O‗zbekiston respublikasioliy va o‗rta


Diplomatik bayonnoma (protokol)



Download 1,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet139/309
Sana11.01.2022
Hajmi1,82 Mb.
#352721
1   ...   135   136   137   138   139   140   141   142   ...   309
Bog'liq
этика ва этикет Дарслик

 
Diplomatik bayonnoma (protokol) 
 
―Diplomatik  bayonnoma‖
  –  Davlatlararo  hamkorlikda  munosabatlarning 
asosiy  qoidalari,  jumladan  suverenitetni  hurmat  qilish,  tenglik,  erkinlik,  hududiy 
barqarorlik,  bir-birini  ichki  ishlariga  aralashmaslik  kabi  talablarga  rioya  qilmasdan 
turib to‗laqonli kelishuvni amalga oshirolmagan bo‗lar edilar. 
Bunday  talablarni  bajarish  uchun  bu  boradaga  tajribadan  tashqari  ma‘lum  bir 
dasturamal  ham  lozim.  Bunday  dasturamal  diplomat  (muzokara)  bayonnomasi 
deyiladi.  Ushbu  bayonnoma  davlatning  vujudga  kelishidan  tortib, hozirgi  davrgacha 
bo‗lgan o‗zaro hamkorlik munosabatlarining qayta ishlangan, yillar davomida tahrir 
va  tajribadan  o‗tgan,  zamonaviy  talablarni  ham  o‗z  ichiga  qamrab  olgan  qoidalar 
majmuidir.  
«
Diplomatik  lug‗at»  diplomat  bayonnomasida  to‗g‗risida  aniqroq  tushuncha 
bera oladi: 
Diplomatik  bayonnoma  –  xalqaro  munosabatlarda  rasmiy  shaxslar,  vakillar, 
hukumatlar tomonidan amalga oshirilishi lozim bo‗lgan umumqabul qilingan an‘ana, 
tartib, rasm-rusmlar qoidasining majmuidir. 
Muzokara  bayonnomasining  mohiyati  o‗zaro  munosabatlarida  davlatlarning 
kelishuvlarini  axloqiy  madaniyat  doirasida  kechishi  –  ya‘ni  davlatlarning 
kelishuvlarini chiroyli tarzda – axloqiy me‘yorlardan chiqmagan holda olib borishdan 
iboratdir. 
Aslida,  bayonnoma  hujjatlarni  to‗g‗ri  shaklga  solish,  arxivlashtirish  uchun 
qo‗llangan.  Davrlar oshib,  u  muzokara uchun qo‗llanilgan bu  bayonnoma  turi  keng 
doirada  mazmunan  shakllanib,  tantana  va  muzokara  etiketi  sifatida  ham  qo‗llanila 
boshlandi.  Hozirgi  davrga  kelib  muzokaralar  bayonnomasi  zamonaviy  talablarga 
asosan,  siyosiy  hamda  huquqiy  o‗zgarishlar  kiritgan  holda  ilmiy  va  texnikaviy 
taraqqiyot ta‘sirida boshqacha tusga ega bo‗lib bormoqda. 
Ammo  bu  o‗zgarishlar  asossiz  xususiyatga  ega  bo‗lgan,  biron  bir  davlat 
miqyosidagi  tamoyillar  emas,  balki  tajribaviy  asosga  ega  bo‗lib,  jahon  miqyosida 
umumqabul qilingan qoidalardir. 
Rasman  esa  muzokara  bayonnomasi  1814  yillarda  Vena  kongressi  tomonidan 
tasdiqlangan. 
Muzokara  bayonnomasi  o‗zida  etiket  va  tantanaviylikni  mujassam  etgan. 
Muzokara  bayonnomasining  asosiy  qismi  bo‗lmish  muzokara  etiketi  –  davlat 
vakillarining  o‗zaro  munosabatlarida  namoyon  bo‗luvchi  go‗zal  xulq  va  o‗zini 
chiroyli  tutishdir.  Muzokara  etiketining  qoidalari  muzokarachi  vakilning  tashqi 
kiyinishidan  tortib,  to  imo-ishora  hatti-harakat  odoblarigacha  qamrab  olgan. 


121 
 
Muzokara  etiketida  muomala,  muorajaat  muzokaraning  har  xil  ko‗rinishlarida  – 
yozma, uchrashuv, qabul va tashrifga qarab tavsiflangan. Zero, davlat arbobi boshqa 
davlat vakilidan bo‗lgan har qanday muzokara turlariga munosib javob berishi, ularni 
ko‗rib  chiqishi  shart.  Xat  yoki  taklifga  javob  bermaslikni  o‗zi  o‗ta  odobsizlik 
sanaladi. Bunda samimiylik va hozirjavoblik katta ahamiyat kasb etadi. Muloqotdagi 
arzimas  e‘tiborsizlik  ham  sherikni  garchi  bunda  davlatni  aybi  bo‗lmasa  ham, 
(vakilning  xatosi  bo‗lsa  ham)  qarorini  o‗zgartirishi  mumkin,  u  yoki  bu  davlatga 
nisbatan  munosabatni  salbiy  tomonga  o‗girishi,  muzokarani  chigallashtirishga  olib 
kelishi tabiiy. 
Umuman  olganda,  muzokara  etiketining  bir  qancha  qat‘iy  qoidalari  mavjud. 
Ular quyidagicha: 

 
Salomlashish va ko‗rishishda ismi bilan murojaat qilish. Bu nafaqat uni hurmat 
qilishingizni,  balki  o‗zingizga  nisbatan  ham  shunday  hurmat  bilan 
qarashingizni anglatadi.  

 
Nigoh muhim ahamiyatga egadir. Samimiyatni ko‗rsatish uchun suhbatdoshini 
ko‗zlariga qarash lozim. 

 
Salomlashuvda turish shart. O‗tirib ko‗rishilmaydi. Yosh va jinsning ahamiyati 
yo‗q. 

 
Tabassum va shirinsuxanlik har qanday vaziyatga ob‘yektiv yondoshishga olib 
keladi. 

 
Ismingizni  aytib  ko‗rishing.  Birinchi  marta  ko‗rib  turgan  bo‗lsangiz  ismi-
sharifingizni  aytib  o‗zingizni  bir  yo‗la  tanishtiring.  Agar  avval  ham 
uchrashganizga  gumoningiz  bo‗lsa,  ismingizni  aytganingiz  ma‘qul  –  bu 
sherigingizni noqulay vaziyatga tushib qolishini oldini oladi. 

 
Ko‗rishganda  qo‗l  berib  ko‗rishish  kerak.  Bunda  qo‗lni  haddan  ziyod  qisib 
yuborish  yaramaydi.  Shasht  bilan  uzatilgan  qo‗l  munosabatni  yanada 
mustahkamlaydi. 

Download 1,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   135   136   137   138   139   140   141   142   ...   309




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish