Risk va minimallashtirish texnologiyalari


-rasm.  Riskning asosiy xususiyatlari



Download 0,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/22
Sana07.01.2022
Hajmi0,98 Mb.
#329280
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   22
Bog'liq
2 5240355843425177939

 

3-rasm. 

Riskning asosiy xususiyatlari.

12

 

 

       Alternativlilik,  bu  bir  yoki  bir  qancha  ko’rinishdagi  qarorlarni  tezlik  bilan 

tanlashda namoyon bo’ladi. Tanlash lozim bo’lmagan joyda riskli jarayonlar  ham 

vujudga kelmaydi va risk bo’lmaydi. 

        Noaniqlilik, bu albatta noaniq, ya’ni kutilmagan holatlar bilan bog’liq. Uning 

yuzaga kelish va tus olish shakli noaniq bo‘lib qolaveradi.   

Albatta, riskning tasnifiy  belgilari, turlari va kichik turlari  tahlilini  davom  ettirish 

mumkin, lekin bu asosan turli tadqiqotchilar va mutaxassislarning fikrlarini takror 

sanab o’tishga olib kelib, bu qanday yondashuv, qanday tasnif asosiy hisoblanadi va 

u risk darajasi kamayishiga qay darajada imkon beradi, degan asosiy savolga javob 

bermaydi.  

      Shu  bois,  faqatgina  riskning  mumkin  bo’lgan  chegarasi  mezoniga  to’xtalib 

o’tamiz. 

      Yo’l  qo’yish  mumkin  bo’lgan  risk  deganda,  riskning  o’rtacha  darajasi 

chegarasidagi  risk  darajasi,  ya’ni,  boshqa  faoliyat  turlari  va  boshqa  xo’jalik 

yurituvchi subyektlarga nisbatan o’rtacha darajasi tushuniladi.   

      Agar  biz  R  –  orqali  iqtisodiyotda  o’rtacha  risk  darajasini  va 

𝑅

𝐷



  –  orqali  yo’l 

qo’yish  mumkin  bo’lgan  risk  darajasini  ifodalaydigan  bo’lsak,  u  holda  quyidagi 

tengsizlik o’rinlidir:    

                                𝑅

𝐷

                                                           

12

 

Sh.Q.Fozilchayev, N.G’.Xidirov. Moliyaviy risklar nazariyasi. – T.: Iqtisod-moliya, 2019.



 

Riskning asosiy xususiyatlar

i

Qarama-qarshilik



Noaniqlik

Alternativlik




14 

 

      Kritik  risk 



𝑅

𝑘𝑟

  deganda  darajasi  o‘rtachadan  yuqori,  lekin  mazkur  iqtisodiy 



tizimda  faoliyatning  muayyan  turlari  uchun  riskning 

𝑅

𝑚𝑎𝑥



  maksimal  mumkin 

bo‘lgan qiymati chegarasida bo‘lgan risk tushuniladi, ya’ni:  

𝑅

𝐷

< 𝑅



𝑘𝑟

< 𝑅

𝑚𝑎𝑥


 

      Halokatli  risk 

𝑅

ℎ𝑎𝑙


  –  bu  shunday  riskki,  u  mazkur  iqtisodiy  tizimda  yuzaga 

kelgan  


𝑅

𝑚𝑎𝑥


 maksimal risk chegarasidan ortib ketadi va uning uchun quyidagi shart 

bajariladi:  

𝑅

ℎ𝑎𝑙


> 𝑅

𝑚𝑎𝑥


 

      Iqtisodiy risk paydo bo’lishi uchun xarakterli sabab noaniqlik hisoblanadi.  

      Iqtisodiy  kategoriya  sifatida  risk  sodir  bo’lishi  mumkin  bo’lgan  yoki  sodir 

bo’lmaydigan  hodisani  o’zida  aks  ettiradi.  Bunday  hodisa  sodir  bo’lgan  holatda, 

uchta iqtisodiy natija ehtimol qilinadi: salbiy (zarar, ziyon, boy berish), nolli, ijobiy 

(foyda, daromad, yutuq).  

      Riskli  vaziyat  esa  statistik  jarayonlar  va  unga  hamrohlik  qiluvchi  quyidagi 

shartlar bilan bog’liq: noaniqlik mavjudligi, muqobilni tanlash zarurligi va bunda u 

yoki  bu  variantni  amalga  oshirish  ehtimolini  sifat  va  miqdor  jihatdan  baholash 

imkoniyati.   

      Qandaydir iqtisodiy tizim faoliyatini ko’rib chiqar ekanmiz, unga turli sohalarda 

va rivojlanishining turli bosqichlarida har doim noaniqlik hamroh bo’lishini hisobga 

olish zarur.   

      Iqtisodiy  tizimlar  faoliyatida  noaniqlik  mavjudligi  risklar  yuzaga  kelishini 

taqozo etib, ularni hisobga olmasdan iqtisodiyot samarali rivojlanishi mumkin emas. 

 

 



 

 

 



 

 



15 

 


Download 0,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish