Biznes boshqaruv asoslari

 1 vazifa. Muhim marketing tushunchalarini aniqlash. Marketing tushunchasi 
Marketing mijozlar uchun eng koʻzga koʻringan biznes faoliyati  turidir. U shuningdek biznesning 
eng  mavhum    tushunarsiz  funktsiyasi  boʻlishi  ham  mumkin.  Marketing  soʻziga  tarif  berishni 
soʻrashganida,  odamlar  koʻpincha  reklama  yoki  sotuv  degan  soʻzlarni  ishlatishadi.  Bu  ikkala 
atama ham muhim, boshqa faoliyatlar samarali marketingning bir qismidir. Amerikam marketing 
assosatsiyasi  bu  tarifning  qanchalik  murakkabligini  koʻrsatib  beradi.:  “  marketing  bu  faoliyat,  
tashkilotlar  majmui  va  yaratish,  muloqat  qilish,    i,  shuningdek  yetkazib  berish,    takliflarni 
almashish jarayoni va u isteʻmolchi, mijoz, sherik va butun jamiyat uchun maʻlum qiymatga ega.” 
Bu soʻzlar murakkab , shu bilan birga har qanday biznesning oʻta muhim qismidir. Marketing oʻz 
ichiga  faoliyatning  juda  koʻp  turlari  va  Aqsh  iqtisodidagi  koʻp  bizneslarni  oladi.    Isteʻmolchi 
sifatida siz marketing faoliyatida juda koʻp koʻzga  koʻrinasiz. Siz bu faoliyatning juda koʻpida 
ishtirok etasiz. Siz xizmatlar va mahsulotlarning reklamalarini koʻrasiz va eshitasiz. Siz yeyotgan 
ovqatingizning oʻramasidagi, oʻzingiz va oʻrtogʻingiz kiygan kiyimning brend nomini koʻrasiz. 
Siz  kompaniya  vebsaytida  mahsulot  tavsifini  oʻqiysiz.  Oʻzingiz  yoqtirgan  chakana  savdo 
magazinida sotuvchilar bilan muloqat qilasiz. Bular hammasi marketing namunalaridir.  
 
Marketingda  koʻp boʻlmasada uchrab turadigan muhim faoliyatlar mavjud. Bu oʻz ichiga 
mahsulotlarni omborda saqlash, tarqatish markazlari, va mahsulotlarni sotilish  yoki foydalanish 
joyiga olib borishdir. Kreditlarni  taʻsis etish,  yoki  qabul  qilish   va onlayn xaridlarni  tayinlash 
marketing  faoliyatiga  kiradi.  Bizneschilar  marketingni  isteʻmolchilar  ehtiyojlari  haqida  
maʻlumotlar  yigʻishda  va  shu  maʻlumotlardan  mahsulotni  yaxshilash  va  yangi  mahsulotlarni 
sotishdan  oldin  tekshirishda    ishlatadi.  Koʻpchilik    marketing  oʻz  maqsadini  faqat    yakuniy 
isteʻmolchilar qaratgan emas. Bizneschilar mahsulotlarni sotadi  va boshqa bizneschilarga xizmat 
qiladi.  Keyin  ushbu  biznesmenlar    tovar  va  xizmatlardan  oʻzlarining  shaxsiy  bizneslarida 
foydalanishadi  yoki  yakuniy  isteʻmolchilarga  sotishadi.  Koʻp  vaqt  va  pul  oxirgi  isteʻmolchiga 
tovar  va  xizmatlar  yetkazib  beruvchi  marketingdan    koʻra  biznes-biznesga  marketingida 
sarflanadi.Biznes marketingi 
Barcha  biznesmenlar      oʻz  diqqat  markazida  boʻlmasada    ayrim  marketing  faoliyatlarni 
amalga  oshirishi  lozim.  Koʻplab  bizneslar  bevosita  marketinga  taaluqlidir.  Marketing  biznesi 
reklama agentliklari va tadqiqot firmalarini oʻz ichiga oladi. Yuk mashinalari, temir yoʻl va xavo 
tranzitlari  kabi  transport  kompaniyalarimaxsulotlarni  ishlab  chiqaruvchilardan  isteʻmolchilarga 
yetkazadi.  Savdo  flotlari    va  yuklarni  yetkazib  beruvchi  kompaniyalar  xujjatlar  va  yuklarni 
yetkazib berilishini taʻminlaydi. Moliyaviy xizmat  kompaniyalari kredit kartochkalarni chiqaradi 
va boshqaradi.Ular biznesmenlarga xomashyo  sotib olish uchun qarz berishi  va maxsulotlarni 

