Buxoro davlat tibbiyot instituti kurbanova gulnoz negmatovna kasbiy pedagogika

2-MAVZU. KASBIY TA’LIM JARAYONI 
Tayanch  iboralar
:  pedagogik  jarayon,  o‘qitish,  kasbiy  ta’lim  tamoyillari, 
o‘quv-bilish faoliyati, shaxsga yo‘naltirilgan. 
2.1. Kasbiy ta’limda pedagogik jarayon, uning mohiyati va tuzilmasi  
 
Pedagogik  jarayon  o‘qituvchi  va  ta’lim  oluvchilarning  bilim,  ko‘nikma  va 
malakalarini amaliyotda qo‘llash faoliyatini o‘z ichiga qamrab oladi. Kasbiy ta’lim 
jarayonida 
mazmun,  o‘qish,  o‘qitish,  tarbiyalash
 
asosiy  bog‘lovchi 
komponentdir. 
O‘qish
 tizimli va asoslangan o‘quv faoliyati bo‘lib, ta’lim oluvchi tomonidan 
bilim,  ko‘nikma  va  malakalarni  o‘zlashtirishda  o‘quv  jarayoni  o‘ziga  xos  o‘rin 
tutadi. 
Anglash
  murakkab,  rivojlanuvchi  jarayondir.  His-tuyg‘u  va  bilimlarni  qabul 
qilish  jarayonida  ta’lim  oluvchi  obyektiv  haqiqatni  anglaydi,  u  yoki  bu  predmet 
yoki jarayon to‘g‘risida taassurotga ega bo‘ladi. 
Samarali  o‘qitishning  muhim  shartlari  quyidagilardir:  ta’lim  oluvchining 
qiziqishi  faoliyatining  faolligi,  o‘qituvchi  va  ta’lim  oluvchi  o‘rtasidagi  samimiy 
munosabat. Bu esa o‘z navbatida o‘quvchining o‘qishga bo‘lgan munosabati, uning 
samarali  o‘zlashtirishi,  blim  va  malakasining  oshirishi,  o‘quv  materali  bilan 
samarali  ishlashi  irodaviy  sifatlarining  rivojlanishi  va  olgan  bilimlaridan  estetik 
qoniqish hosil qilishini ta`minlaydi. 
Ta’lim  oluvchining  xarakteri  va  faolligi  rivojlanishi  darajalari  turlichadir. 
Agarda ta’lim oluvchilar faoliyati passiv bo‘lsa, o‘qitish jarayonini amalga oshirib 
bo‘lmaydi. 

---

48 
 
Ta’lim  oluvchining  bilimlarni  qabul  qilish  faolligi  uning  shaxs  sifatida 
shakllantirishiga  ham  ta’sir  ko‘rsatadi.  O‘quvchida  o‘z-o‘ziga  munosabati 
mehnatiga,  boshqa  shaxslarga,  jamiyatga,  ishlab  chiqarishga,  atrof  muhitga  ham 
shakllantirib boradi. 
Pedagogik  jarayonning  muhim  speo‘ifik  sharoitlari.  Oliy  o‘quv  yurtlarida 
o‘qitishning  muhim  speo‘ifik  shartlaridan  biri  -  bu  amaliy  o‘qitishdir.  Amaliy 
o‘qitish  ta’limning  muhim  komponentlaridan  biridir.  O‘qitish  jarayoni 
amaliyotidan  tubdan  farq  qiladi,  chunki  ishlab  chiqarishdagi  o‘qitish  uslubining 
asosiy  maqsadi  ta’lim  oluvchining  mahlum  bir  kasbga  yo‘naltirish  va 
shakllantirishdan iborat. 
O‘quvchi  va  ta’lim  oluvchi  orasidagi  o‘zaro  birlik  va  aloqadorlik  haqida 
gapirilganda  boshqaruvchi  va  o‘rgatuvchi  shaxs  bu  o‘qituvchi  ekanligini 
unutmaslik  kerak.  Faqat  o‘qituvchigina  ta’lim  oluvchiga  bilim  bera  olishi,  uni 
shaxs sifatida shakllantira va u ta’sir ko‘rsata olishi mumkin. 
Lekin,  o‘qituvchi  qanchalik  chuqur  bilim  bermasin,  agar  o‘quvchi  passiv, 
loqayd,  beparvo  bo‘lsa  unda  qiziqish,  intilish  uyg‘onmaydi,  o‘qituvchi  va  ta’lim 
oluvchi  orasidagi  munosabat  sovuqligicha  qolib,  bilim  berish  jarayoni  samarasiz 
bo‘ladi.