Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

 
Inkassa topshiriqnomalari bilan hisob – kitoblarda  
hujjatlarning aylanish tartibi  
 
 
 
Inkasso  topshiriqnomalari  bilan  hisob  –  kitoblarni  amalga 
oshirilmaganligi  iqtisodiy  jarayonlarning  ijobiy  tashkil  etilganligi  va 
xo‘jalik  subyektlarining  soliqlar  bo‘yicha  to‘lovlarni  o‘z  vaqtida 
amalga oshirayotganligidan dalolat beradi. 
 
3.4.5. Cheklar bilan hisob – kitoblar 
 
Hisob  –  kitob  cheklari  asosan  aholi  o‘rtasida  bo‘ladigan  savdo 
munosabatlarida  keng  qo‘llanilib,  Davlat  tijorat  Xalq  banki  bo‘limlari 
amaliyotida uchraydi. Shuni ta’kidlash lozimki, hisob – kitob cheklari 
bilan to‘lovlar naqd pulsiz shaklda amalga oshirilib, ularni naqd pulga 
aylantirish ta’qiqlanadi. 
Tijorat  banklari  o‘rtasida  cheklar  bilan  hisob  –  kitoblarning 
asosan  qo‘lda  amalga  oshirilishi,  mijozning  hisobvarag‘ini  debetlash 
orqali  mablag‘ni  o‘tkazib  berish  lozimligi,  bank  bo‘limida  vakillik 
hisobvarag‘ida  mablag‘lar  taqchilligi  paytida  qabul  qilingan  cheklar 
bo‘yicha  to‘lovlarni  o‘z  vaqtida  amalga  oshirilmasligi,  cheklarning 
yo‘lda  yo‘qolishi  va  ayrim  hollarda  rekvizitlarining  aniq  bilinmasligi 
va to‘g‘ri rasmiylashtirilmaganligi kabi muammolar mavjud.  

---

88 
Hisob  –  kitob  cheki  bu  mijozning  xizmat  ko‘rsatuvchi  bankka 
chek 
beruvchining 
hisobvarag‘idan 
chek 
qabul 
qiluvchining 
hisobvarag‘iga ma’lum miqdordagi mablag‘larni o‘tkazib berish uchun 
bankning maxsus blankasida – bankka bergan topshirig‘idir. 
Chek blankalari tijorat banklari buyurtmasiga ko‘ra tayyorlanadi. 
Bunda  chek  raqami  va  seriyasi,  bank  –  emitentning  nomi  va  firma 
belgisi tipografiya usulida yoziladi. 
Hisob  –  kitob  cheklari  faqat  tovar  va  xizmatlar  uchun  xo‘jalik 
subyektlari va jismoniy shaxslar orasidagi naqd pulsiz hisob – kitoblar 
qilishda qo‘llaniladi. 
Hisob – kitob chekining maksimal summasi O‘zbekiston Respub-
likasi  Markaziy  banki  o‘rnatadi,  minimal  summasi  esa  tijorat  banklari 
tomonidan mustaqil ravishda belgilanadi.