|
SHu jihatdan ham, mehmon hamda mezbon oldiga etiket quyidagi
talablarni qo‗yadi:
Mehmon uchun joyni to‗ri bu – ularni kamroq bezovta qiladigan hamda ular
uchun qulay bo‗lgan joydir. YA‘na e‘tiborli joy uy egasini chap yoki o‗ng
tomonida ham bo‗lishi mumkin.
Uy bekalari stol chekkasida, ba‘zi-ba‘zida oshxonadan xabar olib kelish uchun
chiqishga qulay bo‗ladigan joyda o‗tiradi.
191
Uchrashuv tashqilotchisi va uy egasining vazifasi mehmonlarda do‗stona
munosabat va yaxshi kayfiyatni vujudga keltirishdir.
Stolga o‗tirgach gavdani to‗g‗ri tutishga harakat qilmoq lozim. Stulda
cho‗zilmasdan, bir oz suyangan holda o‗tirgan ma‘qul.
Mehmonlarni yashash tarzi, yoshi, faoliyatiga qarab dasturxon uchun mebel
jihozini tanlagan ma‘qul: agar xontaxta o‗tirishga o‗rgangan mehmonlar
ko‗pchilikni tashqil qilsa, ko‗p hollarda qarindoshlarni kutganda, xontaxtadan
foydalangan yaxshi. Ishxonadan, yoshlar, umuman xontaxta atrofida o‗tirishga
o‗rganmagan mehmonlar uchun stol yaxshi. Albatta bunda moddiy imkoniyatlar
ham nazarda tutiladi. Agar sharoitingiz bo‗lmasa, qariyalarga yumshoq kursi taklif
qilgan ma‘qul.
Tirsak stolga qo‗yilsa, yonveridagilarga halaqit beradi.
Likopchaga haddan tashqari egilib ovqatlanilmaydi.
Sochiqni tizzaga yoyib olgan ma‘qul. Qo‗l va lablarni qog‗oz salfetkalar bilan
artgan yaxshi.
Ovqatlanib bo‗lgandan so‗ng sochiq stolga qo‗yiladi.
Ovqatni uy bekasining o‗ng tarafida o‗tirgan ayoldan boshlab o‗zatiladi.
Ovqatni sizga yoqmagani yoki to‗g‗ri kelmasligini bahona qilib taomdan voz
kechilmaydi. Raddiya zarur bo‗lsa, o‗zoq tushuntirishlarsiz, odab bilan buni
bajarish lozim. O‗zbeklarda nomiga qoshiqni og‗izga olib, tashakkur bildirib
qo‗yiladi.
Agar qoshiq yoki sanchiqni tushirib yuborsangiz, uni olishga harakat qilmaslik
kerak Boshqa tozasini so‗rash joiz. Ovqatlanayotgan paytda sanchiqni chap,
pichoqni o‗ng qo‗lda ushlaydilar.
Kichik barmoqni yuqoriga ko‗tarib, qolgan barmoqlar bilan qoshiq yoki shunga
o‗xshash narsalarni ushlash yaxshi emas. Qoshiqni birovga o‗zatayotganda
o‗rtasidan ushlagan holda berish lozim. Qo‗ldan olganda esa qoshiqni ushlaydigan
joyidan oladi.
192
Issqiq ovqatni yo ichimlik puflab ichilmaydi. CHappilattib eyilmaydi.
Xo‗rrilatish ham adabsizlik sanaladi. YAxshi tarbiya ko‗rgan kishi ovoz
chiqarmasdan, tinchgina, bamaylaxotir, shoshilmay va shalpaymay ovqatlanadi.
Umumiy ovqatdan eng katta bo‗laklarni olib eyish yaxshi emas. Faqat oldidan
olib egan ma‘qul.
Og‗izni to‗ldirib eyish yoki katta tishlamagan yaxshi. Ovoz chiqarib emaslikka
harakat qilish, og‗izni yumib chaynash lozim.
Dasturxonda siz uchun kerak bo‗lgan narsaga cho‗zilib intilmay, o‗zatib
yuborishni iltimos qilish lozim.
Og‗zingizni kuydirib olsangiz, ketidan sovuq suv ichib yuborish joiz. Bundan
boshqacha harakatlar noo‗rin.
Og‗izga tushgan nobop taom, qanchalik ko‗ngilni bo‗zmasin, uni chaynab
yutish shart. Imkon bo‗lmasa bildirmasdan, undan «qutulish» kerak Og‗izdan
faqat baliq qiltanoqlari yoki mevani danaklarigina chiqishi mumkin.
