Ecologiya MurodovSh lot doc


  Stenobiont  va  evribiont  organizmlar



Download 1,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/230
Sana07.01.2022
Hajmi1,2 Mb.
#327613
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   230
Bog'liq
Ecologiya Murodov Sh 2005

3.7  Stenobiont  va  evribiont  organizmlar.

  Barcha 

organizmlarni  chidamlilik  va  tolerantlik  oralig’i  bo’yicha 

stenobiont  (yoki  qisqa  moslanish)  va  evribiontga  (ekologik 

omillarning  katta  amplitudada  tebranishi)  bo’lish  mumkin. 

Organizmlarning  aniq  omillarga  munosabati  bo’yicha  odatda, 

stena va evri qo’shimchalari qo’yiladi (3.3 - jadval). 

3.8 Limitlangan (cheklangan) omillar.  

 

 



Limitlangan 

omillar 

deb, 

tolerantlik 

oralig’i 

miqdoriga  juda  yaqinlashgan  yoki  ulardan  oshib  ketishga 

aytiladi. 

 

  



Limitlangan  (cheklangan)  omillar  asosi  1905  yilda 

F.Blekman tomonidan aniqlangan. Bu omilning asl ma‘nosi unda 

boshqa  omillarning  ijobiy  ta‘sirlari  to’planishidan  tuzilgan. 

Bunda  organizmlarning  mavjudligi  nafaqat  minimal,  balki 

ortiqcha omillar miqdori bilan aniqlanadi. 

 

Har  kanday  ekologik  omillar  (yoki  xar  kanday  sharoitda 



ham)  ham  limitlangan  deb  atalmaydi.  Masalan,  yer  usti 

ekotizimlarida  kislorodning  miqdori  katta  va  deyarli  undan 

doimo  foydalanish  imkoniyati  oson.  Boshqa  muhim  masala 

suvda 


eriydigan 

kislorod, 

uning 

yetishmasligi 



tirik 

organizmlarning  rivojlanishini  (baliqlarning  suv  tarkibidagi 

oksigen  miqdorining  kamayishi  yoki  suvning  zaharli  moddalar 

bilan  zaxarlanishi  natijasida  suvda  yashovchi  organizmlarning 

yoppasiga o’lishi yoki halokati) ko’pincha cheklab qo’yadi. 

 

Limitlangan  omillar  jug’rofik  areal  turkumini  ham 



aniqlaydi.  Masalan,  issiq  sevar  organizmlarning  shimol  tomon 

migratsiyasi va bir paytda 

¢

lik hamda tirik turlarning almashinish 



mavjudligi xarakterli hisoblanadi. 

 

Almashinish  jadalligi  va  moddalar  tarkibining  elementlari 



bo’yicha ikkita bir taraflama yo’nalgan tarmoqqa – zahiradagi  va 

almashuvchi  fondlarga  ajraladi.  Zahirali  fond  moddalar 

harakatlanishining  asosiy  massasini  bildiradi.  Bu  nobiologik 

tarmoqqa  nisbatan  ustun  hisoblanadi.  Almashuvchi  fond  massasi 

bo’yicha  kam,  ammo  uning  harakati  zahirali  fondga  nisbatan 

birmuncha jadallashgan. 

 

Gaz  shaklidagi  moddalar  aylanishining  zahirali  fondi 



atmosfera  va  gidrosferada  (ularning  qismi),  qattiq  moddalarning 

zahirali fondi esa litosferada namoyon bo’ladi. 

 


Download 1,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   230




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish