11-mavzu. Ma’lumotlar bazasi va ma`lumotlar bazasini boshqarish tizimlari

Markazlashgan  arxitektura. 

MBning  ushbu  texnologiyasida  MB,  MBBT  va 

dasturiy  ta`minot  (ilovalar)  bitta  kompyuterda  (meynfreym  yoki  personal 

kompyuterda,  7.1.1-rasm)  joylashgan  bo`ladi.  Bu  usul  uchun  tarmoqni  qo`llab  – 

---

quvvatlash  zarur  emas  va  barcha  vazifalar  avtonom  shaklda  bajariladi.  Ishlash 

tartibi va tuzilishi quyidagicha:  

o

 

MB  fayllar  to`plami  shaklida  kompyuterning  qattiq  diskida 

joylashadi; o shu kompyuterning o`zida MBBT va MB bilan ishlovchi dastur 

o`rnatiladi;  o  foydalanuvchi  dasturni  ishga  tushiradi  va  dastur  interfeysi 

yordamida  

ma`lumotlarni  o`qish/yangilash  uchun  MB  ga  murojaat  etadi;  o  MBga  murojaat 

MBBT orqali bajariladi va MBBT da MBning jismoniy  

tuzilmasi  haqidagi  barcha  ma`lumotlar  saqlanadi;  o  MBBT  foydalanuvchi 

so`rovlarini bajarish uchun ma`lumotlarga murojaatni  

ta`minlab  beradi;  o  MBBT  natijalarni  ilovaga  beradi;  o  ilova  esa  o`zida  mavjud 

foydalanuvchi interfeysi yordamida so`rov natijasini tasvirlab beradi.  

  

7.1.1-rasm. Markazlashgan arxitektura  

  

Bunday  arxitektura  DB2,  Oracle,  Ingres  MBBTlarining  birinchi  versiyalarida 

qo`llanilgan.  

Ko`p  foydalanuvchili  ishlash  texnologiyasi  yoki  mul’tiprogrammalar  rejimi 

(protsessor va tashqi qurilma baravar ishlaydi - masalan, biror foydalanuvchining 

amaliy  dasturi  tashqi  xotiradan  ma`lumotni  o`qiyotgan  vaqtda  boshqa 

foydalanuvchi  dasturi  protsessor  tomonidan  bajariladi)  vaqtni  taqsimlash  rejimi 

yordamida  (foydalanuvchi  dasturlari  bajarilishi  uchun  vaqt  kvantlari  taqsimlab 

beriladi)  amalga  oshiriladi.  Bunday  texnologiya  katta  EHMlar  (IBM-370,  ES-

1045, ES-1060) davrida keng qo`llanilgan. Bu texnologiyaning asosiy kamchiligi 

shundaki foydalanuvchilar soni oshsa, unumdorlik keskin pasayadi.