O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

 
 
 
 
 
 
 
 

---

4 
KIRISH 
 
Un  va  yorma  sanoati  agrosanoat  majmuasining  ijtimoiy 
ahamiyatga  ega  tarmoqlaridan  biridir.  Undan  tayyorlangan  non,  non, 
makaron,  yorma  va  qandolat  mahsulotlari  aholi  orasida  katta  talabga 
ega.   Mamlakat oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashning asosiy mezoni 
bu – aholi va sanoatni donni qayta ishlash mahsulotlari bilan barqaror 
ta’minlashdir. Respublikada unni maydalash sanoati uchun xomashyo 
salohiyati  har  yili  har  xil  turdagi  un  ishlab  chiqarish  va  non, 
qandolatchilik va makaron sanoati ehtiyojlarini qondirish uchun yetarli.  
Ma’lumotlariga  ko‘ra,  respublikada  iste’mol  savatining  me’yorlari 
bo‘yicha  un  va  don  mahsulotlarini  iste’mol  qilish  bir  kishiga  yiliga 
160,0–170,0 kg ni tashkil qiladi. 
Non mahsulotlari iste’mol qilish tarkibida eng katta qismini non 
va  non  mahsulotlari,  so‘ngra  makaron  va  don  mahsulotlari  egallaydi. 
So‘nggi  yillarda  un  bozorida  o‘z  assortimentini  kengaytirish 
tendensiyasi kuzatilmoqda va diyetada mikroelementlar yetishmasligi, 
shu jumladan kamqonlik sababli kasalliklarning oldini olish maqsadida 
non  va  non  mahsulotlarini  ommaviy  assortimentda  ishlab  chiqarish 
uchun  eng  yuqori  va  birinchi  navli  boyitilgan  un  ishlab  chiqarishni 
ko‘paytirish  kutilmoqda. 
Hozirgi  kunda  har  bir  xo‘jalik  rahbari,  muhandis,  mutaxassis, 
ishchi-xodimga  xomashyo,  mahsulot  sifati  va  uning    yaxshilanishi 
haqida jiddiy talablarni ko‘ndalang qo‘ymoqda. Mahsulotlarni saqlash 
va  qayta  ishlash  mutaxassislari  tomonidan  nazariy  bilim  va  amaliy 
tajribalarni  chuqur  o‘zlashtirish  davr  talabiga  aylanganligini  dunyo 
tajribalari ko‘rsatmoqda. Fan va texnikani shiddatli ravishda rivojlanishi 
ishlab  chiqarishni  avtomatlashtirish,  texnologiyalarini  mukammal-
lashuvi, sifatga bo‘lgan talablarni oshirib, olingan hosilni saqlash va uni 
qayta ishlashda texnologiyani yangi usullarini qo‘llash ishlab chiqarish 
talabiga aylanmoqda. Bu yo‘nalishda kursni chuqur o‘qish, o‘rganish, 
mukammal  bilish  muhim  dolzariblikni  kasb  etadi.  “Donni  saqlash  va 
qayta  ishlash  texnologiyasi”  fani  don  mahsulotlarini  saqlash  va  qayta 
ishlash  jarayonida  mahsulot  sifatini  oshirish,  don  xomashyo  resurs-
laridan  oqilona  foydalanish,  innovatsion    texnologiyalarni  ishlab 
chiqarish  tizimida  keng  qo‘llash  afzalliklari  va  sifatli  mahsulot  ishlab 
chiqarish asoslarini yoritib beradi. Respublikada un-yorma sanoatining 

---

5 
xomashyo bazasi yetarli  darajada shakllanganligi donlarni qayta ishlash 
hajmini  ko‘paytirishga  imkon  beradi.  Shu  bilan  birga,  mamlakat  un 
zavodlari  tomonidan  yuqori  texnologik  ishlab  chiqarish  quvvatlaridan 
foydalanish  koeffitsiyentini  oshirish  (0,7–0,9)  ishlab  chiqarish 
rentabelligini sezilarli ko‘tarilishiga  olib keladi