Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

 
Qoplangan akkreditiv bilan hisob – kitoblarda  
hujjatlarning aylanish tartibi 
 
 
Mablag‘ oluvchining bankida akkreditivning amal qilish muddati 
tugaganda,  akkreditiv  shartlarida  ko‘zda  tutilgan  tartibda  mablag‘ 

---

85 
oluvchi  uni  bekor  qilish  haqidagi  ariza  berganda,  to‘liq  chaqirib 
olinganda akkreditiv yopiladi. 
 
Akkreditiv bilan hisob  – kitoblarni amalga oshirishda qator 
ijobiy  va  salbiy  jihatlar  mavjud  bo‘lib,  uning  salbiy  jihatlari  asosan 
mablag‘  to‘lovchining  zimmasiga  to‘g‘ri  keladi.  Ushbu  salbiy  holatlar 
quyidagilar bilan izohlanadi: 
 –  pul  to‘lovchining  hisobvarag‘idan  mablag‘ni  akkreditiv 
hisobvarag‘iga  deponent  qilinishi  natijasida  ushbu  mablag‘ning 
oborotdan vaqtinchalik chiqib ketishi (odatda akkreditiv summasi 20 – 
30 kunga deponent qilinadi); 
 –  to‘lovchi  ta’minlanmagan  akkreditivdan  foydalangan  holda 
ham  olingan  tovarlar  va  ko‘rsatilgan  xizmatlar  uning  talabiga  to‘liq 
mos  kelmagan  hollarda  to‘lovni  amalga  oshirishga  rad  javobining 
berolmasligi  yoki  ushbu  jarayonning  vaqtni  olishi  hamda  qo‘shimcha 
hujjatlarni talab etilishi ortiqcha ishlarni keltirib chiqaradi; 
 –  yuqorida  akkreditiv  bo‘yicha  hujjatlarning  aylanishidan  ham 
ko‘rinib turibdiki, ushbu jarayon bir muncha murakkabroq.  
Akkreditivlar  bilan  hisob  –  kitoblarda  mol  jo‘natuvchiga  qator 
qulaylik  jihatlari  mavjud  bo‘lib,  ularning  asosiylari  quyidagilardan 
iborat: 
 –  akkreditiv  shartnomasi  tuzilgandan  keyin  tovarlarni  ishlab 
chiqarishga  kirishishi  mumkin.  Chunki  ushbu  tovarlarni  sotib  oluvchi 
tayin va undan tegishli iqtisodiy foyda kelishi kafolatlanadi;  
 –  jo‘natilgan  tovar  yoki  ko‘rsatilgan  xizmatlar  uchun  to‘lov 
kafolatlangan. Chunki ta’minlangan akkreditivda pul to‘lovchi tovar va 
xizmatlar  uchun  to‘lanadigan  mablag‘ni  alohida  hisobvarag‘iga 
deponentlab  qo‘yadi.  Ta’minlanmagan  akkreditivda  esa  tovar  va 
xizmatlar  uchun  to‘lanadigan  mablag‘  pul  to‘lovchining  banki 
tomonidan kafolatlanadi.