N. I. Asqarov Yu. T. Isayev

Tuzlarning formulasini tuzish 

 

 

 

 

2x = 3y 

2x = 1y 

1x = 3y

 

x = 3    y = 2 

x = 1   y = 2 

x = 3    y = 1 

Ba

3

(PO

4

)

2

 

Ca(H

2

PO

4

)

2

 

(MgOH)

3

PO

4

 

 

Agar  metall  o'zgaruvchan  valentli  bo'lsa  va  bir  necha  xil  tuzlar  hosilqilsa, 

metall nomidan so'ng  uning valentligi qavs  ichida rim  raqami  bilan  ko'rsatiladi 

va  qavsdan  keyin  chiziqcha  qo'yiladi  hamda  kislota  qoldig`i  nomi  yoziladi. 

Masalan: mis(II) – xlorid 

CuCl

2

. 

y

4

3

x

2

)

PO

(

Ba

y

1

4

2

x

2

)

PO

H

(

Ca

y

4

3

x

1

)

PO

(

)

MgOH

(

5-rasm. Tuzlar namunalari hamda quruq mis sulfat CuSO

4

 va 

kristallizatsion suv tutgan mis kuparosi CuSO

4



5H

2

O 

 

---

21 

 

Nordon  tuzlar  uchun  tuzlarning  nomi  o'zgarmas  valentli  metallar  uchun 

o'rta  tuz  nomi  o'rtasida  ―gidro‖  so'zi  qo'shib  nomlanadi.  Masalan:  natriy  gidro 

sulfat 

NaHSO

4

. 

Agar metall o'zgaruvchan valentli bo'lsa, va bir necha hil tuzlar hosilqilsa, 

metal  nomidan keyin  uning  valentligi qavs  ichida  rim  raqami  bilan  yoziladi  va 

qavsdan keyin chiziqcha qo'yiladi hamda ―gidro‖ so'zi va kislota qoldig`i nomi 

yoziladi. Masalan: temir(III)-gidrofosfat 

Fe

2

(HPO

4

)

3.

 

Asosli tuzlar uchun tuzlarning nomi o'zgarmas valentli metallar uchun 

o'rta

 

tuz nomi o'rtasiga ―gidrokso‖ so'zi qo'shib nomlanadi [6, 8].