Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги

Asalni qayta ishlash texnologgiyasi

. Asalni qayta ishlash texnologgiyasi, 

asalni  sotalardan  olishga  mo’ljallangan  tayyor  maxsulotni  aralashtirish,  undan 

suvni yuqotish, tozalash ( setkadan o’tkazish), kristalizatsiya, saqlash (xranenie).  

Tayyor  asal  maxsulotini holati  saqlash davrida  o’zgaradi.  Shu bilan  birga 

ozgarish tezligi, xarakteri, aslning tarkibini o’zgarishiga bog’liq bo’lgan faktorlar, 

idish  turi,  yorug’lik,  havoning  namligi,  havo  tarkibidagi  hidli  moddalarnin 

miqdori va havoning haroratiga bog’liq. 

Asalni plus 14-29º c da 2 yil saqlaganda uning tarkibidagi kislotaligi biroz 

oshadi. 10 yilda esa mikrobga qarshi xususiyati bir muncha o’zgaradi. Asalning 

hidi (aromati) ham kam o’zgaradi. 

Agar  20-50º  c  kimyoviy  tarkibi  nisbatan  oshadi,  masalan,  fruktoza  va 

glyukozaning  miqdori  7-15%  kamayadi,  saxaroza  bilan  maltoza  miqdori  oshadi, 

zararli oksilmetilfurfurola maddasininh miqdori 30 martaga ko’payadi.  

 

---

Asalni  agar  40º  c  da  10  kun  davomida  ushlab  turilsa  undagi  mikrobga 

qarshi  kusashuvchi  xususiyatlari  sezirarli  darajada  kuchsizlashadi,  rangi 

to’qlashadi,  hidi  (aromati)      qisman  yuqoladi    va    asalning  kimyoviy  tarkibi  

o’zgaradi.  50º  c  bor    yo’g’i    bir  kunda  zararli  aksimetilfurfurola  miqdori  ikki 

martaga  oshadi,  mikrobga  qarshi    kusashuvchi  xususiyatlari  birdan  tushadi, 

uglevod  tarkibi  o’zgaradi,  hidi  (aromati)  qisman  yuqoladi.  55-60º  c  da  15  kun 

ichida qarshi   kusashuvchi xususiyatlari  butunlay  yuqoladi,  70  º  c 4 soat ichida 

asal hamma xususiyatini yuqotadi. Bu xususiyatlar 100º c bor yo’g’i 15 daqiqada 

yuqotadi.  Bunaqa  asal  davolovchi  xususiyatlarini  qariib  butunlay  yuqotadi.Shu 

vaqtda oksilmetilfurfurola miqdori oshadi, rangi o’zgaradi, fruktoza va glyukoza  

miqdori kamayadi. 

Aslning tarkibini bilgach, uni  qayta ishlash texnologgiyasini to’g’ri tanlash 

zarur  (bo’shatish,  pasterizatsiyalash  va  saqlash).  Shuni  bilish  lozimki,  quosh 

nurining  5-  soat  davomida  to’gri    tushsa  rangi  va  tarkibi  birdan  o’zgaradi 

mikrobga qarshi kusashuvchi xususiyati kuchsizlashadi.