R. X. Maksudov

2.3-§.  Rezbali  birikmalarni  ishlashining o ‘ziga  xos xususiyatlari
Rezbali  birikma  bu  rezbali  sterjen  va  bu  sterjenga  burab  kiritilgan 
gaykadan  iborat bo‘ladi 
(2.13-rasm).
K alitga 
q o ‘yilgan 
Fk 
kuch 
yordam ida  hosil  bo‘lgan  burovchi 
m om ent 
rezbadagi 
ishqalanish 
ham da  gaykaning  detalga  tegib 
turgan  sirtidagi  ishqalanish  kuchla- 
ridan 
hosil 
boMgan 
momentni 
yengish  kerak boMadi,  y a ’ni
T6 =TP+TT =FK I
 
[2.1]
bunda:  Tr-  rezbadagi  moment;  Tt-  gaykaning detalga tegib turgan  sirtida 
hosil  boMgan  ishqalanish  kuchning  momenti.  F k -  kalit  uchiga q o ‘yilgan 
kuch, N; 
I -
 kalitning  hisobiy uzunligi.
18
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Tr,  Tt  moment  qiymatlari  quyidagicha aniqlanadi,  bunda  rezbadagi 
moment:
TP = F,0,5d2 = F„-tg(p + 
 
[2.2]
bunda:  p-  rezbaning  ko‘tarilish  burchagi;  (p1 -   ishqalanish  burchagi;  F0- 
bo'ltni  sirib tortish  uchun  kerakli  kuch, N.
Gaykaning  detalga  tegib  turgan  sirtida  hosil  boMgan  moment 
o ‘rtacha  diametr  bo‘yicha  aniqlandi.  Bunda  ishqalanuvchi  kuch  R,=F
of,
 
bu  kuch  o ‘rta radius  bo‘yicha ta ’sir etadi.
Т/  ~ R f' Rfp =Fnf
 
[2.3]
bunda: 
dvp
  = 
;  D  -   gaykaning  detalga  tegib  turgan  diametri;  d0  -
vint uchun  m oijallangan  teshikchaning diametri, 
2.14-rasm.
Kalitdagi  burovchi  momentning umumiy  qiymati
T,
 = F 
-l = Fo[0,5d7tg ^  + 
 
[2.4]
Formulaga  standart  qiymatlarni  qo‘ysak,  y a’ni  1=15d  metrik 
rezbalar  uchun  (3=2,5°;  d2~0,9d;  dyp~ l,4 d ;  f=0,H O ,2,  bunda  IN  kuch 
yordamida (60-100) N  kuchdan yutiladi.