ib   v o q e a n i  k u z a tg a n   A z izn in g   o rz u -u m id la ri  c h ip p a k k a  
ch iq ad i.  D a ra x tn i  m u s h tla b   a la m id a n   c h iq m o q c h i  b o ‘ladi.
Q o ro n g 'u   k o ‘c h a  b o ‘ylab A zizuyiga qaytyapti.  K ayfiyati xufton.  K aratechilarga 
o ‘xshab,  y o ‘lda  u c h ra g a n   d a ra x tn i  te p ib   b o rad i.
Hovliga y etad i,  te p ib  eshikni ochadi.  0 ‘z  xonasiga  kirm ay, ustaxonaga yo‘naladi.
A yvonda  lo l-u   h a y ro n   e r- u   xo tin   p ay d o   b o ‘Iadilar.
A m m a.  H a ,  tin c h lik m i,  A zizbek?  -   (e h tiy o tk o rlik   b ilan   s o ’raydi  am m a si). 
Q ay o q q a?
Aziz.  H e c h   q a y o q q a !  -   (d o ‘q  urib ja v o b   berad i).  -   K irib  yotaveringlar.
U  h o v lin in g   e ta g ig a   o ‘tib ,  u stax o n asig a  kirib  ketadi.
Am m a.  B o rin g ,  n im a   qilm o q ch i?!  —  (erin i  tu rta d i).
O chil  a k a  A z iz n in g   k etid an   boradi.  A ziz  p ic h o q   yasaydigan  u stax o n ag a  kirib 
og‘ir b o lta n i  k o ‘ta r ib ,  u ra   boshlaydi.  O c h il  p ic h o q c h i  orq asig a  q ay tad i,  xotin ig a 
ro ‘b a ro ‘  boMadi.
O ch il.  B iro r  k o r - h o l  ro ‘y  b e rib d im i,  a la m in i  b o lta d a n   olyapti.
A zizning  o ld ig a   jiy a n i  N o d ir  kiradi.  B irpas  tik ilib   o ‘tirad i.  T o g 'asig a  tasalli 
b e rm o q c h i  boMib,  y o lg ‘o n   to 'q iy d i.
N o d ir.  T o g ‘a ,  P a x ta k o rin g iz   S a m a rq a n d n i  b e s h -u   nolga  yutib  yuribdi.
A ziz  bu  g ap g a  e ’tib o r   berm aydi.
Aziz.  K e c h a   o f to b   c h a ra q la b   tu rg an d i  va  h a m m a   yoq  nurafsh o n   e d i,  bugun 
esa  b o rliq n i  z u lm a t  q o p la d i.
E rtasi  to n g d a   A z iz   vaqtli  u y g 'o n ad i.  0 ‘z   x onasiga  kirib,  o 'rta g a   su m k asin i 
q o ‘yadi,  n a rs a la rin i  y ig ‘ish tirib ,  su m k ag a  o tadi.
4 0 .  S h a h rix o n  k o ‘ch a si.  E rta la b
A ziz  q o ‘lida  s u m k a s i  bilan  S h a h rix o n n in g   a v to b u s  bek ati  to tn o n   k e tm o q d a. 
T u y q u s   y o n g in a s id a   « D a m a s »   m a s h in a s i  k e s k in   to r m o z   b e rib   t o ‘x ta y d i. 
M a sh in a d a n   N o r p o lv o n   sak rab   tushadi.
N o rpolvon.  H o v lig a  b o rsa m ,  sizni  h o zirg in a  k etd i,  deyishdi.  Siz so v ch ilarn in g  
gapini yurakka yaqin olm ang.  Q iz tom on  hech qachon b ir boiganda rozilik berm aydi. 
D arro v   x o ‘p  d e b   y u b o rs a la r,  so v ch ilar  q iz id a n   q u tu lo lm a y   o ‘tirgan  e k a n ,  d e b  
o ‘ylashlari  m u m k in - d a .
Aziz.  G a p   s o v c h ila rd a   em as,  o ‘zim   u n d a n   u m id im n i  u zd im ,  (to 'n g 'illa y d i). 
Q izn in g   k o ‘ngil  q o ‘y g an   b o sh q a  yigiti  b o r  ekan.
N o rp o lv o n .  Y o ‘g ‘-e ...
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Aziz.  K e c h a   k e c h q u ru n  ja z m a n i  m a s h in a d a   uyjga  ta s h la b   k etd i.
N o rp o lv o n .  Y o‘g ‘-e...
Aziz.  0 ‘z  k o ‘z im   b ilan   ko‘rd im .
N o rpolvon. Y o‘g‘-e...
Aziz.  N im a   y o ‘g ‘-e ,  y o ‘g‘-e?!  Y olg‘o n   g a p iry a p sa n   d e m o q c h im is a n ? !
N o rp o lv o n .  Y u rad ig an   yigiti  b o ‘lsa,  m en   b ila rd im ,  b u tu n   m a h a lla   bilardi, 
bizda  b u n a q a   narsani sir saqlab b o lm a y d i.  M a n a  k o 'ra s iz , g u m o n la rin g iz  behuda 
b o 'lib   ch iq ad i.
Aziz.  B o ‘p ti,  m eni  o v u tm a.
N o rp o lv o n .  B oshqa  g ap   h am   b o r.  E rtalab   d ir e k to rim iz   c h a q ir ib ,  seni  o lti  oy 
m u d d a tg a   A saka  avtozavodiga  m a la k a   o sh irg an i  y u b o ra m a n ,  d e d i.  S h ah rim izd a 
av to m o b illarg a  xizm at  k o 'rs a ta d ig a n   yangi  m a rk a z   o c h ila r   e k a n .  H o k im iy atd an  
telefo n   qilib  uquvli  y ig itlard an   ta n la n g la r,  d e b   a y tish ib d i.  U   y o q d a n   qaytgach, 
m arkazda  ishlarkanm iz.  Birga  boraylik.
Aziz.  J o n - jo n   d e b   b o ra r d im - u ,  d ire k to rin g   k o ‘n a rm ik in ,  m e n i  tan im asa.
N o rpolvon.  N eg a  ta n im a s  e k a n ,  m a sh in a sin i  tu z a tib   b e rg a n s iz -k u ?   H a li-h ali 
g a p irib   y u rad i,  o g 'a y n in g   z o ‘r  u sta   e k a n ,  deb.
Aziz.  A saka  zav o d id a  ishlash  u  y o q d a   tu rsin ,  k o ‘rish n i  o r z u   q ilib   yiirardim . 
D ire k to rin g   m en i  h a m   r o ‘yxatga  q o ‘sh ib   q o ‘ysa  z o ‘r  boM ardi.
N o rp o lv o n .  Q o 's h a d i,  m en   kafil.
A ziz  o ‘ylanib  qoladi.
Aziz.  B aribir  ketishim   k erak ,  b o rib   pul  to p ib   k e lm a s a m ,  s o liq c h ila r  tin c h  
q o ‘yishm aydi.  O tn in g   kallasidek ja r im a  so lg an in i a y tg a n d im - k u .
N o rpolvon.  K o 'p  siq ilm an g ,  ilo jin i qilam iz.  0 ‘g ‘ilc h a n in g  s u n n a t t o ‘yiga atab  
bo q ib   q o 'y g a n   ikkita  q o ‘yim   b o r.  0 ‘sh a n i  so tib ,  p u lin i  b e r a m a n .  T o p g an in g izd a 
q ay tararsiz.  T o 'y n i  bu  yil  boM m asa,  yan ag i  yilga  h a m   q ila v e ra m iz .
Aziz.  M en  qarzni yeb ketadigan g ‘irro m la rd a n m a n ,  ta g ‘in  keyin ac h in ib  yurm a.
N o rpolvon.  K etsa,  sizga  k e tib d i-d a   (qiy q irib   k u lad i).
S h u   payt  u zo q d a n   c h o p ib   k elay o tg an   N o d ir  k o ‘rin a d i.  Y u g u rg a n c h a   kelib 
A zizga  yopishadi.
N o d ir.  K etm aysiz,  hech  q a y o q q a   ketm ay siz,  a ld o q c h i.
A ziz.  H o y ,  o ‘zingni  bos,  n im a   d e b   a ld a b m a n   sen i?
N o d ir.  A ld o q ch i,  m e n i  fu tb o lg a  o b o rm o q c h i  e d in g iz -k u ?   K etm ay siz,  d e d im - 
m i,  ketm aysiz.  Y uring  baqqa!
Aziz.  M e n d a n   ham   b a tta r  q a y sa r  ek an   bu!  Q o lish g a   t o ‘g ‘ri  keladi.
4 1 .  S h ah rix o n   s h a h a rla r a ro   telefon  a lo q a si  b udkasi
A ziz te le fo n d a  g ap lash y ap ti.
A ziz.  R o std an ,  o yi,  p o c h c h a m n in g   ukasi  h o k im iy a td a   is h la rk a n ,  m en  bilan 
gap lash ib   q o lib ,  b ilim d o n   yigit  e k a n siz ,  siz d a q a la r  b iz d a   is h la sh i  k erak ,  deyapti. 
N im a   d ey siz,  k o 'n a v e ra y m i?   H a ...  h o k im iy a td a .  Y a n a g i  yil  o ‘zlari  o ‘qishga 
jo 'n a tis h a r  ek an .  B ilm adim ,  a m a ld o rlik k a   o 'q its a   k e ra k - d a .  B o ‘pti.  X o ‘p -x o ‘p. 
E ndi  te z - te z   telefo n   q ilib  tu r a m a n .  B o ‘pti,  xayr.  —  (d a s ta k n i  q o ‘yadi).  —  Ey 
x u d o ,  y o lg 'o n n i  o ‘zing  kechir.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

4 2 .  O chil  a k a n in g   hovlisi.  Tun.
S o k in   tu n .  H o v lid ag i  so ‘rid a  T u rs u n o y   b ilan   N a iin a   sirlash ib   o ‘tirishibdi. 
