Tilshunoslik nazariyasi dan ma’ruzalar to’plami Saloxiddin suyunboyev

 

 

 

---

 Tilshunoslik nazariyasi

dan ma’ruzalar to’plami

              Saloxiddin SUYUNBOYEV 

 Fikr-mulohazalar uchun: 



 [phone]                                        Sahifa | 25  

4-ma'ruza 

4-ma’ruza: Til sathlari. Grammatik sath. Grammatika. 

Grammatika kategoriyalar.Morfologik sath. Morfema. So‘z 

turkumlari. Sintaktik sath. So’z birikmasi va gap. Gap turlari. 

Reja: 

 1.Til sathlari. Grammatik sath. Grammatika. 

2.Grammatika kategoriyalar. 

3.Morfologik sath. Morfema. So‘z turkumlari. 

4.Sintaktik sath. So’z birikmasi va gap. Gap turlari. 

  

Morfologiya - so‘z shakllari haqidagi ta’limot.

  Grammatika (grek. grammatike 

(techke) «harf o‘qish va yozish san’ati»,  gramma «harf») atamasi tilning 

morfologik va sintaktik qurilishi va bu qurilishni o‘rganadigan tilshunoslik 

bo‘limi ma’nolarida qo‘llaniladi. Birinchi ma’nosi ob’ektni, ikkinchi ma’nosi esa 

tilshunoslik bo‘limini bildiradi. 

Grammatika tilshunoslik bo‘limi sifatida so‘z shakllari va kategoriyalari, 

so‘zlarni leksik-grammatik guruhlarga (LGG larga) tasniflash tamoyillari, gap va 

uning kategoriyalari, gapning tuzilish turlari kabi masalalarni o‘rganadi. 

 Morfologiya bo‘limida so‘z shakllari va kategoriyalari, so‘z shakllarini 

tasniflash tamoyilari haqida, sintaksisda esa so‘z shakllarining gap tarkibida 

o‘zaro birikish yo‘llari, gap va uning kategoriyalari, gapning tuzilish 

tiplari haqida bahs yuritiladi. 

So‘z shakllarida morfologik va sintaktik ma’nolarning uyg‘unligi ko‘rinadi. 

Morfologiya morfologik ma’nolarni o‘rganadi. Grammatik ma’no tildan 

tashqaridagi predmetlar, hodisalar, xususiyatlarini aks ettiruvchi nosintaktik 

(referensional), masalan, mikdor, makon, zamon kabi va gap hamda so‘z 

birikmasi tarkibidagi, so‘z shakllarining aloqasini bildiruvchi sintaktik 

ma’nolarga 

 

bo‘linadi. 

---