Mexanizatsiyalash m u h a n d isl a r iin st it u t I

siglshadigan  tu­
shunchalar 
bolib,  ularning hajmi bir-biriga butunlay,  tolaligicha 
yoki  qisman  mos  keladi.  Ular  o‘rtasida  uch xil  munosabat  mav­
jud:  moslik,  qisman moslik va bo‘ysunish.
Moslik 
munosa-
 
bati
A — A.Navoiy.  .
В  — «Mahbub ul-qulub»  asarining
 
muallifi.  A=B
Qisman 
moslik
 
munosabati
A — deputat.
В  — huquqshunos.
Bo‘ysunish  muno­
sabati
A — tarix.
В  — 0 ‘zbekiston tarixi
215

---

Sig‘ishmaydigan  tushunchalar  hajmi  jihatidan  umumiylikka 
ega  bo‘lmagan  tushunchalardir.  Bu  tushunchalar  o‘rtasida  ham 
uch xil:  birga bo‘ysunish,  qarama-qarshilik,  zidlik munosabatlari 
mavjud.
Birga  bo‘ysunish  muno-
 
sabati
A -  shifokor
 
В -  kardiolog
С -  endokrinolog
Qarama-qarshilik muno-
 
sabati
A -  ta’m
 
В -  achchiq
С -  shirin A
Zidlik munosabati
A -  urush.
В -  adolatli urush.
Tushunchalar  o‘rtasidagi  munosabatlarni  bilish  ularning  maz­
muni va hajmini aniqlashtirishga,  aloqadorlik tomonlarini topish- 
ga  yordam  beradi.  Masalan,  «talaba»  va  «yoshlar  yetakchisi» 
tushunchalari  o‘rtasidagi  munosabatni  aniqlash  asosida  «Ba’zi 
talabalar  yoshlar  yetakchisidir»  degan  mulohazani  hosil  qilish 
mumkin.