O ld ilarid ag i  k a tta   p a tn isd a   g u ru c h n i  k u rm a k ,  to sh la rd a n   to zalash y ap ti.
N a im a .  S e n   k o ‘p  to g ‘a n g n in g  y o n in i  olaverm a.  A gar m en i  ro s td a n a m   yaxshi 
k o 'rg a n id a ,  h e c h   b o ‘Im asa  x ayrlashib  k etard i  o 's h a   Asakasiga.  M a n a ,  ketganiga 
ikki  h a fta   b o ‘ld i,  b ir  en lik   xat  y o z d im i?   D e m a k ,  h a m m a   gaplari  y o lg ‘o n   ekan. 
T o ‘g ‘ri  q ilg a n m a n   lining  gaplariga  u c h m a y .
T u rsu n o y .  S o v ch ilarn i  q u m q   q ay targ an in g   u ch u n   hafsalasi  p ir b o ‘lgandir-da.
N a im a .  N e g a   e n d i  b ir  m a rta   y u b o rg a n   sovchilariga  x o 'p   d e b   y u b o rish im iz 
kerak  e k a n ?
T u rs u n o y .  R o z ilik  b e rm a sa n g la r,  y a n a   kelarsizlar, deb  u m id v o r q ilib yuborish 
kerak edi...
N a im a .  E s in g   jo y id a m i  o ‘zi?  S o v c h ila rn i  u m id v o r  q ilib  j o ‘n a ts a k ,  keyin 
b ir o n - b ir   is h k a li  c h iq ib   q o ls a ,  m a h a lla   k o 'y n in g   o ld id a   n im a   d e g a n   o d a m  
b o ‘lam an .  T o g ‘a n g   b u   ishlarni  o ‘z  b ilg a n ic h a   qilyapti.  T o sh k e n td a   o n asi  eshitib 
qo lsa,  n ik o h n i  b u zm aslig ig a  kim   kafil?
T u rs u n o y .  0 ‘,  b a lo sa n ,  N a i,  k allan g   ishlaydi.  Sen  q ay o q d an   b ilasan ,  onasiga 
ay tg a n d ir,  a x ir   te le fo n d a   te z - te z   g a p la sh ib   turadi.
N a im a .  A y tg a n  
boM ganda,  q izn i  k o 'ra y ,  o lib   kel  d erd i,  yo  o ‘zi  k elardi. 
A y tm ag an .
T u rs u n o y   h a y ra tla n ib ,  d u g o n asig a  tik ilib   qoladi.
N a im a .  B ir  h is o b d a n   yaxshi  b o ‘ldi  ketgani.  U   h a m ,  m en  h am   o ‘zim izn i 
sin ab   k o ‘ray!ik.  R o s td a n   yaxshi  k o 'rs a ,  kelar,  b o 'lm a sa   m u n o s a b a tla rim iz   ildiz 
o tm a sd a n   a y rilib   q o ‘ya  qolam iz.
T u rs u n o y .  B e rk itm a y   q o ‘ya  q o l,  sira  h am   ayrilging  kelm ayapti.
N a im a  yalt e tib  dugonasiga qaraydi,  kutilm aganda ko‘zidan tirqirab yosh chiqib 
k etad i,  d u g o n a s in in g   q u c h o g ’iga  o 'z in i  o tad i.
N a im a .  R o s t  a y ta s a n ,  o 'z im n i  q o ‘y a rg a   jo y   to p o lm a y a p m a n ,  e s -h u s h im  
o ‘sh a n d a   ( h o 'n g r a b   yigMaydi).
T u rs u n o y .  M a n a   k o 'ra s a n ,  so g ‘in ib   keladi.
A yvonda  M u h a y y o  xola p aydo boMadi.
A nim a.  H o y   q o q in d iq la r,  q a c h o n   g a p larin g   tugaydi,  allam ah al  b o 'lib   ketdi- 
ku  (k o y iy d i).  —  H a d e m a y   to n g   o ta d i.  Y o tib   u x la n g la r  e n d i.  E rta la b   ishga 
c h iq a d ig a n   o d a m s iz la r.
T u rs u n o y .  Y o ta m iz   a y a ,  h o z ir  y o ta m iz .
4 3 .  K un.  Zavod
A saka  z a v o d in in g   hovlisi.
K a tta ,  y o ru g ‘  sex lar...  M a sh in a   y ig 'ay o tg an   konveyerlar.  D a stg o h la r  o ld id a 
ish ch ilar.
M axsus  k o tjo m a   kiygan  A ziz  bilan  N o rp o lv o n   ham   konveyerda  ishlayapti. 
M alakali  ish c h iia rd a n   saboq  olib,  h u n a r  o'rganishyapti.  Z avodning  sexlari  kishini 
hayratga soladi.  P esh in d a ham m a ishchilar biian birga oshxonada tam addi qilishyapti.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

4 4 . Z avod y o to q x o n a si.  T u n
K ichkina xona.  Ikkita karavot, bitta stol. Stol q o sh id a A ziz m ashinalam ing rasm ini 
ch izib   o 'tirib d i.
N o rp o lv o n   k astry iild a sh o ‘rva  k o ‘ta rib   kiradi.
N orpolvon.  S h o ‘rva  tayyor.
Aziz.  H o zir,  h o z ir  (ra sm d a n   b o sh in i  k o ‘ta r m a y d i).
N o rp o lv o n   kastryiilni  sto ln in g   b ir ch ek k asig a  q o ‘y a d i,  rasm ga  qaraydi.
N orpolvon.  A m m o   rasm n i  b o p la r  ekansiz.
Aziz. N ech a m arta ay tam an  senga m eni sizlam a d eb .  0 ‘lasanm i odam ga o 'x sh a b  
gaplashsang.
N orpolvon.  B o ‘p ti,  k e k ird ag in g n i  c h o ‘z a v e rm a ,  p a n d a v a q i.
Aziz.  Innaykeyin bu rasm  emas,  loyiha.  K elajakda yaratiladigan avtom obillam ing 
chizgilari  -   m ak et.
N orpolvon.  B o ‘p ti,  y ig ‘ish tir  m a k e t-p a k e tin g n i,  q o rin   ta ta la b   ketdi.
Aziz.  S en d a q a   o c h o fa tn i  b irin c h i  k o 'ris h im ,  o ‘z in g   q iltiriq sa n -k u ,  bir  k u n d a  
besh  m ah al  o v q at  eysan.
Ikkovi  q iy q irib   kuladi.
... Y arim   kecha. X o n a  q o ro n g 'u .  N o rp o lv o n  y o tg a n  jo y id a  t o “lg‘anadi,
N orpolvon.  X o tin im n i  yom o n   so g ‘in ib m a n .  B ir  h a fta y a m   bir  asrd ek   b o ‘lib 
ketdi.  E rtaga b o rib  k e lm a sa m ,  ich ik ib  oMaman.
A ziz jav o b   b erm ad i.
N orpolvon.  L ekin  se n g a   q o y ilm a n ,  c h id a m li  e k a n s a n .  N a im a n i  b ir  m a rta  
h am   eslam ad in g -a.
Aziz.  Bo‘pti. Y aram ga tu z se p m a .
N o rp o lv o n .  S e n d e k   yig itd an   v o z k ech ib  b o s h q a s in i  d ey ish ig a  is h o n m a y m a n . 
K a lla rn n i  o ls a n g   h a m   is h o n m a y m a n .  B o ‘tta   b ir   g a p   b o r.  Y o  se n   y a n g lis h y a p - 
s a n ,  yo...
Aziz.  B o'ldi!  0 ‘c h ir   ovozingni!  (o 'sh q ira d i).
N orpolvon. X o 'p ,  o ‘ch irg an im   b o ls in , se n d a q a   n e r v in n iy jin n i bilan g ap lash ib  
b o ‘ladim i.
N o rp o lv o n   tesk ari  q a ra b   yotadi.
4 5 .  Ochil  akaning  hovlisi.  K un
H ovlida  N a im a ,  T u rsu n o y   va  N o d irlar.
N a im a n in g   k o ‘rin ish i  a n c h a   bezovta.
N aim a.  M enga q a ra ,  N o d ir.  Sovchi  borgan  k u n i  k e c h q u ru n  A ziz to g ‘ang b ila n  
biznikiga  b o rg an d in g larm i?
N o d ir.  N im ay d i?
N aim a.  M ah allad ag i  b o la la r  k o ‘rishgan  e k an .
T u rsu n o y .  B organ  b o 'ls a la rin g ,  t o ‘g ‘risini  a y t,  N a im a   o p a n g   suyunadi.
N o d ir.  B organdik.  U y d a  y o ‘q  ekan siz,  m e n   k e ta v e rd im ,  to g 'a m   sizni  k u tib  
qoldilar.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N aim a.  H m .,  A n a   e n d i  m en g a  h am m asi  a y o n   b o 'Id i.  -   (o ‘y lan ib   q o ld i).  -  
M e n i  m a s h in a d a   k u z a tib   q o 'y is h g a n in i  A ziz  a k a m   k o ‘rg an   b o l i s h i   k erak . 
T u rsu n o y ,  A sakaga  b o rib   k elam iz.  Y o‘lda  g a p irib   b e ra m a n .
4 6 .  A saka  sh ah ri.  K
ur
Asaka  k o ‘c h a la rid a n   «N eksiya»  m ashinasi  b o rm o q d a .  R u ld a  N a im a n i  uyiga 
kuzatib  q o 'y g a n   yigit.  O rq a   o 'r in d iq d a   N a im a   b ila n   T u rsu n o y .
M a s h in a   y o to q x o n a   b in o s i  o ld ig a   b o rib   t o ‘x ta y d i.  Bu  gal  m a s h in a d a n  
T u rsu n o y   c h iq a d i,  b in o g a   kirib  ketadi.
M ashinada o ‘tirgan  N a im a  naynovga bilintirm ay, c h o 'n ta g id a n  kichkina ko'zgu 
o lib   so ch in i  t o ‘g ‘irla y d i,  lab in i  tili  b ilan   h o 'lla y d i,  xullas,  o ‘ziga  o ro   beradi.
