O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’lim rivojlantirish markazi

Onkologik kasalliklar. 
 
Er yuzida har yili 5 mln. kishi onkologik kasalligiga chalinadi. Bu kasallikni 
vujudga kelishida faqat nasliy genetik moyillik, yomon odatlar emas, balki 
stresslar, dori-darmonlarni bular bo'lmas ishlatish va boshqalar, shuningdek, atrof 
muhitni ifloslanishi, ayniqsa radiasiya sabab bo’ladi.  
Ko’pgina hollarda uchraydigan yomon o’simtalar erkaklarda - nafas 
organlari: traxeya, bronx va o’pkani, ayollarda – ko’krak bezlari, oshqozon va 
bachadonni qamrab oladi.  
Onkologik muassasalarda ro’yxatda turganlarning 50 %idan ziyod bemorlar  
tashxis tasdiqlangandan so’ng 5 yil va undan ko’p umr ko'radilar. 
Yil davomida onkologik kasallik tufayli o'lim 35-40%ni tashkil qiladi. Butun 
mamlakatda saraton kasalligi tamaki iste'mol qilish va aholini qarishi tufayli ortib 
bormoqda.  
2020 yilda saraton kasalligi bilan bir yilda 20 mln.aholi kasallanishi 
mumkinligi kuzatilmoqda.  
Birgina tamakini kamaytirish yo'li bilan  kasallikni 20-30%ga qisqartirish 
mumkin. 
O'zbekistonda 2009  yilda 100000 aholiga  nisbatan onkologik kasalliklar   
614,19ni tashkil etdi. Ovqat hazm qilish organlaridagi o’simtalar kasalliklarning 
ko’p qismini-24,8%ni tashkil qiladi, bundan 9,6%-oshkozon, 8,8%-qizilo’ngach 
saratoni. 
Markaziy Osiyo va Yevropa mamlakatlariga qaraganda   onkologik 
kasalliklar tufayli o'lim darajasi pastroq. 1991 yilda bu ko'rsatkich-53,0 va 2005 y.-
36,7 ga teng bo'lgan. Bu asosan mamlakatimizda aholi tarkibida  yoshlarninig 
ko’pligi va chekishning past darajada tarqalganligidadir. 
2002 yilning taxminiy dalillariga ko'ra erkaklarning 41 % va ayollarning 
1,2% tamaki maxsulotlarini uzluksiz iste'mol qilganlar. 
G.J.Xakimova ma'lumotiga ko'ra, Namangan viloyatida (2000y.) ayollarda 
o’simta kasalliklari 100000 yashovchilarga nisbatan 28,8 ni, ulardan 58%i 50-59 
yoshdagilardan tashkil topgan. Ayollarda uchraydigan o’simta kasalliklari ichida 
30-39 yoshda bachadon buyni (38,9%), 40-49 yoshda ko’krak bezi (33,3%) 
o’smalari ko’p tarqalgan.