Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

JK 35-moddasi 1-qismiga

  muvofiq, «qilmishda ushbu Kodeksda 

nazarda tutilgan alomatlar rasmiy jihatdan mavjud bo‘lsa-da, lekin  u 

ijtimoiy xavfli, g‘ayriqonuniy yoki aybli bo‘lmasa, qilmishning jinoiyligini 

istisno qiladigan holatlar deb topiladi». 

Qonunda ushbu belgilarning yo‘qligiga ishora qilish tasodifiy emas, 

balki JK 14-moddasining qoidalari bilan belgilab berilgan: «Jinoyat 

kodeksi bilan jazo qo‘llash tahdidi bilan taqiqlangan, aybli ijtimoiy xavfli 

qilmish (harakat yoki harakatsizlik) jinoyat deb topiladi». Shu tufayli hech 

bo‘lmasa bitta belgisining yo‘qligi sodir etilgan harakat yoki 

harakatsizlikni jinoyat soniga kiritishga imkon bermaydi, ya’ni shunday 

harakatning jinoiyligini istisno qiladi. Masalan, «jinoyatni istisno qiluvchi 

holatlar (masalan, kam ahamiyatli qilmishlar bo‘lgani uchun) ijtimoiy 

378 

 

---

xavfli bo‘lmasligi mumkin yoki huquqqa qarshi yo‘nalgan bo‘lmasligi 

mumkin (masalan, zaruriy mudofaa; oxirgi zarurat; ijtimoiy xavfli qilmish 

sodir etgan shaxsni ushlash chog‘ida zarar yetkazish) yoki aybli harakat 

bo‘lmasligi mumkin (buyruqni yoki boshqacha tarzdagi vazifani bajarish; 

kasb yoki xo‘jalik faoliyati bilan bog‘liq  bo‘lgan asosli tavakkalchilik,  

jismoniy yoki ruhiy majburlash yoxud shunday majburlashni qo‘llash bilan 

qo‘rqitish natijasida), oxirgi ikkita holatda aybning mavjudligi JK 40-  va 

41-moddalariga muvofiq, jinoiyligi oldindan ayon bo‘lgan buyruq yoki 

boshqa farmoyishni bajarib, jinoyat sodir etgan shaxs uchun yoki ularning 

tavakkalchiligi odamlarning halok bo‘lish xavfi, ekologiya halokati yoxud 

boshqacha og‘ir oqibatlarning kelib chiqishi mumkinligini bila turib 

qilingan bo‘lsa, ular jinoiy javobgarlikka tortiladi»

1

. 

Shuni hisobga olish lozimki,