Mexanizatsiyalash m u h a n d isl a r iin st it u t I

Ta’riflash  —  definitsiya 
tushunchaning  mazmunini  ochib 
beruvchi  mantiqiy amaldir.
Ta’riflashga o‘xshash mantiqiy usullar:
1. Tushunchani unga qarama-qarshi bo‘lgan tushuncha orqali ta’riflash.
2.
  Tasvirlash 
— tushunchaning  mazmunini  u  aks  ettiruvchi  predmet-
 
ning ba’zi tashqi belgilarini ko'rsatish orqali aniqlash.
3. 
Tavsiflash 
— predmetning  ba’zi  bir munosabatdagi  muhim  tur bel­
gilarini ko‘rsatish.
4. 
Ko‘rsatish 
(ostensiv  ta’riflash)  -   predmetning  o‘zini  yoki  suratini
 
ko‘rsatish orqali ta’riflash.
5. 
Misol keltirib ta’riflash. 
Bunda  ta’riflanayotgan predmetning  maz­
muni uni boshqa predmetga o‘xshatish,  tafovutlash orqali  aniqlanadi.
Biz  kundalik  hayotda  va  ilmiy  bilishda  qollaydigan  tu­
shunchalarning ta’riflari yuqoridagi usullar orqali hosil qilingan.
Har  bir  fan  doirasida  qo‘llaniladigan  atamalar  qat’iy 
ta’riflangan bolib, ilmiy jamoat tomonidan qabul qilingandir.  Bu 
ta’riflarni  subyektiv  xohishga  ko‘ra  o‘zgartirish  mumkin  emas. 
Kundalik  hayotda  qollaniladigan  tushunchalar  ijtimoiy  hayot- 
dagi  o‘zgarishlar,  insonning yoshi,  shaxsiy tajribasi,  bilimi,  dun- 
yoqarashi,  ruhiy holati va boshqalar ta’sirida o‘zgarib turadi.  Shu 
bois odamlar bir-birlarini tushunmasliklari, bir hodisaga nisbatan 
turli  nuqtayi  nazardan  yondashishlari  mumkin.  Bunday  holat- 
larda tomonlar avvalo bahsga sabab bo‘layotgan tushunchalarning 
mazmunini, ya’ni ta’rifini aniqlab  olishlari zarur.