3-Mavzu: Numizmatika fani, shakllanishi va taraqqiyoti. G‟arb va Sharq mamlakatlari numizmatikasi. Reja



Download 0,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/40
Sana03.01.2022
Hajmi0,91 Mb.
#315134
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   40
Bog'liq
3-mavzu ma'ruza matni

c‟cn‟k

 (

chachanak) ifodasini aniqlashga 

muyassar bo‗ldi. Bu hol ularning zarb qilingan joyini uzil-kesil belgilash imkonini 

berdi (Livshis Lukonin, 1964, -B. 170-171). 

E.V.Rtveladze  qadimgi  Choch  tangalarini  o‗rganishga  hissa  qo‗shdi.  Uning 

fikricha,  Chochda  mis  tangalar  zarb  etish  III  asr  boshlarida  yo‗lga  qo‗yilgan. 

Tangalar  tipi  negizida  qadimgi  Sharq,  Xorazm  So‗g‗d  ikonografik  an‘anlari 

mavjud.  V  asrning  o‗rtalarida  Sosoniy  dirhamlari  Markaziy  Osiyoda  keng 

muomalada bo‗lgan.  

Shosh  arab  xalifaligiga  kirishgach  bu  еrda  dastlab  Ummaviylar,  so‗ng 

Abbosiylar  kumush  tangalari  paydo  bo‗ladi.  Shosh  zarbxonalarida  dirhamlar 

chiqarish yo‗lga qo‗yiladi. Shoshda zarb qilingan ilk dirhamlar 180 hijriy (796/797 

y.) sanaga ega. Chochda ―buxorxudod‖ kumush tangalarini zarb qilish VII asrning 

ikkinchi yarmidan yo‗lga qo‗yilgan va IX asrning birinchi choragiga qadar davom 

etgan

1



Chochni  VII-VIII  asrlarda  mahalliy  sulola  va  turkiy  tudunlar  sulolasi 

boshqargan.  Choch  hukmdori  tangalarini  asosan  3  guruhga  ajratish  mumkin. 

Xususan,  vohaning  bosh  hukmdor  sulolasi  bo‗lmish  Choch  teginlar  tangalari, 

ikkinchi  darajali  sulola  mavqeidagi  Choch  tudunlari  tangalari  va  mahalliy  sulola 

tangalaridir.  

E.V.Rtveladze ilk o‗rta asrlarga oid Choch tangalarida 6 xil tamg‗a uchrashi, 

bu  esa  vohada  shuncha  kichik  hokimliklar  mavjud  bo‗lganidan  darak  berishini 

yozadi.  Shuningdek,  tadqiqotchilar  Choch  tangalarida  Kabarna,  Banokat,  Tunkat, 

Farnkat kabi joy nomlari bo‗lib, ularni markazlar sifatida talqin qilish mumkin.  

To‗n  yabg‗u-hoqon  (618-630)  davriga  oid  tangalarning  uch  tipi  ma‘lumdir. 

Uning davrida hoqonlikning markazlashuvi yanada kuchaydi. Shu bilan birga VII

 

asrda mahalliy hokimliklarda ham masalan, Chochda turk sulolalaridan 



tegin 

(605-


746) va 

tudunlar 

(620-750) tomonidan tangalar zarb etildi. 

Chochdan topilgan numizmatik materiallar Markaziy Osiyoning G‗arbiy turk 

hoqonligi  davri  ilk  o‗rta  asrlardagi  ijtimoiy-siyosiy,  iqtisodiy,  madaniy  hayotiga 

muhim ma‘lumotlarni beradi. 

  Qadimgi  turk  tangalari,  xususan,  Choch  tangalarini  maxsus  o‗rgangan 

olimlar  M.E.Masson,  O.I.Smirnova,  V.A.Livщis,  E.V.Rtveladze,  Ye.V.Zeymal, 

G‗.Boboyorov

2

,  M.Is‘hoqov  tadqiqotlarida  ―



turk-sug‗d  tangalari‖,  ―Sug‗d-turk 

tangalari‖, ―turk sulolalarining Choch tangalari‖

 kabi iboralar ifoda etilgan. 

                                                           

1

 Зеймал. Toшкент воҳаси археологияси. –Т:  Ўзбекистон Республикаси фанлар 



академияси, 1999. – Б. 44-45.  

2

 Бабаяров Г. Древнетюркские монеты Чачского оазиса. (VI-VII вв. н.э.). – Т.: Изд- во 



Национальной библиотеки Узбекистана имени А.Навои. 2007. 


  VII-VIII  asrlarda  hoqonlik  hududlarida  mahalliy  hokimlar 

turk

 

tudunlari, 



turk  tekinlari 

tomonidan  ham  tangalar  zarb  etilgan.  Biroq  hoqonlikka  qaragan 

hokimlarning  sulolasi  tarixi,  sanalari  haqida  hanuzgacha  mavjud  materiallar  uzuq 

yuluqligicha qolmoqda.  




Download 0,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   40




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish