3-Mavzu: Numizmatika fani, shakllanishi va taraqqiyoti. G‟arb va Sharq mamlakatlari numizmatikasi. Reja



Download 0,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/40
Sana03.01.2022
Hajmi0,91 Mb.
#315134
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   40
Bog'liq
3-mavzu ma'ruza matni

Abdumalik  islohoti.

  Hijriy  690  yillarda  Arab  halifaligi  shakllanayotgan  bir 

paytda  Abdulmalik  pul  islohotini  o‗tkazib,  bu  islohot  yarim  asr  davom  etdi. 

Abdulmalikka  ta‘lluqli  tangalar  dinor  deb  nomlanib,  695-696  yillar  sanasi 

tangalarda aks etgan. 

  Arab  tangalaridagi  yozuvlar  tanganing  aversida  ―L



a  ilaha  illolloh 

Muhammadan  rasullulloh‖  ya‘ni  ―Alloh  nomi  bilan  Alloh  yagona  Muhammad 

uning  rasuli‖

  Tanganing  reversida  belgi  qo‗yilib  uning  aylanasiga  Olloh  nomi, 

dinor 76 yili zarb qilindi, yozuvi tushirilgan. Hozirgacha saqlangan tangalarning 20 

ga  yaqin  o‗xshash  dinorlar  bo‗lib,  ular  bir  biridan  sifati,  vazni,  o‗lchami, 

tushirilgan  belgilari  bilan  farqlanadi.  Ushbu  tangalar 

Ummon,  Dorrus  Salom, 

Sarmin Manbij, Misrin, Halab

 shaharlarida zarb etilgan.  

  696-97 yillarda Damashqda zarb etilgan tangalar (dinor) gardishida quyidagi 

yozuvlar  mavjud  edi,  ―



Muhammad  Allohning  rasuli,  Alloh  uni  bizlarga  dinni 

tadbiq  etish  uchun  bizga  jo‗natdi,  chunki  islom  dini  barcha  dinlardan  ustundir

‖ 

(Qur‘on). Zarb etilgan tangalar ilgarigidan farq etgan holda, og‗irligi 4,25-4,27 gr 



dan iborat edi.  

Arab  tangalari  sosoniylar  tangalaridan  farq  qilib,  ya‘ni  4  gr  emas  3  gr 

og‗irlikda bo‗lgan. Ularni ayirboshlash qiymati dinorning dirhamga nisbati 1:14 ga 

teng.  Dirhamning  dinorga  nisbatan  obro‗sizlanishi  sabablaridan  biri  dirhamdagi 

yozuv  ya‘ni  ―

zarbi  al  hajjoj  dirham

‖,  ―


Bismillohi  all  Hajjoj

‖  sabab  bo‗lib  bir 

yildan  keyin  ushbu  so‗z  ―

Ollohi  ahad  ollohi  samad‖

  oyati  bilan  zarb  qilina 

boshlandi. Qator muammolardan so‗ng yangi dirham zarb qilish boshlandi, uning 

og‗irligi  3,125  gr  qilib  belgilandi.  Ushbu  og‗irlikdagi  dirham  ,  halifalik 

hududlariga tanga zarb etishda asosiy o‗lcham birligi qilib olindi.  

Yangi  dirhamlarning  Mesopotamiya,  Eron,  Turonning  ba‘zi  hududlarida 

ishlatilishi  ularning  islomiylashishi  oqibatida  ushbu  davlatlarning  o‗zlari  zarb 

qilgan tangalarni muomaladan siqib chiqara boshladi. Abdumalikning pul islohoti 

tariqasida halifalik tarixida yaqqol iz qoldirdi. 

IX  asr  boshlarida  Movarounnahr  va  Xurosonda  Tohiriylar,  Somoniylar 

davlatlari  tashkil  topdi.  Somoniylar  avlodining  boshlig‗i  Somon  birinchilardan 

bo‗lib  islom  dinini qabul qilib 4  nafar  nabiralari    Nuh  Ahmad  Yahyo  va  Ilyosga 

Xurosonga  tegishli  bo‗lgan  4  ta  viloyatni  topshiradi.  Ushbu  viloyatlarda  dastlab 

faqat  Nuh  nomi  bilan  mis  tangalar  zarb  etilgan.  IX-X  asrlarda  Toxiriylar  va 

Somoniylar alohida kumush dirhamlar zarb etganlar. Ular turli xil vaznda edi.  


Download 0,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   40




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish