Yuristlar malakasini oshirish markazi jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti

Uchinchi bosqichda

bola huquqlarining ayrim jihatlariga oid qonun

hujjatlari qabul qilindi va ular takomillashtirib borilmoqda.

Mazkur davrda qabul qilingan eng muhim qonunlardan biriga

O‘zb kiston

spublikasining 2010-yildagi “Voyaga yetmaganlar o‘rtasida nazoratsizlik va

huquqbuzarliklarning profilaktikasi to‘g‘risida”gi Qonuni (Qonunchilik palatasi

tomonidan 2010-yil 12-avgustda qabul qilingan S nat tomonidan 2010-yil 28-

avgustda ma’qullangan)ni kiritish mumkin. Yuv nal adliyaning ayrim masalalariga

bag‘ishlangan mazkur Qonunning 4-moddasida voyaga yetmaganlar o‘rtasida

nazoratsizlik va huquqbuzarliklarning profilaktikasiga doir faoliyatning asosiy

vazifalar sifatida quyidagilar b lgilangan:

voyaga yetmaganlar nazoratsizligi, qarovsizligi, ular tomonidan

huquqbuzarliklar yoki boshqa g‘ayriijtimoiy xatti-harakatlar sodir etilishining

oldini olish, ularga imkon b radigan sabablar va shart-sharoitlarni aniqlash hamda

bartaraf etish;

voyaga yetmaganlarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari

himoya qilinishini ta’minlash;

voyaga yetmaganlarda qonunga itoatkorlik xulq-atvorini shakllantirish;

ijtimoiy jihatdan xavfli ahvolda bo‘lgan voyaga yetmaganlar va oilalarni

ijtimoiy-p dagogik r abilitatsiya qilish;

---

180

voyaga yetmaganlarni huquqbuzarliklar yoki boshqa g‘ayriijtimoiy xatti-

harakatlarni sodir qilishga jalb etish hollarini aniqlash va ularga barham b rish.

2014-yilning 2-yanvarida O‘zb kiston R spublikasining “Vasiylik va

homiylik to‘g‘risida”gi qonuni kuchga kirdi. Mazkur Qonunning maqsadi vasiylik

va homiylik sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat hamda mazkur

sohada:

vasiylik yoki homiylik b lgilanishiga muhtoj bo‘lgan shaxslarning o‘z vaqtida

aniqlanishi, hisobga olinishi va joylashtirilishini ta’minlash;

vasiylikdagi yoki homiylikdagi shaxslarning huquqlari, erkinliklari va

qonuniy manfaatlarini himoya qilish;

vasiylik va homiylik to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ijrosini ta’minlash;

bolalarni oilada tarbiyalash shaklining ustuvorligini ta’minlash;

vasiylik yoki homiylik b lgilanishiga muhtoj bo‘lgan shaxslar to‘g‘risida

g‘amxo‘rlik ko‘rsatayotgan oilalarni qo‘llab-quvvatlash;

vasiylik va homiylik sohasida davlat boshqaruvi organlari, mahalliy davlat

hokimiyati organlari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari hamda

nodavlat notijorat tashkilotlari o‘rtasidagi hamkorlikni ta’minlash;

vasiylik va homiylik sohasida xalqaro hamkorlikni amalga oshirishdan iborat

davlat siyosatining asosiy yo‘nalishlarini b lgilab b radi.

Shuningd k, bu davrda O‘zb kiston R spublikasi Pr zid ntining ko‘plab

farmonlari va qarorlari qabul qilindi. Ularning ayrimlariga to‘htalib o‘tamiz.

Bolalarning ijod qilish huquqini ta’minlash va bu sohadagi faoliyatni

takomillashtirishga qaratilgan O‘zb kiston R spublikasi Pr zid ntining “Bolalar

musiqa va san’at maktablarining moddiy-t xnik bazasini mustahkamlash va

ularning faoliyatini yanada yaxshilash bo‘yicha 2009-2014-yillarga mo‘ljallangan

davlat dasturi to‘g‘risida”gi 2008-yil 8-iyuldagi PQ-910-sonli Qaror qabul qilindi.

O‘zb kiston R spublikasi Pr zid ntining “Barkamol avlod yili” Davlat

dasturi to‘g‘risida”gi

2010-yil 27-yanvardagi PQ-1271-sonli

Qarori. Mazkur

Qarorda “

Barkamol avlod yili” Davlat

dasturi

 tasdiqlangan bo‘lib, uning asosiy

vazifalar sifatida quyidagilar b lgilangan:

---

181

bolalar va yoshlarning huquq va manfaatlarini himoya qilishga, ularni

barkamol rivojlantirishning huquqiy asoslarini mustahkamlashga qaratilgan

’yoriy-huquqiy bazani takomillashtirish, amaldagi qonunchilik hamda m ’yoriy

hujjatlarga zamon talablariga mos o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish;

“Sog‘lom ona — sog‘lom bola” dasturini izchil amalga oshirish asosida

sog‘lom avlodni voyaga yetkazish borasidagi chora-tadbirlarni yanada

kuchaytirish, onalar va bolalarning r produktiv salomatligini muhofaza qilish

tizimini takomillashtirish, profilaktikaga asoslangan sog‘liqni saqlash tizimini

ustuvor rivojlantirish, tibbiy xizmat moddiy-t xnika bazasini mustahkamlash,

sog‘lom bolalar tug‘ilishi va ularni tarbiyalash bilan bog‘liq masalalar yuzasidan

aholi o‘rtasida tushuntirish hamda maslahat ishlarini kuchaytirish;

tayyorlanayotgan mutaxassislarga r al iqtisodiyot tarmoqlari va

sohalaridagi mavjud talabga alohida e’tibor qaratgan holda, o‘sib k layotgan yosh

avlodga ta’lim va tarbiya b rish sohasidagi moddiy-t xnika bazani yanada

mustahkamlash, undan oqilona va samarali foydalanishni ta’minlash, davlat ta’lim

standartlari, o‘quv dasturlari va o‘quv-uslubiy adabiyotlarni takomillashtirish;

ta’lim jarayoniga yangi axborot-kommunikatsiya va p dagogik

xnologiyalarni, el ktron darsliklar, multim dia vositalarini k ng joriy etish orqali

mamlakatimiz maktablarida, kasb-hunar koll jlari, lits ylari va oliy o‘quv

yurtlarida o‘qitish sifatini tubdan yaxshilash, ta’lim muassasalarining o‘quv-

laboratoriya bazasini zamonaviy turdagi o‘quv va laboratoriya uskunalari,

kompyut r t xnikasi bilan mustahkamlash, shuningd k, o‘qituvchilar va

murabbiylar m hnatini moddiy hamda ma’naviy rag‘batlantirish bo‘yicha samarali

tizimni yanada rivojlantirish;

zamonaviy axborot va kommunikatsiya t xnologiyalari, raqamli va k ng

formatli t

kommunikatsiya aloqa vositalari hamda Int rn t tizimini yanada

rivojlantirish, ularni har bir oila hayotiga joriy etish va k ng o‘zlashtirish;

yosh avlodni jismonan barkamol etib tarbiyalash, bolalar sportini

rivojlantirish sohasida, yoshlarni, ayniqsa, qishloq qizlarini sport bilan muntazam

shug‘ullanishga k ng jalb etish, yangi sport majmualarini, stadionlar va

---

182

inshootlarni qurish, ularni zamonaviy sport anjomlari va jihozlari bilan ta’minlash,

yuqori malakali ustoz va murabbiylar bilan mustahkamlash bo‘yicha amalga

oshirilayotgan ishlarni izchil kuchaytirish;

iqtisodiyotni tarkibiy o‘zgartirishning muhim yo‘nalishi, aholi va o‘rta sinf

mulkdorlari daromadlarini shakllantirish asosi bo‘lgan kichik bizn s hamda

xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishni yanada rag‘batlantirish, bu sohadagi mavjud

muammolarni hal etish, yoshlar, avvalambor, kasb-hunar koll jlari va oliy ta’lim

muassasalari bitiruvchilarini, ayniqsa, qishloq joylarda tadbirkorlik faoliyatiga

ng jalb etish uchun sharoit yaratish;

ilm-fanni yanada rivojlantirish, iqtidorli va qobiliyatli yoshlarni ilmiy

faoliyatga k ng jalb etish, ularning o‘z ijodiy va int ll ktual salohiyatini ro‘yobga

chiqarishi uchun sharoit yaratishga doir kompl ks chora-tadbirlarni ishlab chiqish;

yosh oilalarga g‘amxo‘rlik qilish ishlarini kuchaytirish, ularni huquqiy va

ijtimoiy muhofaza qilishni ta’minlash, jismonan va har tomonlama rivojlangan

barkamol avlodni milliy va umuminsoniy qadriyatlar hamda Vatanga muhabbat

ruhida tarbiyalash borasida jamiyatning muhim bo‘g‘ini bo‘lgan sog‘lom va

mustahkam oilani shakllantirish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish;

yoshlar o‘rtasida sog‘lom turmush tarzini qaror toptirish, ularni

ichkilikbozlik va giyohvandlik illatlaridan, boshqa turli halokatli tahdidlar hamda

biz uchun yot bo‘lgan diniy va ekstr mistik ta’sirlardan, tuban «ommaviy

madaniyat» xurujlaridan himoya qilishga doir kompl ks chora-tadbirlarni amalga

oshirish.

Mazkur

“Barkamol avlod yili” Davlat dasturida quyidagi yo‘nalishlarda

amalga oshirilishi lozim bo‘lgan chora-tadbirlar b lgilandi: