I iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish uslubi

 
To'g'ri  xarajatlar 
—  mahsulot  tannarxiga  bevosita  qo'shilib  uning  tarkibiga  kiradigan 
xarajatlar. 
 
Egri xarajat 
— mahsulot tannarxiga ustama bo'lib, narhda aks etadigan xarajatlar. 
 
Iqtisodiy yoki sof foyda 
— yalpi pul tushumidan barcha xarajatlar chiqarib tashlangandan 
keyin qolgan qismi. 
 
Foyda  massasi 
—  foyda  massasining  ishlab  chiqarish  xarajatlariga  bo'lgan  nisbatining 
foizdagi ifodasi. 
 

---

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar 
 
 
1. Ishlab chiqarish sarf-xarajatlarining asosiy tushunchasini va tarkibini tushuntiring. 
2. Ichki va tashqi xarajatlar o'rtasidagi farq nimadan iboratligini misol orqali tushuntiring. 
 
3.  Ishlab  chiqarish  resurslari  tarkibidagi  quyidagi  o'zgarishlardan  qaysilari  uzoq  muddatli 
davrdagi  xarajatlari  kiradi.  a)  Kompaniya  yangi  neftni  qayta  ishlovchi  uskunani  o'rnatadi;  b) 
Korxona  yana  200  ishchini  yollaydi;  v)  Fermer  o'z  uchastkasida  qo'llaniladigan  o'git  miqdorini 
ko'paytiradi; g) Fabrikada uchinchi smena joriy qilinadi. 
 
4.  Sarflarning  quyidagi  turlari  xarajatlari  qaysi  turkumiga  tegishli  ekanligini  aniqlang: 
mahsulot  reklamasiga  sarflar,  korxona  chiqargan  zayomlar  bo'yicha  foiz  to'lovlari;  xom-ashyoga 
sarflar,  ko'chmas  mulkka  soliq  to'lovlari,  boshqaruv  xodimlari  maoshi;  ishchilarga  ish  haqi 
to'lovlari; amortizatsiyasi ajratmasi. 
 
5. Foydaning mazmunini va manbaini tushuntiring. 
 
6
. 
Quyidagi  keltirilgan  ma'lumotlardap  foydalanib  foyda  normasini  har  ikkala  usulda 
hisoblang. 
 
Umumiy foyda — 250 ming so'm. 
 
Ishlab chiqarish xarajatlari — 1250 ming so'm. 
 
Avanslangan mablag'lar (asosiy va aylanma kapital), 500 ming so'm. 
 
Natijalarni taqqoslab, izoxlab bering.