Agar tuzdonda qoshiq topilmasa, tuzni pichoqni uchida olib ishlatish mumkin.
Bunda pichoq albatta, quruq va toza bo‗lmog‗i darkor.
Ovqatlanish vaqtinchalik to‗xtatilganida, qoshiq va sanchiqlar asbobi kosani
ustiga qanday ushlangan bo‗lsa shunday qo‗yiladi. Kosaning ustiga ushlagichi
bilan bir-biriga parallel qo‗yilgan anjomlar kosani almashtirish yoki yig‗ishtirib
olish mumkin ekanligini bildiradi.
Uy egasi hammadan oldin boshlab, hammadan keyin ovqatlanishni to‗xtatadi.
Ayniqsa, agar u oxirgi taom bo‗lsa, boshqalar tugatishini kutib turish lozim.
Dasturxon ustida cheqilmaydi. Agar erkak kishi dasturxondan turishni istasa,
ruxsat so‗raladi.
Bayram oldi dasturxon atrofiga faqat yoshi kattaroq bo‗lgan bolalarni o‗tqizgan
ma‘qul. Bunda ular barchadan oldin dasturxonga qo‗l o‗zatishlari joiz emas,
hamda kattalar boshlab bergandan keyin boshqalarni taklif qilgandan so‗ng taomni
boshlagan ma‘qul.
193
Bundan tashqari, kattalar bilan dasturxon atrofida o‗tirgan bolalar madaniyatli
bo‗lgan kattalar kabi umumiy qoidalarga bo‗ysungan holda o‗zlarini tutishlari
lozim.
Mehmonlar kelgandan so‗ng mezbon televizorni o‗chirib qo‗ygan ma‘qul.
Faqat ba‘zi holatlardagina mehmonlarga barcha yig‗ilgunga qadar qiziqarli
ko‗rsatuvni ko‗rishni tavsiya etish mumkin. Mehmonlar bu taklifingizga nisbatan
e‘tiborsizlik bildirsalar, bu fikrdan qaytgan ma‘qul.
Uy
bekasi
kunini
oshxonada
o‗tkazmasligi
kerak
Oldindan
mehmondorchilikka tayyorlanib qo‗yish lozim. Mehmonlar bilan bir oz
o‗tirish darkor.
Idish yuvishni keyinga qo‗yish kerak Bunday paytlarda unga dugonasi, yoki
qarindoshi yoki turmush o‗rtog‗i yordam berishi mumkin.
Uyga mehmonlar tashrif buyurganlarida o‗zundan-o‗zun telefon suhbatlarini
qurish maqsadga muvofiq emas.. Uy egalari dasturxon atrofida nafaqat tashqiliy
jihatdan, balki munosabat olib borish jihatdan ham ustamon bo‗lishlari lozim.
Ular biror bir o‗tirganlarning befarosatligi tufayli vujudga kelgan noqulay
holatlarga barham bergan holda, hajviyalarni haddan tashqari chegaradan
chiqmasligini ham ko‗zatib turishlari kerak
Ular mehmonlarning har biriga alohida e‘tibor bilan qarashlari lozim.
Uy bekasi tomondan tayyorlangan taomni tanqid qilish mumkin emas. Biroq
maqtash – shart.
Dasturxon atrofida kasalliklar va ko‗ngilsiz narsalar haqida gapirilmaydi.
Sizdan o‗zoqroq joylashib olgan odam bilan, suhbat olib bormang, unga
yaqinroq o‗tirib olish imkoniyatini kutish mumkin.
Qiziqarsiz va boshqalarga tushunarsiz bo‗lgan mavzularni chetlab o‗tgan
ma‘qul.
Ketishdan avval yaxshi mehmondorchilik va qiziqarli o‗tkazilgan vaqt uchun
uy egalariga minnatdorchilik bildirib qo‗yishni kanda qilmaslik lozim.
Boshqalardan avvalroq turib ketmoqchi bo‗lsangiz, bildirmasdan chiqib
ketishga harakat qiling. Uy egalaridan o‗zr so‗rab xayrlashiladi.
194
Mehmondorchilikda yarim tungacha qolib, o‗tirib qolmang. Ayniqsa agar
mezbonlarning farzandlari bo‗lsa.
Mehmonlar ketgandan so‗ng xonani ko‗zatib chiqib, imkon qadar tartib bilan
yig‗ib qo‗yish lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |
