1 – ma’ruza ijtimoiy ekologiya fani reja

 Bioekosning  asosiy  qonuni

.  Bu  qonun  quyidagicha  ifodalanadi:  ekotizimlar 

tirik organizmlar rivojlanishiga yo‘naltirilgan muhit sharoiti imkoniyatlari birligini 

tashqil qiladi. 

 

V.G.  Nesterov  (1991)  bo‘yicha,  bioekosning  asosiy  qonuni    tirik  tabiat  va 

atrofdagi  tirik  organizmlar  muhiti  munosabatlarini  yaxshilash  bo‘lib,  quyidagicha 

ifodalanishi mumkin:  

 

1

0

0

0

→

















=

















−

+

X

B

 

 

 

bu erda 0-atrof muhit, V- tirik tabiat, 0 va V birlikda ideallikka intiladi ya’ni 

x→1.  SHunday  qilib,  bu  qonun  muhitni  0  organizmlarning  bir  -  biriga  muvofiq 

kelish qiymatini ifodalaydi. 

 

«Qiymat»  tushunchasi  bu  erda  organizmlarning  miqdoriga  yashash  sharoiti 

mos kelishini ifodalash uchun qo‘llanilgan. 

 

Bioekosning  asosiy  qonuni  boshqa  tushunchalar  singari  oddiydir.  Uning 

matematik  ifodasini  olishda  0  muhit  tavsifi,  V  organizmi  talablariga  bo‘linadi.  V 

0+(0-V)ga  o‘zgartirilib  bioekos  ulushining  me’yori  olinadi.  Oxirgi  ifodada    |0-V| 

ning  qiymati  manfiy  yoki  musbat  bo‘lsa  ham  u  ijobiy  deb  olinib  0  qiymatga 

qo‘shiladi. 

 

V.G.  Nesterovning  ta’kidlashicha,  bioekosning  asosiy  qonuni  hech  qanday 

tashqi  kuchlar  ta’sirisiz  mavjud.  Bu  qonun  tirik  organizmlarni  tashqi  ta’sirining 

ijobiy tomonidan foydalanib, salbiy tomonini bartaraf qilishini ifodalaydi.