---

tayyor holatga keltirishni taʻminlaydi. Maxsulot ishlab chiqaruvchilar va isteʻmolchilar orasidagi 
bogʻliqlikni taʻminlashuchun  mahsulotlarni   taqsimlash, saqlash va sotishda ulgurji va chakana 
savdogarlar  ishtirok  yetadi.  Marketing  faoliyati,  bizneslar  marketingi  va  marketing  karьeralar 
Qoʻshma Shtatlar iqtisodiyotining muhim boʻlagidir. 
Marketing funktsiyalari. Marketing faoliyati (rasmdagi) 7 ta funktsiyani oʻz ichiga oladi. Xar bir 
funktsiya har safar tovarlar va xizmatlar yaratilganda va sotilganda sodir boʻladi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bizneschilar marketing  xizmatlarining koʻpchiligini taʻminlaydi
. 
Isteʻmolchilar koʻpincha xarid 
qilganlarida bir yoki bir necha marketing funktsiyalarida ishtirok etadi.  
Jamoa boʻlib ishlash FT, Lauderdale kompaniyasi baliqchi kemalarni  doklarda kutib oladi. Ular 
shu  kuni  tutilgan  yangi  baliqlarni  sotib  oladi.  Guruhingizning    har(qay)    bir  aʻzosi    kompaniya 
sotib olish va  keyin restoran va supermarketlarga qayta sotish bilan nihoyasiga yetkazishi kerak 
boʻlgan    marketingning  qaysi  faoliyati  ekanligini  aniqlay  oladi.  Mahsulot  va  xizmatlarni 
boshqarish  bu  isteʻmolchi  ehtiyojini    qondiradigan  mahsulotlarni  loyihalash,  yaratish,  saqlash, 
yaxshilash va mahsulot va xizmatlarni qoʻlga kiritishdir. Mahsulot ishlab chiqaruvchilar   yangi 
mahsulotlar  yaratadi.  Boshqa  biznesmenlar  ham    mahsulotni  qayta  sotish  uchun  olganlarida 
mahsulot  va  xizmatlarni  boshqarishga  jalb  etiladi.    Xizmatlar  xizmat  koʻrsatish  bizneslari 
ishchilari  tomonidan  yaratiladi  va  taʻminlanadi.        Tarqatish  isteʻmolchilar  uchuntashkilotning 
mahsulotlari    va  xizmatlarini  joylashtirish,  olish  va  foydalanishing  eng  yaxshi  usullarini 
aniqlashtiritshni  oʻz  ichiga  oladi.  Mahsulotlarni  ehtiyotkorlik  bilan  joʻnatish,  tutib  turish  va 
saqlash, mahsulotlarni samarali taqsimlash uchun muhimdir.   otuv deb potentsial isteʻmolchilar 
extiyojini  anglash  va  ularni  extiyojini  qondirish  uchun  boʻladigan  bevosita  muloqatga  aytiladi. 
Sotuv  isteʻmolchi  savdo  uyiga  tashrif  buyurganda  yoki  sotuvchi  potentsial  isteʻmolchini  turar 
manziliga borganda yuzma-yuz boʻlishi mumkin. Sotuv shuningdek   telefon yoki muntazam xabar 
joʻnatish yoki videokonferentsiya kabi boshqa  texnologiyalardan  foydalangan holda istʻmolchi 
bilan bevosita mulokotda amalga oshirilishi mumkin. 
      Marketing  axborot  boshkaruvi  deb  qaror  qabul  kilish  va  marketing  faoliyatlarini  bajarilishi 
uchun  marketing  axborotlarini  olish,  boshkarish  va  foydalanishga  aytiladi.  Marketing  axborot 
boshqaruvi  marketing  tadqiqotlari  va  tovarlar,  isteʻmolchilar  xamda  raqobatchilar  haqidagi  
maʻlumotlar bazasini yaratishni oʻz ichiga oladi. Moliyaviy tahlillar bu marketing faoliyatlarini 
moliyalashtirish, jarayonlar uchun kerakli moliyani olish va isteʻmolchilarga tovar va xizmatlarni 
Реклама
 
Нархлаш
 
Молиявий 
тахлиллар
 
Маркетинг 
маълумотлар 
менежменти
 
Сотиш
 
Тарқатиш
 
Махсулот ва 
хизмат 
менежменти
иииииииии
 
Маркетинг 
функциялар
и
 

---

sotib ola  olishlari  uchun moliyaviy yordam koʻrsatishni taʻminlashdir. Isteʻmolchilar haridlariga 
pul toʻlash uchun   manbaa va usullarga  ega boʻiishlari kerak. Tadbirkorlar faoliyat yurutishlari 
uchun toʻlovlarni oʻz vaqtida kabul kilishlari kerak.Narxlash deb maxsulot va xizmat kiymatini 
baxolashga  aytiladi.  Isteʻmolchilar  kizikayotgan  maxsulot    narxini  oson  bila  olishlari  zarur, 
boʻlmasa  boshka  maxsulotni  isteʻmol  kilishlari  mumkin.  Isteʻmolchilar  sarf  kilayotgan 
mablagʻlariga  mos  kiymatda  tovar  olish  istagidalar.  Tovar  narxi  isteʻmolchilar  sotib  olishlari 
uchun arzonrok boʻlishi, lekin biznes foyda koʻrishi uchun kimmatrok boʻlishi kerak.Targʻibot deb 
maxsulot va xizmat xakida isteʻmolchiga maʻlumot berishga aytiladi. Reklama va boshka targʻibot 
ishlari  isteʻmolchilar  maxsulotni  sotib  olishlarini  oshirish  uchun  ishlatiladi.  Reklama  turli  xil 
yoʻllar  bilan:  televizor,  gazetalar,  jurnallar,  radio,  xabarlar  va  internet  orkali  amalga  oshirish 
mumkin.  Boshqa  usullar  musobaqalar  maxsulotlar  namoyish,  homiylik  va  boshqa  jamoatchilik 
bilan  bogʻliq  fikrlarni  oʻz  ichiga  oladi.