Y o to q x o n a d a n   T u rs u n o y   b ilan   A ziz  ch iq ish ad i.
U larn i  k o 'rib   m a s h in a d a n   N a im a ,  ketidan  hay d o v ch isi  tu sh ad i.  T o m o n la r 
bir-biriga y a q in lash ad i.
N aim a.  A ssa lo m u   a la y k u m ,  (b irin c h i  salom   b erad i).
Aziz.  K e lin g la r,  yax sh im isiz?  (olifta  yigitga  so v u q   n a z a r  tashlab  q o ‘yadi).
N aim a.  P o c h c h a m n in g  sizd a ishlari b o r ekan,  sh u n g a  kelgandik  (N a im a  olifta 
yigitga ish o raq ilib ).
Yigit  x u s h m u o m a la lik   bilan  gap   q otadi.
N aynov. Y a q in d a  o ‘g 'il  k o ‘rgandik, shu sh an b a  k ich k in a d asturxon y o zib , y o r- 
u  b iro d arla rn i y ig ‘y a p m iz .  S h u n g a  birga  b o 'lsa n g iz ,  d e b  ta k lif qilib keldik.
Aziz.  S h u n a q a m i?   R a h m a t,  a lb atta  o ‘ta m iz ,  (A ziz  q o ‘lini  ko‘ksiga  q o ‘yib, 
ja v o b   qiladi).
N aynov.  K u ta m iz   (o lifta   yigit  m ash in asi  to m o n   y o ‘n alad i,  T u rsu n o y   bilan 
N aim a unga e rg ash ad i).
Aziz.  N a im a ,  sizd a  b ir  o g 'iz   gapim   b o r edi.
Q iz  t o ‘xtaydi.  T u rs u n o y   m ashinaga  o ‘tira y o tib   g a p   q o tad i.
T u rsu n o y .  N a i,  m e n   g ‘ir  e tib ,  bozorga  o ‘tib  kelay.
N aim a.  K o ‘p  q o lib   k etm an g lar.
T u rsu n o y .  D a rro v   q a y ta m iz   («N eksiya»  jo y id a n   siljiydi).
Y olg'iz q o lg a n   q iz   b ila n   yigit  asta  yo 'lg a  tu sh ad ilar.
S erq atn o v   k o ‘c h a n i  ta rk   e tib ,  kim sasiz  k o 'c h a g a   bu rilad ilar.
Aziz.  P o c h c h a n g iz  ju d a   y o q im to y   yigit  ek an lar.
N aim a.  H a ,  o p a m   b ila n   bir-biriga  m os tu sh ish g an .
Aziz.  B ilm a sd a n   s h u n d a y   yig itn in g   g o 'rig a   g ‘ish t  q a la b   y u rib m a n .  M eni 
s o 'k ish la rim n i  e s h its a ,  b e c h o ra   til  to rtm a y   o ‘lardi.
N ainia. V oy,  p o c h c h a m   sh o 'rlik  sizga  n im a y o m o n lik  qildilar?
Aziz.  S o v c h ila r  q u r u q   q a y tg a n   k u n i  k e c h q u ru n   h o v lin g izg a  o 'tg a n d im . 
P o ch c h a n g iz n i  m a s h in a d a   sizni  tash lab   k etg an larin i  ko‘rgandim .  P o c h c h a n g iz  
e k a n in i  b ilm a g a n d im -d a .
N aim a.  E,  s h u n a q a   d e n g   (o ‘zini  bilm aganga  so la d i),  -   m en  ham   hayron 
b o ‘ld im -a,  nega  tu p p a - tu z u k   yurgan  o d a m   x a y r-m a n z u r  ham   q ilm ay ,  b ird an
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

q o c h ib   q o ld i  d e b ...  b ir  hiso b d an   k etib   q o lg a n in g iz   y ax sh i  b o ‘Idi.  Bu  y o q la rd a  
yu rib , 
0
‘zin g izn i  sin a d in g iz .  H avas  te z   o ‘tib  k e tis h in i  tu s h u n d in g iz.
Aziz.  0 ‘zin g izn i  sin a d in g iz ,  d e b   t o 'g 'r i  a y td in g iz .  S in o v d a n   o 'to lm a d im .  N a  
o 'n g im d a ,  n a u y q u m d a  halovat b o r,  faqat sizni o ‘y la y m a n .  Sizsiz yasholm asligim ni 
an g lad im .
N aim a.  M en i  o ‘y lay d ig an   o d a m   ikki  h a fla n in g   ic h id a   aqalli  bir  m a rta   b o rib  
k o ‘rard i,  yo  b ir  e n lik   xat  yozardi.
Aziz. A ytdim -ku,  pochchangizni...  xiishtoringiz d e b  o ’ylabm an.  BoMmasa,  kuniga 
xat  y o zard im .
N aim a.  P o c h c h a m n i  ko‘riboq aynigan b o 'lsan g iz,  d e m a k  o h-vohlaringiz yuzaki 
ekan.  Birovga  c h in a k a m   k o ‘ngil  q o ‘ygan  yigit  o ‘z  b a x ti  u c h u n   astoydil  k u ra s h a d i, 
sizga o 'x sh ab  sag 'alg a c h e k in a  qolm aydi.
Aziz.  S h u   c h o q q a c h a   o d a m n i  u m id v o r  q ila d ig a n   b ir o r  s o ‘z   a y tm a d in g iz -k u  
menga?!  A y tm ad in g iz, sovchilarim ni  q u ru q  q a y ta rd in g iz ,  n u q u l  m u jm a llik q ila siz . 
G ‘iq  e tm a g a n in g iz d a n   keyin...
N a im a .  G ‘iq  e tish   sh a rtm i...  0 ‘zingiz  s e z a y o tg a n d irsiz ?
Aziz.  N im a n i se z a m a n ?
Q iz  yerga  q a ra b ,  u y alin q irab  ja v o b   beradi.
N aim a.  M eni  h am  sinovdan o ‘to lm ag an im n i...  S izga o ‘rganib qolgan e k a n m a n , 
n u q u l  k o 'rg im   keladi.
Aziz.  B or  e k a n s iz -k u ,  (chehrasi  p o rlab   k e ta d i).
U la r y o ‘Ida  d a v o m   etad ilar.
N a im a .  A y tg an d ek ,  A ziz  a k a ,  T o s h k e n td a   c h e v a rla rd a n   ta n ish in g iz   b o rm i?
Aziz.  N im aydi?
N aim a.  B ay ram g a b itta   ko‘ylak  tik tirm o q c h iy d im .  Bu yerdagi c h e v a rla r y a n g i 
faso n larn i  yaxshi  bilishm aydi.
Aziz.  Y axshi  ta n ish im   bor.
N aim a.  U n d a   sh u   sh an b a  T o sh k e n tg a   o ‘tib   k elay lik .
Aziz.  G a p   y o lq.
47.  T o sh k en t  k o ‘c h a la ri
S h ah ard ag i  kiyim   tikish atelyelarining b irin in g  o ld id a   A ziz bilan  N a im a   p a y d o  
boMadilar.
Aziz.  S iz  b irp a s  o ‘tirib   tu rin g   sh u   y e rd a .  M e n   s h u n d o q   ta n ish im n in g   o ld ig a  
kirib  ch iq ay .  0 ‘zi  s h u   y erd am i,  y o 'q m i,  a n c h a d a n   b e ri  u c h ra sh m a g a n d ik . 
N a im a   x o ‘p d e g a n d e k   bosh  irg'iydi.  A ziz q u v o n c h   b ila n   atelyega  kirib  k e ta d i.
4 7 .  D ire k to r x o n a s i
X o n ad a  o n a -b o la ,  S oraxon  b ilan   A ziz  o ‘tiris h ib d i.  S o rax o n   p iy o lag a  c h o y  
q u y ib   o ‘g ‘!iga  u z a ta d i.
S o ra x o n .  N im a   b a lo ,  ishing  y o q ib   q o ld im i,  ju d a   y o ‘q  b o 'lib   k e td in g .  Y o  
k atta  ishga  k irv o ld im ,  d e b   b u rn in g   k o ‘ta rilib   k e td im i?
10  -   H .M u h a m e d a liy e v
145
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Aziz.  K o ‘ta r ila d i- d a ,  h o k im iy a td a   is h lag an im d an   keyin.  —  (A ziz su tn k asid an  
sh o y i  p e sh o n a b o g 1  c h iq a r ib   o n asig a  u zata d i)  —  b u   sizga.
S o ra x o n .  M e n g a ...  —  (S o ra x o n   h ay ajo n lan ib ,  r o 'm o ln i o la d i,  ta n g 'ib  k o 'ra d i, 
s e v in c h id a n   k o 'n g l i  b u z ilib   k e ta d i) . 
0 ‘z im   x u d d i  s h u n a q a s in i  q id irib  
y u rg an d im ,  ra h m a t  b o la m .  T o p g an in g g a  barak a  b ersin .
Aziz.  Q olib  k e tis h im n in g  y a n a  b itta  sababi,  o 's h a   y e rd a n   u y lan d im   (y u m sh o q  
kursiga  y astan ib   o 'tir a d i) .
S oraxon  x u d d i  h e c h   n a rs a g a   tu s h u n m a g a n d e k  o ‘g ‘liga  sav o lch an   boqadi.
S o ra x o n .  N im a ?
Aziz.  0 ‘sh a  y e rd a n   u y la n d im   (A ziz xotirjam lik b ilan   q ay tarad i).
S o ra x o n .  H a z illa sh m a y a p sa n m i?
Aziz.  N ega  e n d i  h a z illa s h a r e k a n m a n ,  (pinagini  b u z m a y d i),  o 'z in g iz  q a c h o n  
u y lan asan ,  deb   m iy a m n i  q o tira rd in g iz -k u .
S oraxon  te le fo n d a   ra q a m   te ra d i.
