Me’yoriy hujjat mundarijasiga talablar
.Me’yoriy hujjat mahsulotgami,
xizmatgami umumiy holda quyidagi bo`limlardan iborat bo`ladi :
–
tasnif, asosiy parametrlar va (yoki) o`lchamlar;
–
umumiy texnik talablar (ko`rsatkichlari, vazifasi, binobarin, ular faoliy
ko`rsatkichlar, texnik iqtisodiy ko`rsatkichlar, mashinalar va jihozlar ish unumdorligi,
material va mato mustahkamligi, oziq–ovqatlar to`yimliligi va shu kabilar, konstruktiv
ko`rsatkichlar:
gabarit
o`lchamlar;
yig`ma
jamlanish
koeffitsienti,
o`zaro
almashinuvchanlik koeffitsienti va shu kabilar, ishonchlilik ko`rsatkichlari:
radiyatsizlilik, uzoq abadiylik, ta’mirlanuvchanlik – qayta tiklanuvchanlik,
saqlanuvchanlik, texnologchanlik (tayyorlashda) ko`rsatkichlari: material sig`imi,
energiya sig`imi, mehnat sig`imi va shu kabilar, tashiluvchanlik ko`rsatkichlari (oziq
ovqat ): tashishga tayorlash o`rtacha vaqti, o`rtacha mehnat sig`imi, o`rtacha yuklash –
tushirish vaqti, tashishda hajmdan foydalanish koeffitsienti, standartlashtirish
ko`rsatkichlari:
unifikatsiyalanganligi,
uning
darajasi:
qo`llanuvchanlik
va
takrorlanuvchanlik
koeffitsientlari,
inson
– buyum tizimida ergonomiya
ko`rsatkichlari: gigienik, antronometrik, fiziologik va psixologik va shu kabilar,
shovqin va uning darajasi, yoritilganlik, harorat va shu kabilar, inson tezligi va
imkoniyati bilan bog`liq ko`rsatkichlar; estetik ko`rsatkichlar: shaklining xush bichim
va bekamu–kustligi, mukammalligi; urf va modaga monand ko`rsatkichlari: vasifasiga
ko`ra moslanganligi, hajmiy tashkillanganligi, komfort, qoplama va bezaklarning
mukammalligi, firmaviy buyurtmalar aniq bajarilishi, ko`rsatma va taxlanishlari va shu
199
kabilar; patent – huquqiy ko`rsatkichlari: texnik yechimning patent himoyasi, buyum
sotilishidagi to`siqlarning ichki va tashqi bozorda mavjud emasligi, Ya’ni, patent
tozaligi va shu kabilar);
–
majburiy talablar (hayot xavfsizligi, sog`lik va xalq mulkiga ziyoni, shikast –
elektr xavfsizligi, harorat xavfsizligi, o`t ketishi, portlash xavfsizligi, psixologik,
kimyoviy – biologik xavfsizliklar, nurlanish xavfsizligi, atrof – muhitning kimyoviy,
radiatsiya, mexanik, kimyo – fizik, termik va biologik ta’sirlari me’yoriy
ko`rsatkichlardan past – balandligi, iste’mol buyumlarining zararsiz va zaharsiz
saqlanishi, zaharli va xavfli buyumlarning ehtiyotkorona saqlanishi va ishlatilishi,
havo, yer va suvning me’yoriy toza saqlanishi va hokazo );
Uch guruh atrof-muxit obyektini saqlash talab qilinadi:
–
fizik: atmosfera havosi, suv (yer yuzi tuprog`ining, muzlikning), tuproq,
ionosfera;
–
biologik: o`simlik va hayvonot dunyosi – gen, to`qima va hujayraning badan
miqyosida ko`payishi, ekosistema;
–
texnik: bino va inshootlar, mashina va jixozlar, ashyo – materiallar, mahsulot,
buyum, radioto`lqinlar;
kabi keng sohada:
qabul qoidalariga talablar;
tahlash va markalashga talablar;
nazorat qilishga talablar;
tashishga talablar;
saqlashga talablar;
ishlatishga talablar;
ishlab chiqaruvchi kafolatiga talablar;
Maqsadga muvofiq holda bir xil buyum va mahsulotlar guruhiga alohida talablar
o`rnatiladi.
Nazorat qilish metodlari, me’yoriy hujjatlarining nazorati vositalari va yordamchi
vosita qurilmalar belgilanadi: nazorat tartibi, nazoratga tayyorlash, nazorat natijalarini
rasmiylashtirish, nazoratga ruxsat etilgan xatolik.
200
Mehnatga, jarayon me’yoriy hujjatlar usullar, sharoitlarga talab o`rnatadi.
Ishlab chiqarish texnologik jarayoni, tayyorlash, saqlash, qayta ishlash,
foydalanish, ta’mirlash kabi jarayonlar mahsulot yoki xizmat doirasi bo`lsin, texnik
birxillik va optimalligini ta’minlanishiga qaratiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |