P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya

7-rasm.  Odam  bosh  miyasining 

ко ‘ndalang kesigi:

I—bosh  miya  po'sti;  II—oraliq  miya:

 

III—o'rta  miya:  IV—varoliy  ko'prigi:

 

V—uzunchoq  miya:  VI—miyacha.

IV  vi 

IV 

V

mi

 

Iv v  

II 

Г

^ .11__

II 

III

l Y ^ V S   vi

8-rasm.  Bosh  miyaning  ко

 

‘ndalang 

kesigi

, 

odam  va  boshqa  hayvonlarda.

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

uzunchoq  miya,  Varoliy ko‘prigi va  miyacha kiradi.  Uzunchoq  miya bi­

lan  Varoliy  ko'prigi  orqa  miyaning go‘yo bevosita  davomidir.  Lekin  shu 

bilan  birga,  uzunchoq  miya  orqa  miyaga  qaraganda  hiyla  murakkabroq 

funksiyani  o'taydi.  Uzunchoq  miya  orqali  orqa  miyadan  bosh  miyaning 

yuqoriroqdagi  bo'limlariga  va  aksincha,  bosh  miyaning  yuqoriroqdagi 

bo limlaridan orqa miyaga impulslar o‘tib turadi.  Uzunchoq  miya yadro- 

lari emish, chaynash, yutish, so‘lak ajratish,  me’da va me’da osti bezidan 

shira  ajratish,  qusish  va  shunga  o'xshash  bir qancha  murakkab  reflektor 

jarayonlarda  qatnashadi.  Nafas olishni,  yurakning  ishlashini  idora etadi­

gan,  qon  tomirlar tonusini  saqlaydigan  markazlar  uzunchoq  miyadadir. 

Miyacha  markaziy  nerv  sistemasining  pastdagi  hamma  bo'limlariga, 

shuningdek,  yuqoriroqdagi  qismlariga  ko'p  yo'llar  bilan  mahkam 

bog'langandir.  Miyachaning  juda  katta  ahamiyatga  ega  ekanligi  loaqal 

shundan  ham  ko'rinadiki,  miyacha  olib  tashlangandan  keyin  tananing 

muvozanat  va  harakat  funksiyalari  juda  ham  buziladi,  shakllanadi;  ha­

rakatlar tartibsiz tuzilgan  chalkash,  poyma-poy  bo'lib  qoladi.  Miyachasi 

olib tashlangan hayvon qaddini ko'tarib va boshini tutib turolmaydi; boshi 

va  tanasi  doim  tebranib  turadi;  omonat,  poyma-poy,  haddan  tashqari 

keskin  harakatlar qiladi  va hokazo.

0 ‘rta  miya. 

Muskul tonusining  normal  taqsimlanishini va gavdaning 

tovush hamda yorug'lik singari qo'zg'ovchilarga, shuningdek, og'irlik kuchi- 

ga  nisbatan to'g'ri  turishini  idora qiladi.

Oraliq miya  muhim funksiyalarni o'taydigan  bir qancha nerv uchast- 

kalaridan iborat, gavdaning umumiy sezuvchanligini ham o'rta miya ido­

ra etadi.  Pastroqdagi vegetativ markazlarning ishlarini birlashtiradigan va 

muvofiqlashtiradigan oliy vegetativ markazlar ham o'rta miyada deb taxmin 

qilinadi.

Uzunchoq miya, Varoliy ko'prigi, o'rta miya va oraliq miya hammasi 

birgalikda