S o ra x o n .  Ja v lo n ,  o ‘z in g m is a n ,  tez  etib   kel...  T in c h lik   etn as,  jiy an in g   yana 
g 'alv a o rttirib  kelibdi.
S oraxon  b ird a n   tu ta q ib   k etad i.
S o ra x o n .  M e n   s e n g a   y a s h irin c h a ,  o n a n g n i  g ‘a f la td a   q o ld irib   u y la n g in , 
d erm id im ?!  A xir  m e n in g   h a m   o rzu -h av aslarim   b o r  ed i.  B itta -y u   b itta   o 'g 'lim  
bo'lsang...
Aziz.  O rz u -h a v a s b o ‘lsa  q ilav eram iz,  oyi.
S o ra x o n .  E n d im i,  e n d i  ta tirk a n m i  menga?!
Aziz.  T atiy d i,  h a li  h e c h   q a n a q a   to ‘y  boMgani  y o ‘q.
S oraxon  an g ray ib   q o la d i,  o ‘g ‘lining  gapiga  is h o n ish n i  h a m ,  ishonm aslikni 
ham   bilm aydi.
S o ra x o n .  C h in i b iia n m i?
A ziz  rost,  d e g a n d e k   b o s h   irg ‘iydi.  Soraxon  h o ‘n g ra b   yig‘lab  yuboradi.
S o ra x o n .  E ,  b a s h a r a n g   q u rm a sin   bola  boMmay,  n u q u l  o d a m n i  jin n i  qilib 
laqillatasan.  Y u ra k -b a g ‘rim n i  e z ib  y u b o rd in g -k u .  A y td im -a ,  h e c h   n arsad an   h ech  
narsa  y o ‘q...
A zi/.  N im a   d e rk in s iz ,  d e b   sin a b   k o ‘rd im -d a ,  (k u ld i).  A m m o   z o ‘r  n o m z o d  
to p d im .
S o ra x o n .  N o m z o d  to p g a n   b o ‘lsang m ayli, bu b o sh q a  g ap ,  (S oraxon  ko‘zlarini 
artad i).  —  Sen u y la n a m a n   d e y s a n - u ,  m en y o ‘q d e y m a n m i,  ch iro y lim i, od am larg a 
k elinim   d e b   k o 'rs a ts a m   a rz iy d im i?
Aziz.  Basharasiga q a ra b  b o 'lm a y d i.
S o ra x o n .  V oy  o M m asam ,  x u n u k m i?
Aziz.  Q arasangiz b ir p a rc h a  qu y o sh d ek   ko‘zni q a m a sh tira d i.  H u sndor.  S huning 
u c h u n   q o ra  ko‘z o y n a g in g iz n i  ta q ib   oling.  H o zir o lib   k ira m a n .  o ‘zingiz  k o'rasiz.
S o ra x o n .  V oy,  o ‘z in g   b ila n   o lib   keldingm i?
Aziz.  Q iziq siz-a,  o y i,  q a y si  o 'z b e k   yigiti  o ta -o n a sig a   q iz n i  k o 'rsa tm a y   t o ‘yni 
b o sh lay d i?
S o ra x o n .  A na  e n d i  o ‘z in g g a   kelding,  b o lam ,  o p k ir.  h o z iro q   opkir.
Eshik o ch ilib  q o ra   te rg a  tu s h ib   ketgan Javlon  keladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

S o ra x o n . J a v lo n ,  bekorga seni  h a m  o 'ta k a n g n i y o rib m a n , jiy a n in g n i ta b rik la , 
u y la n m o q c h i  ek an .  0 ‘sh a  y o q d an   q iz   to p ib d i.
J a v lo n .  O d a tin g iz   sh u -k u   o ‘z i,  o p a ,  d o im   h o v liq asiz,  (A zizg a  m e n s im a y  
n a z a r  ta s h la d i).  —  H a ,  kuyov  b o la ,  u y la n g ila ri  q ista b   q o lib d i-d a ?
Aziz.  H a ,  e n d i  vaqtida  u y la n g a n   m a ’q u l- d a ,  q irq q a c h a   y u ra v e rsa ,  o d a m n i 
m o g ‘o r   b o sib   ketishi  m um kin.
J a v lo n .  K im g a sh a m a   q ily ap san ,  tir r a n c h a ?   (Jav lo n  jiy a n ig a   ta s h la n a d i.  A ziz 
v a q tid a  q o c h ib  q o lad i).
Aziz.  O y i,  m e n i  keliningiz  k u tib   q o ld i.  H o z ir  o lib   k iram an .
S o ra x o n .  H o y ,  m enga  qara,  m e n i  o y in g   e k a n im n i  h o z irc h a   q iz g a   a y tin a , 
o ld in   sin a b   k o ‘raylik.
A ziz.  S in a sa n g iz   m ayli-yu,  lekin  m e n g a   y o q is h in i  u n u tm a n g .
A ziz  sh o s h ilib   c h iq ib   ketadi.
S o ra x o n .  V oy,  o d a m n in g   y u rag i  b in o y id e k   h a p riq a y a p ti,  —  U m r   savdosi 
d e b   s h u n i  a y ta rk a n la r-d a .
J a v lo n .  B o 'lm a s a ,  m en  b oray,  o p a .
S o ra x o n .  Y o ‘q ,  h ech   qay o q q a  b o rm a y s a n ,  sen   h am   k o ‘rish in g   k e ra k   q iz n i, 
a x ir  to g 'a s is a n .
J a v lo n .  Q iz iq s iz -a ,  opa.  M en  n im a   d e b  o 'tir a m a n ,  n o q u la y -d a .
S o ra x o n .  N o q u la y  joyi  yo‘q ,  m a n a v i  b o ‘r  b ilan   q a y c h in i  o l,  o ‘z in g n i  c h e v a r 
qilib  k o 'rs a ta s a n ,  kiyim   b ic h a y o tg a n d ir,  d e b   o ‘ylaydi.
J a v lo n .  A m m o   o ‘zingizga  y e tg u n c h a   ay y o rsiz,  opa!  (eg n ig a  f a r tu k ,  q o l i g a  
rap id ag a  o ‘xsh ag an   y eng  kiyadi).
S o ra x o n .  B u n in g  aybi  yo‘q ,  q iz   k o ‘r a r  g o h id a   sh u n a q a   p in h o n a   h a m   boM adi.
K o ‘p o 'tm a y  A ziz bilan N aim a p a y d o  boM adilar.  N a im a  o ‘zini  k c lin c h a k la rd e k  
sip o   tu ta d i.
Aziz.  M u m k in m i?
S o ra x o n .  K elinglar.
Aziz.  M a n a   sh u ...  qizga  ko‘ylak  tik tirm o q c h iy d ik .
S o r a x o n .   J u d a   y a x s h i,  m e n   h a m   a s l i  c h e v a r m a n ,   s h u n i n g   u c h u n  
d irek to rlig im g a  q a ra m a y ,  q o ‘lim   c h iq ib   k e tm a s in ,  d e b   b u y u rtm a   o lib   tu r a m a n . 
X o ‘p  d e sa n g la r  ko'ylaginglarni  o ‘z im   tik ib   b e ra m a n .
N a im a .  M ay li,  rozim iz.
U n d a   h o z iro q   an d o z a   olam iz.  Y ig itc h a ,  k o ‘ylak  b ich ish   a n c h a   d a h m a z a li 
ish,  siz b u  y erd a siqilib o 'tirm a y ,  ta s h q a rig a   c h iq ib  a y la n ib  k e la q o lin g .  Bu  y o g 'in i 
o ‘z im iz   e p la s h tira m iz .
Aziz.  M ayli  boM masa,  N a im a x o n ,  m e n   sizn i  k o 'c h a d a   k a fe n in g   o ld id a   k u tib  
tu r a m a n .
S o ra x o n .  Q ani opovsi, yaqinroq  k elin g -ch i.  — Soraxon qizni sin c h ik la b   k o ‘zd an  
k e c h ira   b o sh la y d i.  -   M an a  b u   j u r n a ll a r d a   tu r li- tu m a n   a n d o z a l a r   b e rilg a n , 
xo h lag an in g izn i  tanlang.
N a im a .  V uy,  ju d a   k o ‘p -u ,  b alk i  o ‘z in g iz   y o rd a m la sh v o ra rsiz   ta n la sh g a .
S o ra x o n .  X o ‘p  opovsi,  k o ‘y la k n i  k u n d a lik k a   tik tira siz m i,  m e h m o n g a m i?
N aim a.  M ehm onga.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Soraxon. 
U n d a   m an av i  fa s o n g a   n im a   deysiz?
Naima. 
J u d a   yaxshi,  x u d d i  in e n in g   ko'nglim dagi.
Soraxon. 
X o‘sh , yoqasini q a n a q a  qilam iz, m ana sh u n aq a b u rm a  b o la v e rsin m i?
Naim a. 
B urm asi  k am ro q   b o ‘lgani  m a 'q u l. Ju d a  h am  jim jim a   b o 'lib   ketganini 
y o q tirm a y m a n .  In naykeyin  y o q a sin i ju d a   ko‘p  o ‘yib  y u b o rm a n g .
Soraxon. 
V oy ay lan ay  s iz d a n ,  a lb a tta   kam roq o 'y ilg a n i  y axshi,  qiz bola  narsa 
k o 'k ra g in i  o c h ib  y u rg an id an   x u n u g i  y o ‘q.  Siporoq  kiyinganga  n im a   etsin.
N aim a. 
A lb a tta   (N a im a   k a n iz a k la rd e k   bosh  egib,  S o ra x o n n in g   g a p larin i 
ta s d iq la y d i).
Soraxon. 
Q an i b o lm a s a ,  c h o ‘z m a s d a n  bichib ola qolaylik,  —  (S o rax o n  q o ‘liga 
s a n t im e tr   o lib   qizga  y a q in la s h d i.  b o ‘y in i  yelkasidan  tiz z a sig a c h a   o 'lc h a y d i, 
Q iy o m id d in   q iyqindi,  (qizga  q a ra b ) 
h a m m am izn in g   la q a b im iz   bor.  Bu  kishi 
s ta rsh iy  c h e v a rla r, yozib q o 'y in g ,  b o 'y la ri  t o ‘qson  sakkiz sa n tim e tr. Y ozdingizm i?
Javlon. 
Y o zd im -y o zd im   (Ja v lo n   m ato g a bir narsalarni c h iz a rk a n  jav o b  beradi).
S o ra x o n   q izn in g   b elin i  o M ch ark an ,  y o ‘l-yo‘lakay  sin ay   b o sh lay d i).
S oraxon. 
0 ‘q iy sizm i,  is h la y s iz m i,  opovsi?
Naim a. 
Ish lay m an ,  p u d ra tg a   y e ro lg a n m iz .
Soraxon. 
H a ,  tu zu k .  (u k a s ig a )  B ellari  yetm ish  ikki...  A m m o   sizlarga  qiyin 
b o ‘lsa  k e ra k ,  u zzu   kun  d a la d a   y u rib ,  q o z o n -to v o q ,  k ir-c h ir,  xullas,  u y - r o ‘zg‘o r 
is h la rin i  q ilishga  vaqt  h am   q o im a s.
Naim a. 
Q iz   b o la  u y -r o ‘z h o r   ish larig a  d o im   vaqt  to p ish i  k erak .  S u p u r-sid ir, 
q o z o n - to v o q n i  bilm agan  q iz,  q iz   b o la   ekanm i?!
Soraxon. 
V oy aylanay s iz d a n .  X u d d i  m ening dilim dagi g a p n i aytdingiz.  N ega 
d e s a n g iz ,  hozirgi  q iz la r ju d a   ta n n o z   b o ‘lib  ketishgan,  uy  y u m u s h la rin i  qilishga 
to b la ri  y o ‘q ,  in n ay k ey in ,  m u o m a la n i  bilishm aydi,  u n c h a -m u n c h a n i  m en sish - 
m a y d i.  A yniqsa  q a y n o n a n i  o d a m   o 'r n id a   k o 'rish m ay d i,  g a p la rin i  eskilik,  deb 
p is a n d   q ilish m ay d i.  S o rax o n   u k a sig a  q a ra b  gapiradi,  k o ‘krak q afaslari  ro p p a -ro sa  
t o ‘q s o n .
Naim a. 
S h u n a q a la r  h am   b o rd ir,  (sipolik  bilan  jav o b   b e ra d i  qiz).  -   Lekin 
q a y n o n a   h a m   o n a d e k   gap.  S h u n d a y   e k a n ,  qaysi  o n a   fa rz a n d ig a   y o m o n lik n i 
rav o   k o ‘rad i?  N im aik i  d esa,  k e lin in in g   foydasini  k o 'z la b   g a p ira d i.
S o ra x o n   o ‘zini  tu to lm a y ,  q ic h q irib   yuboradi.
Soraxon. 
B o ‘ldi,  b o 'ld i,  o p o v si...  M en g a  h ech   n arsa  k e ra k m a s,  d e m o q - 
c h im a n k i,  b ic h ig ‘ingizni  t o ‘l a - to ‘kis  o ld ik ,  hech  q an a q a   c h a la   jo y i  q o lm ad i... 
K o ‘n g lin g iz n i  t o ‘q  qiling,  k o ‘y lag in g izn i  quling  o ‘rgulsin  q ilib   tik ib   beram iz. 
N im a   d e d in g iz ,  Q iy o m id d in   q iy q in d i,  m a ’qulm i...  g ap larim ?
Javlon. 
M a ’q ul, ju d a   m a ’q u l  (J a v lo n   kalovsirab qoladi).
Soraxon. 
B o ‘p ti,  opovsi,  k o ‘y lag in g izn i  ko'ngildagidek  q ilib   tik ib   b eram iz, 
h is o b -k ito b n i  o ‘sh a n d a  qilam iz.
Naim a. 
X o ‘p ,  ra h m a t  ( t a ’z im   q ila d i).  Xayr.
S oraxon. 
X ayr,  yaxshi  b o rin g .
N a im a   kam oii  o d o b  bilan o h is ta  q a d a m   bosib ch iq ib  ketadi. Ja v lo n   bo'ynidagi 
fa rtu k n i  y e c h ib   stulga  tash lay d i.
Javlon. 
A m m o   didi  ch ak k i  e m a s   o 'g 'lin g izn in g .
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

S o ra x o n .  M e n   h am   q ish lo q d an   b ir o rta   ta s q a ra n i  b o sh lab   k e lm a sa y d i,  d e b  
q o 'rq q a n d im .  Y o ‘q ,  o 'z ig a   m osini  ta n la b d i,  h u sn i  h a m ,  o d o b i  h a m   jo y id a ,  — 
(S o rax o n   ku lib   h a z illa s h a d i).  N im a  q ila s a n ,  Ja v lo n ?   B axting o c h ilsin   u c h u n   se n  
h am  jiy a n in g g a   o ‘x sh ab ,  b ir d a la -p a la g a   c h iq ib   ay la n ib   kelasanm i?
4 9 .  K o ‘c h a .  Kun
Yozgi  kafed a A ziz toqatsizlanib,  N a im a n i  k u tib  o 'tirib d i, o ld id a  k o k a -k o la n in g  
b o 'sh a g a n   t o ‘rtta  shishasi.  N ih o y at  N a im a   p a y d o  b o ‘ladi.
Aziz.  BoM dim i,  qutuldingizm i?
N aim a.  S h u n a q a  shekilli, m irid an   sirig a c h a  su rish tirib , o b d o n  o ‘lc h a b ,  a n d o z a  
o lish d i.
Aziz.  ly e,  b o y a  kirganim izda  k o ‘z   o y n a g im   q o lib   ketib d i  ( y o lg 'o n   t o ‘q iy d i 
hovliqib).  -   B ir  d a q iq a   sabr  q ilin g ,  o lib   c h iq a y .
N a im a .  H a .  O lib  chiqing (N a im a   m a ’n o d o r  iljayadi).
SO.  D ire k to rn in g  xonasi
Aziz.  X o ‘sh ,  n im a  deysiz,  oyi?
S o ra x o n .  B arak alla,  o ‘g‘lim ,  x u d d i  s h u n a q a   k elin n i  o rz u   q ilib   y u ra r d im .
Aziz.  Sizga yoqadiganni to p d im ,  d e d im -k u .  B o ‘pti.  M enga ruxsat.
S o ra x o n .  T o 'x ta .  0 ‘tirib  m a s la h a tla s h ib   o la y lik ,  t o ‘yni  q a c h o n   q ila m iz ?
Aziz.  K eyin o 'tirib  bafurja gap lash am iz.  H o z ir vaqt y o ‘q ,  pastda m e n i  kelin in g iz 
ku tib  o ‘tirib d i.  B o ‘pti...
S o ra x o n .  H o y ,  t o ‘xta  (S o ra x o n n in g   g ap i  o g 'z id a   q o la d i),  —  t o 'x t a   d e d im m i?
A ziz  a lla q a c h o n   k o ‘zdan  g ‘o y ib   b o ‘lg an d i.
5 1 .  Y ozlik  kafe
N a im a n in g   o ld ig a   y u g u rg a n c h a   A z iz   y a q in la s h a d i.  Q iz n in g   q o ‘Itig ‘id a n  
ush lab ,  tu r g ‘iz m o q c h i  b o la d i.
A ziz.  T u rin g ,  ish  bitdi.  K etdik.
N a im a .  S h o sh m a n g   (N a im a   u y a lin q ir a b   yerga  q a ray d i,  ib o   b ila n   s o ‘ra y d i),
-   o ld in   a y tin g ,  qalay,  oyim larga  y o q ib m a n m i?
A ziz  a n g ra y ib   q oladi,  keyin  iljayadi.
A ziz.  Y o  a lh a z a r,  shuni  h a m   se z d in g iz m i?   A m m o   b alo   e k a n siz .
N a im a .  M e n   e m a s,  siz balo  e k a n siz .  S alti-su v o y larg a  o 'x s h a b   y u r a r k a n s iz - u , 
a m m o   u sh lag an in g izn i  qo‘y m a y d ig a n la rd a n   ek an siz
A ziz.  S h u n i  t o ‘g‘ri  aytdingiz,  u s h la g a n im n i  q o 'y m a y m a n .
A ziz  q iz n in g   q o ‘ltig‘id a n   o lib   tu r g ‘a z a d i,  q iz   q o ‘lin i  b o ‘s h a t a d i  v a   o ‘zi 
yig itn in g   q o ‘ltig ‘idan  oladi,  sh u   to ifa   y ig itg a  su yangan  boMadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Z a v o d n in g  ko‘rinishi.  B u  m a h o b a tli  inshoot, sexlardagi z a m o n a v iy d a stg o h la r, 
ro b o tla r,  uzluksiz  k o n v e y e r  k is h in i  h ayratga  soladi.
P e sh in .  O vqat  payti  b o 'lis h i  b ila n   konveyerlar to 'x ta y d i.  Ish c h ila r t o ‘d a - to ‘da 
b o ‘lib  tash q arig a ,  o sh x o n a   to m o n   y o ‘l  oladilar.
A ziz h a m m a d a n   keyin  q o la d i,  tep asig a  «K onstruktorlik byurosi» d e b  yozilgan 
e s h ik  o ld id a  to 'x tay d i.  A sta e s h ik n i o c h ib ,  ichkariga m o 'ra la y d i.  A vtom obillarning 
y a n g i-y a n g i  ru su m larin in g   m a k e tla rig a   k o 'z i  tushadi.
Ic h k a rid a n   m u h a n d is  c h iq a d i.
M u h a n d is .  Y igitcha,  b ila s iz -k u ,  b u   yerga b e g o n a la m in g   kirishi  q a t’iyan  m an 
e tila d i.
Aziz. Uzr.
M u h a n d is   x o n ad an   c h iq ib ,  e sh ik n i  yopadi.
M u h a n d is.  Bu b irin ch i  m a r ta  e m a s ,  a n c h ad an   beri o ‘ralash ib  yurasiz x onam iz 
o ld id a .  M aq sad in g iz  n im a?
A z iz   q o ‘lidagi  rasm li  q o g ‘o z la r n i  m uh an d isg a  tu tq a z a d i.
A ziz.  M a n a   s h u la rn i  b ir   k o ‘rib   b e ra siz m i,  d e g a n d im .  Y angi  m a s h in a la r 
lo y ih a la rin i chizishga ju d a   q iz iq a m a n .
M u h a n d is   ra sm -lo y ih a la rn i  k o ‘z d a n   kechiradi,  b ird an   yu m sh ay d i.
M u h a n d is .  Q iz iq ...  m e n   b u la r n i  sin c h ik la b   o 'r g a n i b   c h iq a m a n .  K eyin 
g a p la s h a m iz .
5 3 .  Z a v o d   s e x i .  K e c h g a   to m o n
K iy im   alm ash tirish   x o n asi.  Is h c h ila r  m axsus  k o rjo m alarn i  y e c h ib ,  k o 'ch alik  
y e n g il-b o sh la rin i  kiyishyapti.
S e x n i  ta rk   etay o tg an   is h c h ila r.
K o n stru k to rlik   byurosi  esh ig i  y o n id a   m uh an d is  tu rib d i.  A zizni  k o 'rib ,  o ‘z 
x o n a sig a   o lib  kirib  ketadi.
Z a v o d   d arv o zasid an   c h iq ib   k e ta y o tg a n   ishchilar.
...  K o n stru k to rlik  byurosi  x o n asi.
M u h a n d is .  S h u n a q a ,  o g ‘a y n i,  b ir   m e n g a   em as,  b o ‘Iim im iz d a g i  h a m m a  
x o d im la r g a   ham   yoqdi  lo y ih a la rin g iz .  D izay n la rin g izd a  fa n ta z iy a ,  originallik 
b o r.  M a s h in a la rn in g   yurgizish  q is m la ri  h a q id a   h o zir  ay tg an   m u lo h azalarin g iz 
h a m   d iq q a tg a   sazovor.
A ziz,  (k am tarin lik   b ilan )  R a h m a t.  -   A g ar  m alol  k elm asa,  b ir  iltim o s  bor. 
« M e rs e d e s »   k o m p an iy asig a  m a la k a   o s h iris h   u ch u n   y o s h la rn i  y u b o ra y o tg a n  
ek an sizlar.  Shunga  m eniyam ...
M u h a n d is .  M ayli.  O lm o n iy a g a   siz d a q a   uquvli  yigitlar  b o rish i  kerak.  Sizni 
h a m   r o ‘yx atg a  q o 'sh ib   q o 'y a m iz .  L e k in   ta n lo v   qaqshatqich  b o ‘lad i,  b ir  o 'lin g a  
b e s h ta d a n   n o m z o d   to ‘g‘ri  k e ly a p ti,  b u   y o g ‘i  toleingizga  b o g 'liq .
A ziz.  R a h m a t.  T a n lo v d a n   q o ‘rq m a y m a n ,  am m o   n em is  tiliga  kelganda...
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M u h a n d is.  U  y o q d a  o ‘zlari tiln i o 'rg a tis h a d i.  L e k in   h o z ird a n   b o sh lab  o 'z in g iz  
ham   b itta   m u a llim   y ollab,  n e m isc h a n i  o z - m o z   o ‘rg an ib ,  tu rsan g iz,  b o rg a n d a  
q iy n alm ay siz.
Aziz.  M a ’qul.
M u h a n d is.  T a n lo v   h a y ’atid a  m en  h am   b o r m a n ,  b itta   o v o z   tay in   d ey a v e rin g . 
S h u n d o q   e k a n ,  b u   yog‘iga  b o 'sh   kelm ang.
Aziz.  B o ‘sh  kelish  y o 'q .
5 4 .  Y oto q x o n a.  T u n
N o rp o lv o n   k arav o td a yotib, q u lo g ‘ini  y o stiq  b ila n   b e rk itib  o lg an .  A ziz q o ‘lid a 
n cm is  tili  darsligi,  so 'z la rn i  yodlayapti.
Aziz.  Z im m e r.  A bsid,  fabcnxaft,  im p o say t...
N o rp o lv o n .  M o to r,  to rm o z ,  m a s h in a   e h tiy o t  q ism lari..  0 ‘v,  u x la ta s a n m i, 
y o ‘qm i  o d a m n i.  H a r  kuni  yarim   k ech ag ach a  o ‘tirib ,  ch u ld irash in g  jo n g a   tegdi.
Aziz  (n e m is c h a   gapiradi).  0 ‘c h ir   o v o z in g n i,  a h m o q !
N o rp o lv o n .  Ic h in g d a  o 'q isan g  o ‘lib q o la s a n m i? !
Aziz.  M e n   p ism iq   em a sm a n ,  b iro v n i  s o ‘k sa m   h a m ,  o v o z   c h iq a rib   s o ‘k a m a n .
N o rp o lv o n .  ly e,  hali  seni  n e m isc h a la b   s o ‘k y a p m a n   degin?!
N o rp o lv o n   y o stiq n i  olib,  A zizga  u lo q tira d i.
55.  A saka.  Z a v o d .  Kun
A ziz  b ilan   N o rp o lv o n   zam o n a v iy   d a s tg o h la rd a   ish lash y ap ti.
5 6 .  Y o to q x o n a.  T u n
N o rp o lv o n   k arav o td a c h o 'z ilib  y o tib d i.  A z iz  q o ‘lidagi  kitobni  q o 'y ib ,  N a im a -  
ning  rasm ig a  tik ilad i.
Aziz.  K eyingi  p ay td a  N aim an i  k o ‘rm a s a m ,  d e v o n a g a   o ‘xshab  tu ro lm a y d ig a n  
b o ‘lib  q o lib m a n ,  n u q u l  oldiga  yugurgim   k elad i.
N o rp o lv o n .  N im a   d em o q ch isan   sh u   b ila n ?
Aziz.  M a s h in a n g n i  be rib  tu r,  b o rib   k o ‘rib  k e la y ,  e rta la b   q a y ta m a n .
N o rpolvon.  Y o ‘q.  M elisa  u sh lasa,  g u v o h n o m a n g d a n   ayrilasan.
Aziz.  Q o 'r q m a ,  q o id an i  b u z m a sd a n   h a y d a s a m ,  t o ‘x tatm ay d i.
N o rp o lv o n .  T o rm o z n in g   h ain   m azasi  y o 4q.  E rta g a   tu z a ta m a n ,  birg a  o ‘tib  
k elam iz.  B iz  h a m   x o n im n i  sog‘indik.
Aziz.  B erm aslik   u c h u n   b a h o n a   q id iry a p s a n m i,  q izg ‘a n c h iq .  Y a x sh ilik c h a   b e r  
kalitni!  (o 's h q ira d i).  -   B aribir  b e rm a g a n in g g a   q o ‘y m a y m a n .
N o rp o lv o n .  H ad d in g d an   oshm a!
Aziz.  Y axshilikcha ber dey ap in an  senga!  (A z iz  N o rp o lv o n g a  tash lan ad i.  Ik k o v i 
u zoq  g u rp a k la sh a d i.  N ih o y at  A ziz  N o rp o lv o n n in g   c h o ‘n tag id an   k a litn i  t o r ti b  
o lad i).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N o rpolvon.  M u tta h a m !  (a la m z a d a   qich q irad i).
Aziz.  E rta g a c h a ...  (A ziz  x o n a n i  tark   etadi).
N o rpolvon.  H o y ,  z o ‘ravon!  M ash in ad a gram m   b en zin   y o ‘q  (iljayib d erazad an  
q a ra y d i).
A ziz  tu rg an  jo y id a   q o tib   q o lad i.
Aziz.  P u lim   y o 'q lig in t  b ilib   a ta y  gapiryapsanm i?
N o rp o lv o n .  U s h la   m a n a v in i,  c h u ld irv o q i.  ( N o r p o lv o n   o g 'a y n is ig a   p u l 
u z a ta d i).  T a g ‘in  y o ‘lda  q o lib   k etib ,  yigMab  yurm a.
Aziz. Q ay tg an im d an   keyin qaysi  kasalxonadan qidiray seni  (pulni olib so‘raydi)?
N o rp o lv o n .  T u s h u n m a d im ?
Aziz.  C h iq im d o r  b o ‘lsan g ,  (pulga  ishora  qiladi)  —  o ‘sh a   zah o ti  kasal  b o 'lib  
q o lasan -k u .
Aziz.  H a chayon!  (N o rp o lv o n   yayrab  kuladi).
Y o to q x o n ad ag i  y o ‘lak ,  q o ro v u l  m u d ra b   o 'tirib d i.  A ziz  p ay d o   b o 'lad i.
Q o ro v u l.  H a ,  A ziz,  y o ‘l  b o ‘lsin?
Aziz.  S h ah rix o n g a b o rib   kelay,  ertalab  qaytam an.
Q orovul.  B c m a h a ld a   q a n d a y   ketasan ,  hozir av to b u slar y u rm ay d i,  kech  b o ‘lib 
qoldi.
Aziz.  O g 'a y n im n in g  m a s h in a sin i  oldiin.  0 ‘sh an d a b o rib   k elam an.
Q o ro v u l.  H a b o 'p ti ,  y ax sh i  b o rib   kel.
A ziz  ketadi.  Q o ro v u l  te le fo n   dastagini  ko‘taradi.
Q o ro v u l.  A fzalx o n   a k a ,  a ss a lo m u   a lay k u m ,  m e n   asa k a lik   B o 'ta v o y m a n , 
y o to q x o n a   q o ro v u li,  t o p s h ir i g 'in g i z   b o 'y ic h a   q o 'n g 'i r o q   q ily a p m a n .  A ziz 
S h ah rix o n g a  k e ty a p ti,  o ‘rto g ‘in in g   m ashinasida.  H a ,  h o z ir c h iq ib   ketdi...  X o‘p... 
