R. X. Maksudov

Rezbaning  oMchamlari.  2.4-rasm.
  d-rezbaning  tashqi  diametri; 
d r rezbaning  ichki  diametri;  d2-rezbaning  oMlacha  diametri;  N i-rezba 
ishchi  shaklining balandligi;
12
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

С
L
№
тл2
2.4-rasm.
N-rezbaning  umumiy  balandligi;  Rh-rezbaning  qadami;  a-rezba  shakl 
burchagi;  ф-rezba  o‘ramining ko‘tarilish  burchagi 
2.5-rasm.
 
tg(p=Ph/(7cd2).
CL* 6 0 °
2.5-rasm.
Mashinasozlikda  eng  ko‘p  tarqalgan  rezba  metrik  rezba  bo‘lib 
shakli  uchburchak,  burchak  o ‘lchami  60°ga  teng.  Metrik  rezbalar asosan 
mahkamlash  uchun  ishlatilib  rezba  qadami  yirik  yoki  may da  boMishi 
mumkin,  2.1-jadvalda  rezbaning o ‘lchamlaridan  na'm una berilgan.
2.1-jadval
Rezbaning
diametri
Katta  qadamli  rezba
Mayc a qadamli  rezba
R-
Rezba
qadami
d2-
0 ‘rtacha
diametri
dx-
Hisobiy
diametr
P-
Rezba
qadami
d2_
0 ‘rtacha
diametr
dx-
Hisobiy
diametr
10
1.5
9.026
8.59
1.25
9.188
8.83
12
1.75
10.863
10.36
1.5
11.026
10.59
16
2.0
14.701
14.12
1.5
15.026
14.59
20
2.5
18.376
17.65
2.0
18.701
18.12
24
3.0
22.051
21.18
2.0
22.701
22.12
13
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Detallarni  o ‘zaro  mahkam lash  uchun  asosan  yirik  rezbalar 
ishlatiladi,  nisbatan  kam yeyiladi.  M ayda  qadamli  rezbalar o ‘zgaruvchan 
kuchlanish  ta'sir  qiluvchi  mexanizmlarda,  devorlarning  qalinligi  yupqa 
b o ig a n   detallarni  m ahkam lashda  ishlatiladi.
Rezbaning  shartli  belgisi 
M
  harfi  bilan  belgilanadi,  yonidagi  son 
uning  tashqi  diametrini  bildiradi.  Masalan,  M24,  demak  metrik  rezba 
d=24mm.  Agarda  rezba  m ayda  qadamli  bo ‘lsa,  qadam  o ich am i 
ko‘rsatiladi,  masalan  M 24xl,5 ,  bunda  metrik  rezba  tashqi  diametri 
d=24m m ,  qadami  Ph= 1,5mm.