O’zbekiston Respublikasi xalq ta’limi vazirligi Toshkent shahar xalq ta’limi xodimlarini

1-topshiriq. 1) 

28  

2) 

49  

3) 

120  

4) 

324

  5) 

248 

 6) 

462 

 7) 

648

  8) 

794 

 9) 

1024

  10) 

845

 

---

13 

 

a)

 

Berilgan sonlarning natural bo’luvchilar sonini toping?  

b)

 

Berilgan sonlarning natural bo’luvchilar yig’indisini toping?  

 

Sonlarning butun va kasr qismlari. 



 

Berilgan sondan kichik bo’lmagan eng kichik butun songa sonning butun qismi 

diyiladi va 

[ ]

 kabi belgilanadi. 

Sonlarning butun qismini topishni sonlar o’qida tushuntirish ancha yengilliklarga olib 

keladi. 

 

Masalan:

 berilgan sonlarni butun qismini toping. 

1)

 

[   ]    

   2) 

[   ]    

   3) 

[    ]     

 



 

Berilgan sonning kasr topish uchun, berilgan sondan uning butun qismi ayriladi 

va 

{ }

 kabi belgilanadi. 

Masalan.

 berilgan sonlarni kasr qismini toping. 

1)

 

{   }                

  2) 

{   }                

  3) 

{    }          (  )  

   

 

 

Mavzuni mustahkamlash uchun topshiriqlar. 

1-topshiriq. 1) -0,9  2) 2,01  3) -1,1  4) 0,05  5) 10.2  6) 0,1  7) 3,05  8) -3,01  9) 5  10) 

0,01 

a)

 

Berilgan sonlarni butun qismini toping. 

b)

 

Berilgan sonlarni kasr qismini toping. 

 

Qoldiqli bo’lish.  

Sonlarni bir-biriga bo’lishda hamisha ham qoldiqsiz bo’linavermaydi. Qoldiq 

qolishi mumkin.

 



 

Qoldiqli bo’lish 

        ( ) 

yoki  

             

 

kabi yoziladi. Ya’ni 

Qoldiqli bo’lishda bo’linuvchini topish uchun bo’luvchini to’liqsiz bo’linmaga 

ko’paytirib, qoldiq qo’shiladi. 

Bunda 

   

bo’linuvchi,  

   

bo’luvchi,  

   

to’liqsiz bo’linma,  

   

qoldiq 



 

Bir sonni ikkinchi songa bo’lganda qoldiq nolga teng bo’lsa, birinchi son 

ikkinchi songa qoldiqsiz bo’linadi. Aslida bu holda ham qoldiq bor bo’lib u nolga teng. 

Masalan:

 26:6=4(0) yoki 24=6*4+0