X o ‘p...  Qulluq.
5 7 .  O ch il  akaning  hovtisi
A y v o n d a g i  te le f o n   ti n i m s i z   jirin g la y d i.  T u r s u n o y   ic h k a r id a n   c h iq a d i, 
u y q u sirab   d a sta k n i  k o 'ta r a d i.
T u rsu n o y .  L abbay?  N im a ?   H a ,  O chil akan in g  uyi.  N im a ?   Q a c h o n ?  Q a c h o n ?  
Y o ‘g ‘-e ?   X o ‘p.  H o z ir  y e tib   b o ra m iz .  —  T u rsu n o y   a d a sin in g   xonasi  eshigini 
q o q a d i,  —  d a d a ,  tu rin g la r.  A k a m   kasalxonaga  tu sh ib d ilar.
5 8 .  K a salx o n a  p alatasi.  Tun
P alatad a  ikkita karav o t.  B ittasid a o krta yoshlardagi b e m o ry o tib d i,  ikkinchisida 
Aziz. C h a p  q o ‘li tirsagidan yelkasigacha bint bilan o'ralgan.  D evorga qarab yotgancha 
« su z a m m e n e v b a y re n ,  su z a m m e n e v b a y re n »   d eb   q a y ta rib   yotibdi.
O sto n a d a   p aydo  b o ‘lg an   T u rsu n o y ,  M uhayyo  xola  va  O ch il  aka  a jab lan ib  
b ir-b irig a   qaray d ilar.
O ch il  a k a .  A la h sira y a p ti  sh ek illi?
A ziz  o 'g irilib ,  k elg a n la rg a   q a ra y d i.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

A ziz,  ly e ,  k e lin g la r,  a la h s ira y o tg a n im   y o ‘q ,  n e m is   tilin i  o 'r g a n y a p m a n . 
K elinglar.
T u rsu n o y .  ly e ,  yotavering,  y o ta v e rin g .
Aziz.  A m m a ,  h e c h   narsa  q ilg a n i  y o ‘q ,  d o ‘x tirla rn i  b ila s iz - u ,  v a h im a c h i 
boM ishadi.  T o n g   sah arlab   siz la rn i  b e z o v ta   q ilis h ib d i-d a .  N im a g a   tu rib siz la r, 
o 'tirin g la r.
A m m a.  V oy  xudoga  sh u k r,  b o la m ,  jo n in g   o m o n   e k a n ,  y n ra g im n i  y o rd in g , 
V oy  b o la m e y ,  y o 'ld a   k e la -k e lg u n c h a   n im a   xayollarga  b o rm a d im .
U la r  o ‘tirish ad i.
O ch il  a k a .  N im a   qildi  o ‘zi,  A z iz b e k ?
Aziz.  A sak ad an   k elay o tu v d im ,  o ld im d a n   lop  etib   tr a k to r  c h iq ib   q o ld i,  m in i 
b u rv o rg an   e d im ,  ariqqa  q arab  k alla  ta s h la d im .  M en g a  h e c h   n a rs a   q ilg an i  y o ‘q. 
P e sh o n a m   o zg in a  lat  ed i,  qix,  m a s h in a g a   b alo   ham   u rm a d i.
O c h il  a k a .  O llohga  s h u k ro n a la r  a y tin g ,  o so n g in a   q u tu lib siz .
H a m m a la ri  p alatad an   c h iq a d ila r.  N a rir o q d a   N o rp o lv o n g a   d u c h   keladilar.
N o rp o lv o n .  A ziz  slju  y e rd a m i?
O ch il  a k a .  H a ,  shu  yerda.
59.  T e le fo n   b udkasi.  Tun
S h a h a rla ra ro   so ‘zlash ad ig an   te le fo n   stan siy asid a  b u d k a.
B u d k a n in g   ich id a  T u rsu n o y   te le fo n d a   g ap lash y ap ti.
T u rs u n o y .  Y o ‘q ,  v a h im a   q ilm a n g .  K e n n o y i,  p e sh o n a s i  sa l  la t  y eg a n   xolos. 
B o 'p ti.  K elav erin g ,  a e ro p o r td a   k u tib   o la m a n .
6 0.  A ndijon  a e ro p o rti
A n d i j o n   a e r o p o r t i g a   q o ‘n a y o t g a n   s a m o l y o t .  Y o 'l o v c h i l a r   t r a p d a n  
tu s h ish y a p ti.
B in o   eshigi  yonida  kutib  o lu v c h ila r .  U la rn in g   o ra s id a   N o r p o lv o n ,  T u rsu n o y  
va  N a im a la r  ham   bor.  S o ra x o n n i  k o ‘rib ,  q arshisiga  y u ra d ila r.
S o ra x o n .  Ishqilib  tirikm i  o ‘g ‘lim ?   (N a im a n i  k o ‘rm a y d i  h a m ).
T u rsu n o y .  V oy,  so p p a -so g ‘la r,  a n a ,  sizn i  ku tib  o lish g a  o ‘z la ri  h a m   kelganlar.
C h e tr o q d a   tu rg a n   A ziz  sa l  o q s a b   o n a s i  to m o n   y u r a d i .  Q u c h o q la s h i b  
k o 'ris h a d ila r.
S o ra x o n .  E ndi  tavbangga  ta y a n g a n d irs a n .  M a sh in a g a   y a q in la s h m a   d e sa in , 
g a p im n i  p is a n d   q ilm a s d in g ,  m a n a   o q i b a t i ,  m e n   b i r   n a r s a n i   b ilm a s d a n  
g a p irm a y m a n .
N a im a .  Ikkinchi  m ash in ag a  y a q in la s h m a y m a n ,  d e b   o y im la rg a   s o ‘z   b erin g , 
(gapga  aralashdi).
S o ra x o n .  Voy,  siz  ham   s h u   y e rd a   e d in g iz m i?   (N a im a   b ila n   s o ‘rash ad i).
A ziz.  T u rsu n o y ,  N o rp o lv o n ,  h a li  t o ‘y  boM m asdan  tu rib ,  q a y n o n a -k e lin   til 
to p ish ib   o lish ib d i-k u ?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N aim a. 
O y im la rn in g   g a p la rig a   kirm asan g iz,  h e c h   q a n d a y   t o ‘y  boMmaydi 
(sal  ta n tiq la n ib  ja v o b   b erad i).
A z iz   b a s h a ra sin i  b u rish tirib ,  o g ‘ay n isig a  qaraydi.
Aziz. 
N o rp o lv o n ,  t o ‘y  q ilishga  sh o s h ilm a sa m m ik a n -a ,  y o m g ‘ird am   q u tu lib  
q o rg a  tu tila m a n  shekilli.
Norpolvon. 
H a  e n d i,  o ‘zing  p ish irg a n   oshdi  o ‘zing  y e y sa n -d a   (k u lad i).
6 1.  D e h q o n .  Kun
D o ‘k o n d a   A fzalxon  va  C h itta k .
Afzalxon. 
Is h n i  rasvo  q ilib s a n -k u ,  C h ittak !
Chittak. 
N e g a   rasvo q ila rk a n m a n ?  A variyaga u c h ra td im -k u  o 's h a  A zizingizni?
Afzalxon. 
Q a n d a y  avariya?  K asalx o n ag a q o ‘ng‘iroq  q ildim ,  b alo   h a m  u rm ab d i 
z a n g ‘a rg a .
Chittak. 
0 ‘zi  e p c h il  e k a n ,  yoMini  to 's g a n d im ,  ariq q a  b u rv o rd i.
Afzalxon. 
M e n   sen g a  y o 'lin i  t o ‘sgin  d eg an m id im ,  ovsar,  tr a k to r  b ilan   u rib, 
m a s h in a s in i  p a c h o q   qilgin,  d e g a n d im -k u .
C hittak 
(p a u z a ).  U z r  a k a ,  p a c h o q   qilgani  yiiragim   dov  b e rm a d i,  b u n aq a 
is h la r  q o ‘lim d a n   k elm as  ekan.
Afzalxon. 
Q o ‘lin g d an   k elm asa,  n eg a  rozi  boMding?
C hittak. 
0 ‘s h a n d a   n o y o b   m o l  k e lg an ,  p u l ju d a  z a ru r b o ‘lib tu rg a n d i.  S h u n in g  
u c h u n   k o ‘n a   q o lg a n d im .
Afzalxon. 
H e ,  tullak!  H ali  m e n in g   p u lim n i  a y lan tirib ,  fo y d a  q ilib  y o tib m an  
d eg in .  H o z ir o q   q a y ta r  ham m asini!
C hittak. 
X afa  b o 'lm a n g ,  a k a .  B ir  g alch a lik   sh u n a q a   b o ‘lib  q o ld i.  M a n a  
o m o n a tin g iz .
Afzalxon. 
A yb  o 'z im d a ,  sen   s o 'ta k k a   ishonib  c h iq im d o r  boMdim.
C h itta k . 
N e g a   e n d i  c h iq i m d o r   b o ‘la r   e k a n siz ,  p u lin g iz n i  t o ‘la lig ic h a  
q a y ta r y a p m a n .
Afzalxon. 
A zizn i  poylab  y u ra d ig a n ,  b u   yoqqa  yoMga  ch iq ish i  b ilan   m enga 
x ab ar b e ra d ig a n   o d a m  yollab q o ‘ygandim .  N im a,  seningcha,  u  tekinga  ishlaydim i? 
0 ‘sh a   b o ‘lm a s a   se n   q a y o q d a n   b ilard in g   A zizning  S h ah rix o n g a  k elay o tg an in i?
Chittak. 
