Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti «kasb ta'limi»

Nazariyani amaliyot bilan bog'lab o'qitish prinsipi. 

Bu  birlik  ilmiy  bilimlarni  puxta  o'zlashtirish  va  uni  amalda  qo'llay  olish,  o'quv 

materiallarini  idrok  qilish,  anlash,  shuningdek,  uni  mustahkam  esda  saqlab  qolish 

kabi ruxiy operasiyalar bilan bog'liq holda bir butun jarayonni tashkil etadi. 

O'quvchilarni  amaliy  faoliyatga  tayyorlash  nazariy  bilimlarni  egallash 

jarayonida  boshlanadi.  Keyinchali  u  laboratoriya  va  amaliy  mashg'ulotlarda  davom 

ettiriladi.  Bu  mashg'ulotlarda  o'quvchilar  o'qituvchi  rahbarligida  tajriba  sharoitid 

olgan  bilimlarining  ishonarli  ekanligini  teshiradilar,  mustahkamlaydilar  va 

chuqurlashtiradilar. Bilimlarni amalda qo'llash malakalarini hosil qiladilar. 

Ishlab  chiqarish  ta'limi  o'quvchilar  amaliy  faoliyatining  muhim  bosqichidir.  Ular 

egallab  olgan  nazariy  bilimlar  asosida  tanlagan  kasblariga  doir  mehnat  ko'nikmalari 

hosil qiladilar. Shu bilan birga nazariy bilimlarga ha aniqlik kiritib boriladi. 

Beriladigan bilimlarning o'quvchilarga qo'yiladigan talablarga mosligi prinsipi. 

Bunda  ta'limning  mazmuni,  hajmi,  xarakteri,  u  yoki  bu  sinf  o'quvchilarinng 

jismoniy  rivoji,  umumiy  tayyorgarligi  –  saviyasi  va  imkoniyatlaiga  loyiq  bo'lishi 

tushuniladi. 

Moslik prinsipida ta'limning ikki tomoni e'tiborda tutiladi: 

Ma'lum  sinf  uchun  belgilangan  o'quv  materiallarining  xarakteri,  mazmuni  va  hajmi 

shu sinf o'quvchilarinnng yosh xususiyatlariga mos bo'lishi; 

Har bir sinf uchun belgilangan bilim hajmi shu sinf o'quvchilarining saviyasiga 

mos bo'lishi lozim. 

Moslikning  birinchi  qoidasi  osondan  qiyinga  qarab  borishdir.  O'tiladigan 

materialning  haddan  tashqari  engil  bo'lishi  bolalarning  qiziqishini  so'ndirganidek, 

ularning bilimda olg'a qarab borishlarini ham ta'minlay olmaydi. Aksincha o'tiladigan 

materiallar  bolalar  saviyasiga  nisbatan  og'ir,  tushunish  qiyin  bo'lsa,  qo'yilgan  misol 

va  masalalar  echish,  hal  qilishga  o'quvchilarning  qurbi  etmasa,  ularda  o'z  kuchiga 

ishonmaslik kayfiyatlari tug'iladi. 

Moslikning  ikkinchi  qoidasi  ma'lumdan  noma'lumga  qarab  borishdir.  Bu 

qoidaga  amal  qilishda  o'quvchilarda  avvaldan  mavjud  bo'lgan  ilmiy  bilim  va 

tajribalar  zamirida  yangi,  hali  o'quvchilarga  ma'lum  bo'lmagan  ma'lumotlar  bilan 

qurollantirishni tushunmoq kerak. 

Moslik  qoidasining  uchinchisi  soddadan  murakkabga  qaab  borishdir. 

Ko'pincha  biz  tushunib  etgan,  o'zlashtirilgan  hamma  narsalar  sodda,  tushunib 

etmagan,  o'zlashtirilmagan  narsalar  esa  murakkabdek  ko'rinadi.  Ta'limning  sodda 

bo'lishi  u  yoki  bu  materialning  ortiqcha  kuch  sarflamay  tushunib  olinishidir. 

O'quvchilar yaxshi tushungan, o'zlashtirgan bilimlarini yangi murakkab tushunchalar 

bilan  aniq  va  ravshan  qilib  bog'lay  olishlari  natijasida  sodda  vazifalarni,  misol-

masalalarni  bajara  boib,  murakkab  materialni  o'zlashtirish,  murakkab  bo'lgan 

masalalarni ham echishga – hal qilishga hozirlanib boradilar.