O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qo‘qon davlat pedagogika instituti

Ma’ruza mashg’ulotlari 

 

95 

 

komponenti sifatida qarash maqsadga muvofiqdir.  

 

15.2. O‘z-o‘zini boshqarish tajribasini shakllantirishning asosiy ijtimoiy sohalari 

O‘z-o‘zini  boshqarish  tajribasini  shakllantirishning  asosiy  ijtimoiy  sohalari  sifatida 

individni sub’yekt-sub’yekt munosabatlariga jalb etish; sub’yektda tashabbuskorlikni 

shakllantirish;  hayotiy  faoliyat  jarayonida  o‘z-  o‘zini  tashkillashning  universal 

namunalarini qabul qilish kabilarni kiritish mumkin. 

Aksiologik  yondashuv  nuqtai  nazaridan  shaxsda  ijtimoiy  tajribani  shakllantirish 

ikkita  o‘zaro  aloqador  yo‘nalishda  amalga  oshadi.  Birinchidan,  inson  hayotining 

mazmuni,  shaxslararo  munosabatda  ma’naviy-axloqiy  me’yor  va  qoidalar  sifatida 

individda  qadriyatga  yo‘naltirilgan  orientatsiyani  shakllantirish,  ikkinchi  tomondan 

shaxsiy  nuqtai  nazardan  yuqori  mavqega  ega  o‘z-o‘zini  boshqarishda  aks  etuvchi 

o‘zaro  birgalikdagi  faoliyat  jarayonidagi  xatti-harakatlar,  ijtimoiy  va  hayotiy 

ahamiyat kasb etuvchi xulq- atvor me’yorlarini o‘zlashtirish bilan bog‘liqlikni o‘zida 

aks ettiradi. 

O‘quvchilarni  o‘z-o‘zini  boshqarishga  yo‘naltirish  pedagogik  hodisa  sifatida  shaxs 

salohiyatini  rivojlantirish  bilan  bog‘liq  intellektual,  emotsional-hissiy  va  faoliyatga 

yo‘naltirilgan  sohalar  uyg‘unligini  talab  etadi  hamda  o‘quvchilarning  ijodiy 

qobiliyatlarini  yuqori  darajada  rivojlantirish  asosida  ijtimoiy  faolligini  oshirishga 

xizmat qiladi. 

O‘quvchilarning  ijtimoiy  tajribani  o‘zlashtirishi  quyidagi  bosqichlarda  amalga 

oshirilishi lozim: 

ijtimoiy  moslashuv:  ijtimoiy  vaziyatlarda  o‘zining  rolini  aniqlay  olish,  vaziyatga 

moslashuvchanlik va safarbarlik; 

loyihaviy:  ijtimoiy  faoliyat  jarayonida  o‘z-o‘zini  anglash,  individual  xulq-atvor 

strategiyalarini tanlay olish; interiorizatsiya: ijtimoiy faoliyatning asosiy me’yorlarini 

qabul qilish va faoliyatda namoyon etish. 

 

Nazorat uchun savol va topshiriqlar 

1.“Individ” tushunchasi nimani ifoda etadi? 

2.Odamning shaxs sifatida shakllanishining asosini nima tashkil etadi? 

3.Shaxsning rivojlanishi tushunchasiga izoh bering. 

4.Shaxs rivojlanishiga qanday omillar ta’sir ko‘rsatadi? 

5.Shaxs rivojlanishiga doir zamonaviy yondashuvlarni izohlang. 

6.Shaxs rivojlanishining yosh davrlariga tavsib bering.