0 ‘,  ish n i  pishiq  q ila r  e k a n siz ...  H a m m a   o ta la r  ham   o ‘g ‘liga  yaxshi 
kelin  q id ira d i.  N iy atin g izg a  yeting.  A m m o   A ziz  bilan  N a im a   b ir-b irig a ju d a   xil 
tu s h g a n ,  n im a   q ila siz   xalaqit  berib.  A xir  o ‘g ‘lingiz  A m erik ad a  o 'q iy d i,  qaytsa 
b u   y e rd a g i  q iz la rn i  n azarg a  ila rm ik a n ,  b ilm ad im .  Q olaversa,  siz  c h e t  eln in g  
m o lin i  y a x sh i  k o ‘rasiz.  U st-b o sh in g iz ,  m a sh in a n g iz   ham   o ‘sh alarn ik i,  0 ‘g ‘lingiz 
h am   o ‘zin g iz g a   to r ta r ,  balki  kelinni  h a m   im p o rtn iy sid a n   olarsizlar.
Afzalxon. 
O lsa k   o la v e ra m iz ,  s e n d a n   s o ‘rab  o ‘tira rm id ik ,  yalan g o y o q ?!  -  
( d o 'k o n n i  ta r k   e ta d i).
C hittak. 
H a - d a ,  b o y   o ta.  M e n d a n   s o ‘rab   o ‘urarm iding!ar!?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

A ziz  va  o n asi  a e ro p o rtd a n   m a s h in a d a   q a y tish y a p ti.  R u ld a   N o rp o lv o n .
Aziz.  S h u n a q a ,  o yi,  ta n lo v   k o m issiy asid an   o 'td im .  G e rm a n iy a g a   o lti  oyga 
o 'q is h g a   k etsam   kerak.
S o ra x o n .  Y ana  m a s h in a   h ay d ay san m i?!
Aziz. Y o ‘q , yangi m a s h in a la r yasaydigan  m u h a n d is b o ‘lib  q a y ta m a n .  S h u n d o q  
e k a n ,  q izn ik ig a  b o rib ,  u n a s h lirib   q o 'y sa n g iz   k o 'n g lim   ti n c h   k e ta rd i.
S o r a x o n .   B o 'p t i ,   b o r g a n i m   b o 'l s i n ,   o l d i n r o q   y u b o r s a m   b o 'l a r k a n  
a m m a n g n ik ig a ,  b alo d ek   o ‘z  ish in g g a  p is h iq -p u x ta   b o l i b   q o lib s a n .
A ziz.  O d a m   o ‘z   a ra v a s in i  o ‘zi  to r ts a ,  p is h i q - p u x t a   b o M a rk a n .  S o q o li 
o q a r g u n c h a   o ta - o n a s in i n g   e ta g i  ta g id a n   c h iq m a y d ig a n l a r   la n d o v u r lig ic h a  
q o la v e ra rk a n .
6 3 .  O chil  ak an in g   hovlisi.  G a ra j
K a tta  h o v lin in g  ken g  y o 'la g id a   eski Jig u lin in g  ta g id a  A z iz   ivirsib m ash in a n in g  
ish k alin i  q id iry ap ti.  Y o n id a   jiy a n i  N o d ir.
N o d ir.  T o g ‘a ,  e n d i  m a s h in a n i  tu z a ta   olasizm i?
Aziz.  N e g a   so 'ra y a p s a n ?
N o d ir.  A x ir  A sa k a   z a v o d id a   is h la y siz ,  m a s h in a la r n i  m i r id a n   sirig a c h a  
b ilv o lg an d irsiz?
A ziz  m a s h in a n in g   tag id an   k a lla sin i  c h iq arad i.
Aziz.  Sen  o ld in   m en g a  a y t- c h i,  nega  m en i  la q illa ttin g ?
N o d ir.  Q a c h o n   sizn i  la q illa tib m a n ?
Aziz.  P a x ta k o r  S a m a rq a n d n i  b e s h - u   nolga  y u td i,  d e g a n   k irn ,  a ld o q c h i?
N o d ir  yerga  qaraydi.
N o d ir.  0 ‘s h a n d a   j u d a   s iq il ib   tu r g a n d in g iz ,  sa l  k o ‘n g lin g iz n i  k o ‘ta r a r -  
m ik in m a n ,  d e g a n d im -d a .
A ziz m in n a td o rc h ilik   b ilan  jiy a n ig a  q arab  q o ‘y a d i,  a m m o   sir b o y  berm aslikka 
h a ra k a t  qiladi.
Aziz.  A gar  y an a  y o lg ‘on  g a p ira d ig a n   boMsang...
N o d ir  p e sh o n asin i  tu ta d i.
Aziz.  P esh o n an g g a  o ‘n  m a r ta   c h e rta m a n .  C h e rtib ,  p e s h o n a n g n i  g ‘u rra  q ilib 
y u b o ra m a n .
A ziz m o y  bosgan eski  k iy im d a  m ash in a  ruliga o ‘tira d i.  K a litn i  bu ray d i.  M o to r 
o ‘t  o lad i.  N o d ir  su y u n ib ,  b a q irib   yub o rad i.
N o d ir.  U ra ,  u ra ,  m a s h in a   tu z a ld i.  M a s h in a n i  o x iy ri  tu z a td ik !
M ash in a  o rq asi  b ilan   k o ‘c h a g a   c h iq a d i,  a y la n ib   k ira d i  va  e n d i  o ld i  k o ‘c h a  
to m o n g a   yuradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Q u y o sh   tik k a g a   kelgan.  M a s h in a n in g   bagajida  h a r x i l   savatlar.
A y v o n d a n   y a s a n ib -tu s a n ib ,  S o ra x o n   bilan  M u h ay y o   xola  tu sh ib   keladilar. 
S avlat  b ila n   m a s h in a g a   o 'tira d ila r.
A ziz.  O y i,  n a m u n c h a   savatlarni  k o ‘ta r ib   yuborm asangiz.  B oyvuchclialik  ham  
evi  b ila n -d a .  K elin   ta r a f   o rtiq c h a   isro fg arch ilik larn i  y o q tirm ay d ig an   k am tarin  
o d a m la r.
S o ra x o n .  E ,  b u tu n   S h ah rix o n g a  d o n g   c h iq a rib   t o ‘y  q ilib  b erm ag an   n o m ard . 
Aziz.  N im a   b a lo ,  sizga  ham   a m m a m d a n   y u q d im i  katta  ketish.
S o ra x o n .  H a ,  b el  b a q u w a t,  (su m k a sin i  titkilaydi).  -   K eyin  a y tm o q c h iy d im , 
m ayli, a y tm a s a m   ic h im   kuyib k etyapti.  S am o ly o tg a bilet o lam an   d e b  p asp o rtim n i 
q id irib ,  sira  to p o im a s a m   b o 'la d im i.  Q id irm a g a n  jo y im   q o lm ad i.  Oxiyri  ad an g n in g  
eski  hujjatlari  ic h id a n   m a n a  bu o m o n a t d aftarch asin i  to p ib  o ld im ,  balog‘at yoshiga 
y e tg a n d a   o la d i,  d e b   se n in g   n o m in g g a  p u l  q o 'y ib   ketgan  e k an .  0 ‘n  yil  ich id a  b ir 
m illio n   b o 'lib d i,  o lib   q o ‘y.
A m nia.  Q a n i,  o ta s i,  oq  fo tih a  bering.
O c h il  ak a  o q   fo tih a   beradi.
O ch il  a k a .  Ilo h i  o m in .
Is h in g n in g   riv o jin i,
B ax tin g n in g   k a m o lin i  bersin.
O ta n g   q o ld irib   k etg an   sarm o y a 
S en in g   b o ‘lajak   m o l-m u lk in g   -  
X azin a n g g a   to m iz g ‘i  b o 'lsin .
S en   h a m   k a tta - k a tta   m a s h in a   zav o d lari 
Egasi  boMib,  ish lab   c h iq a rg a n   m a s h in a la rin g  
0 ‘zbek  m a lik a si  b o 'lib   d u n y o   b o z o rla rin i 
Z a b t  etsin.
S en in g   o rq a n g d a n   o n a n g   ro h a t-fa r o g 'a t 
K o ‘rib,  b u   m e n in g   o ‘g ‘lini  d e b   fax rlan ib  
Y ursin.  O ta n g n i  x u d o   ra h m a t  qilsin.
Ilo h o   o m in .  O llo h u   akbar!
M a sh in a  jo y id a n   siljiydi.  S h ah rix o n   k o ‘c h a la ri  b o ‘ylab boradi.  U n in g  o rtid a n  
A ziz  b ilan   N o d ir   q a ra b   q o la d ila r.  A ziz  q o ‘lidagi  o m o n a t  d aftarch asin i  o c h ib  
q a ray d i,  keyin  y elp itad i.
D im o g ‘ini  s h ish irib ,  p astd a n   y u q o rig a  N o d irg a   qaraydi.
Aziz.  H a y , jiy a n ,  e n d i  b o y v a c h c h a   to g 'a n g   bilan  o ‘ylashib  gaplashasan. 
N o d ir.  N im a g a   e n d i?
Aziz.  E n d i  to g 'a n g n i  d o ‘ppisi  yerga  tu s h ib   ketsa  h a m ,  o ‘zi  engashib  olm aydi. 
M ing s o ‘m  b erib   birovga  o ldiradi.  A ziz a ta y  o m o n a t  daftarchasini  yerga  tashlaydi.
N o d ir. T o g 'a jo n ,  u n d a  d o ‘p p ingizni  k u n ig a  y ig irm a -o 'ttiz  m arta tushiravering. 
O 'z im   o lib  b e ra v e ra m a n   (h azillash d i).  O m o n a t d aftarch asin i  olib,  A zizga b erad i. 
Ikkovlari  q iy q irib   k u lib   y u b o rish ad i  va  b ir-b irig a   q o ‘I  tashlashadi.
Tamom
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M U N D A R IJA
K irish  .........................................................................................................................  3
Ssenariynavislikning  na zariy  a s o s la r i................................................................6
Ssen ariy  yaratishning  o ‘ziga x o s lig i.................................................................. 6
/ .