Dizayn (kostyum), 5111000-Kasb ta’limi (5320900-Yengil sanoat buyumlari konstruksiyasini ishlash va texnologiyasi

Birinchi bosqich

  1870-1900 yillarni  ơz ichiga oladi. Brendlar 1870 yilda

AQShda shubhali kelib chiqishga  ega bơlgan,  yaxshi sifatli bơlmagan

mahsulotlarga nisbatan alternativa sifatida paydo bơlgan. Bu vaqtda AQShda,

butun dunyoda bơlganidek,  tadbirkorlar   ơz nomiga  ega bơlmagan  mahsulotlar –

sovun, lampalar, turli yormalarni ishlab chiqarishardi, ularni ishlab chiqaruvchisi

---

26

aniq  bơlmasdan , keyinchalik  mayda  yoki yirik magazinlarda sotish uchun  xarid

qilinardi. Ishlab chiqaruvchi uchun bunday vaziyat foydali  emas  edi, chunki

uning mahsulotini raqibining mahsulotidan hech qanday ajratishmasdi. Natijada

ơyin qoidalarini ơzlari belgilab, qaysi ishlab chiqaruvchidan nima sotib olish

kerakligini  hal qilishardi.

    

Boshqa  tomondan   fabrikantlar  magazinlar  xơjayinlarining   talablarini

qondirish uchun  bir mahsulotning bir nechta variantini ishlab chiqarishga majbur

edi. Masalan, Colgate   1906 yilda  sovunning 160 turini, 625 xil atirni va 2000dan

ortiq boshqa parfyumeriya  mahsulotlarini ishlab chiqarardi.  Mahsulotni tashish

sistemasining  yaxshilanishi, ishlab chiqarish jarayoni rentabelligining oshishi,

mahsulotni qadoqlashdagi  yangiliklar, qonunchilikda    savdo markalarini himoya

qilish haqidagi qonunlarning paydo bơlishi, reklama  effektivligining kuchayishi,

sotuvning  yangi metodlari  paydo bơlishi  “ishlab chiqaruvchining brendi”

vujudga kelishiga asos bơldi. Ơsha paytda ommaviy  xaridor tomonidan

brendlarning  paydo bơlishi  juda  yaxshi qabul qilindi. Bu  yangilik   brendli

mahsulotni sotib olayotganida xaridorda  hech qanday  shubha qoldirmas  edi,

chunki iste'molchi bu brenddan qoniqmasa, keyinchalik undan mahsulot sotib

olmasligi aniq  edi.

           

Firma   egalari va ularning yordamchilari (ularni tarixdagi birinchi top-

menedjerlar deb hisoblash mumkin) shunday ommaviy iste'mol  mahsulotlarini

yaratishdiki, ular juda omadli brendlarga aylanishdi va ularning kơpchiligi

bugungi kunda ham mavjud. Bu jarayon bilan parallel ravishda,  uni tơldirgan

holda  mahsulot sifatini  tubdan  yaxshilash,  uni tarqatish va reklama qilish

ishlarida ham katta  ơzgarishlar   yuz  berdi.