Andijon davlat universiteti ijtimoiy pedagogika

INSON 

 

Yaxshi fikr 

 

Yaxshi  so’z

 

 

Yaxshi ish (xulq-atvor) 

---

19 

 

maktablari  va  boshka  muassasalar  ijtimoiy  pedagogikaning  amaliy  manbai  bo‘lib 

hisoblanadilar). 

Biroq O‘zbekistonda ijtimoiy pedagogikaning rivoji amalga oshmadi. Bunda avvalo, yangi 

ittifoq sovet pedagogikasi va o‘sha davr pedagogikasi o‘rtasida ajralish yuzaga keldi. Uzoq yillar 

mobaynida  o‘zbek  ma’rifatparvarlari-pedagoglari  tomonidan  to‘plangan  barcha  bilimlar  inkor 

etilgandi.  Pedagogikada  shunday  shior  keng  tarqalgandi:  “Olam  zo‘ravonlikdir,  biz  uni  ildizi 

bilan quporamiz”. 

Marksist  pedagoglar  tomonidan,  shu  vaqtgacha  bo‘lgan  barcha  pedagogika  sohasidagi 

oktyabr to‘ntarishigacha bo‘lgan asarlarni unutish talab etildi. 30-yillar oxirida sotsializm g‘alaba 

qilganligi  e’lon  qilindi.  SHu  vaqtdan  e’tiboran  ijtimoy  muammolar  haqida  sukut  saqlash  sharti 

mustahkamlandi.  Bu  muammolar  alohida,  engil  hal  etiladigan,  “eskilik  sarqiti”  deb  baholandi. 

Bu esa o‘z o‘rnida ijtimoiy pedagogikaning fan sifatida rivojlanishiga yo‘l bermadi. 

1991  yil  O‘zbekiston  Respublikasi  mustaqilligi  e’lon  qilinishi  bilan  pedagogikaning 

ko‘pgina sohalarini, shu jumladan, ijtimoiy pedagogikaning ham rivojlantirish vazifasi qo‘yildi. 

1997  yil  “Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi”,  “Ta’lim  to‘g‘isida”  Qonun  (1997  yil)  qabul 

qilinishi  bilan    ma’naviy-ahloqiy  tarbiyaning  samarali  yo‘llarini  topish,  ma’naviy  madaniyatni 

rivojlantirish, shaxsning fuqaro sifatida, erkin tafakkurli shaxsni shakllantirishning eng samarali 

yo‘llarini  yaratish  maqsadida  pedagogik  fan  oldiga  ta’lim  tizimini  demokratlashtirish  va 

insonparvarlashtirish kabi vazifalar  quyildi. Respublikamizda  ijtimoiy  pedagogikaning  ilmiy  va 

amaliy  sohasi  endigina  shakllanmoqda.  “Ijtimoiy  pedagogika”  predmeti  ham  endigina 

shakllanmoqda. 

Mazkur  sohada  ilmiy-tadqiqot  ishini  yuritish  shunchalik  dolzarbki,  bu  fan  bo‘yicha 

mamlakatimizda: Ma’naviyat va ma’rifat Markazi, “Oila” markazi, nodavlat hukumatga qarashli 

bo‘lmagan hayriya jamg‘armasi, “Sog‘lom avlod uchun”, O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi 

qoshidagi  respublika  o‘quv-metodik  ta’lim  markazi,    Nizomiy  nomidagi  TDPU  (mafkura) 

g‘oyaviy-siyosiy  kafedralar  va  boshqalar.  Respublikamizda  har  bir  navbatdagi  yilni  ijtimoiy 

muammolardan  biriga  bag‘ishlash  an’ana  tusiga  kirgan.  Masalan,  2001  yil  “Onalar  va  bolalar 

yili”  deb  e’lon  qilingandi.  SHu  munosabat  bilan  “O‘smir  va  sog‘lom  turmush  tarzi”  deb 

nomlangan  respublika  metodik  seminarii  o‘tkazilib,  maktablarda  “Sog‘lom  turmush  tarzi” 

predmeti  kiritilib,  sog‘lom  turmush  tarzini  shakllantiruvchi  ijtimoiy  muammolar  masalalari 

ko‘rib chiqildi. 

O‘zbekistonda keyingi vaqtlarda bir katta muammoga butun bir yilni bag‘ishlash an’anaga 

aylandi.  Masalan,  1998  yil  “Oila  yili”,  1999  “Ayollar  yili”,  2000  “Sog‘lom  avlod  yili”,  2001 

“Onalar va bolalar yili”, 2002 yil “Qariyalar yili”, 2003 “Obod va sog‘lom mahalla yili”, 2004 

yilni “Mehr va muruvvat yili” deb belgilab, ijtimoiy pedagogik muammoni amaliyotda hal etish 

yo‘llari izlanmoqda. Bugungi kunda ko‘plab empirik va nazariy bilimlar to‘plangan. Ularni to‘la 

anglamoq  va  tizimlashtirishni  talab  etadi.  O‘zbekistonda  ijtimoiy  pedagogikaning  kelgusi 

rivojlanishi  etarli  darajada  emas.  O‘tmish  allomalarimiz,  olim-pedagoglarimiz  asarlarini  yangi 

nuqtai  nazardan  turib,  o‘rganish,  chet  el  tajribalarini  o‘zlashtirib,  Respublikamizga 

moslashtirilgan holda maqsadga muvofiq qo‘llash lozim. 

CHet  el  ijtimoiy  pedagogikasi  esa  ko‘p  yillardan  buyon  rivojlanib  kelmoqda,  hozirgi 

vaqtda  esa  bu  sohada  juda  ko‘p  muhim  ilmiy  salohiyatli  bilimlar  jamlangan.  SHu  sababli  ham 

O‘zbekistonda  ijtimoiy  pedagogikaning  vujudga  kelishi  va  rivojlanishida  boshqa 

mamlakatlarning  tajribalari  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Bu  sohadagi  rivojlanish  jarayonida  

vujudga  kelgan  muammolarning  tahlili,  ilmiy  bilimlar  va  chet  eldagi  amaliy  faoliyatni 

o‘rganishning o‘rni beqiyos.