YAXSHI SO‘Z VA YOMON SO Z
A ytar so'zni ayt,
Aytm as so ‘zdan qayt.
Aytilgan so ‘z — otilgan o'q.
Anjom — uy ziynati,
So‘z — inson ziynati.
Ariqni suv bezar,
O dam ni — so'z.
A chchiq savol berib,
Shirin javob kutm a.
A chchiq til — zahri ilon,
C huchuk tilga — jon qurbon.
«Barakalla»ga qul m ehnat qilib o ia r.
B emorga shirin so'z kerak,
Aqlsizga — ko'z.
Bir tavakkal buzadi,
M ing qayg'uning q al’asin.
Bir shirin so ‘z bitkazar,
M ing k o ‘ngilning yarasin.
Bir yaxshi gap esdan chiqm as,
Bir — yom on gap.
Birovning o ‘zi g'ar,
Birovning so‘zi g'ar.
Bug‘doy noning bo'lm asin,
B ug'doy so‘zing bo'lsin.
G ap egasini topar.
G apda g‘iybat yom on,
D ardda — quyanchiq.
G ap d an gap chiqar,
C h o ‘pdan — xas.
G api gapga o'xsham as,
O g'zi gapdan b o ‘shamas.
G api sassiqning o'zi sassiq.
G api to 'm to q n in g o 'z i to 'm to q .
G api to'n g n in g o'zi to ‘ng.
G apni gap ochar,
Y om on gapdan qochar.
G apning yom oni pichir.
G apning ozi yaxshi,
Q izning — nozi.
G apning qisqasi — yaxshi,
Qisqasidan hissasi — yaxshi.
V
G o 'sh t-y o g ‘ berm a, yaxshi til ber.
D orining achchig'i yaxshi,
S o'zning — shirini.
D unyoni yel buzar,
O dam ni — so‘z.
D uo bilan el ko'karar,
Y om g'ir bilan yer ko'karar.
D uo oigan ko‘karar,
T u h m at oigan oqarar.
D uo oigan om ondir,
Q arg‘ish oigan yom ondir.
D o ‘st orttiram an desang,
Shirin suhbat qil.
D u shm an orttiram an desang,
C haqirtikan b o ‘l.
Y om on gap — bosh qozig‘i,
Yaxshi gap — jo n ozig‘i.
Y om on gap yer tagida u ch yil yotar.
Y om on gap tarsakidan yom on.
Y om on gapning oyog‘i olti.
Y om on so ‘z b o ‘lm asa,
Yaxshi so bz b o ‘lmaydi.
Y om on so"z egasiga qaytar.
Y om on so‘zlab sovutm a,
Jon og'ritib ovutm a.
Y om on so‘zning qan oti bor.
Y om on til boshga balo keltirar,
Yaxshi til davlat, dunyo keltirar.
Y om on til yo jonga urar,
Yo — im onga.
Y om onning tili bor,
Yaxshining — dili.
Y om onning yuzi qursin,
G apirgan so ‘zi qursin.
Y om onning yaxshi so‘zidan,
Yaxshining yom on so‘zi yaxshi.
Jikli qarg'ish jigini topar,
Jiksiz qarg‘ish — o ‘zini.
80
Z ah ar til suyakni yorar.
Iliq so‘z — shakar,
Sovuq so‘z — zahar.
Issiq kiyim tanni ilitar,
Issiq so‘z jo n n i ilitar.
Y o‘l quvgan xazinaga yo‘liqar,
S o'z quvgan — baloga.
Kishining o ‘zi yetm agan yerga so‘zi yetar.
K uch egm aganni so‘z egar.
K o‘zdan k o ‘zing toysa,
S o‘zdan ko'ngling toyar.
K o‘ngilni q o ‘l bilan ovlam asang,
Til bilan ovla.
K o‘ngilsiz gapning kechikkani yaxshi.
K o‘p gap — eshakka yuk.
Mazali so‘zga quloq charcham as.
M a’qul gapga qoruv y o ‘q.
M ing chechanni bir ezm a yengar.
M uzdan suv tom ar,
So‘zam oldan — bol.
Ovni — oziq bilan,
O dam ni — so‘z bilan.
Ovqatni tuz m azali qilar,
O dam ni — so‘z.
O dam gap bilan,
Hayvon o ‘t bilan.
O dam so kzi bilan sinalar,
Osh — tuzi bilan.
O dam — so‘zlashguncha,
Yilqi — kishnashguncha.
O dam so‘zlashib tanishar,
Hayvon — hidlashib.
O dam so‘zlashar,
H ayvon yalashar.
Oz gapir — soz gapir.
Olim so £zi oz,
Oz b o ‘lsa ham soz.
Orqadagi gap — og‘ildagi tezak.
O chiq til osh yedirar,
A chchiq til tosh yedirar.
Oq degani — olqish,
Qora degani — qarg‘ish.
O g‘izga kelgan so‘z arzon,
Ovulga kelgan b o 'z arzon.
OgMzdan chiqqan so‘z qaytmas.
O g'rigan joyga q o kl yugurar,
O g 'ritar so ‘zga til yugurar.
P ichir-pichirdan o ‘t chiqar.
Puling b o ‘lm asa, b o ‘lm asin,
Shirin so ‘zing b o ‘lsin.
Sabr qilgan m oy oshar,
Olqish olgan k o ‘p yashar.
Sevdirgan ham til,
Bezdirgan ham til.
Sel ariqni buzar,
Y om on so‘z — dilni.
Sen ham bir og‘izdan,
Siz — ham.
Sovuq gap yurakni m uzlatar.
Suv o 'z y o iin i topar,
S o‘z — o ‘z egasini.
Suvni sevgan suv keltirar,
So‘zni sevgan so‘z keltirar.
Suydirgan ham til,
K uydirgan ham til.
Suyaksiz til suyak sindirar.
S o‘z — bir, sayqal — qirq.
S o‘z kaltada,
U n xaltada.
S o'z ko'rki — maqol.
S o‘z nayzadan o ‘tkir.
So'z oyoqdan ilgari borar.
So‘z ojizi bo'lguncha,
K o'z ojizi b o ‘l.
So'z suyakdan o 'ta r,
Tayoq — etdan.
So‘z ch u m chuq emas,
O g‘izdan chiqsa, tutib b o im a s.
So‘z emgak b o ia r,
B o'z — ko'ylak.
So‘zda qanquv yom on,
Dardda — sanehuv.
S o'zdan so'zning farqi bor,
O 'ttiz ikki narxi bor.
S o'zdan so‘z chiqar,
So'zlam asang na chiqar.
So'zi nodurustning o ‘zi nodurust.
S o'zlagandan so ‘zlam agan yaxshiroq,
So‘zlab edim , boshim ga tegdi tayoq.
S o'zni bir ezm adan so'ra,
Bir — kezm adan.
S o'zni so ‘z ochar.
S o‘zning boyligi — odam ning chiroyligi.
S o‘zning yom oni — sanchiq,
D ardning yom oni — quyonchiq.
S o'zning onasi — quloq,
Suvning onasi — buloq.
Tayog'i y o 'g 'o n birni urar,
So'zi y o 'g 'o n m ingni urar.
Tanballik — kulfat,
M ahm adanalik — ofat.
Taom lazzati o'zida.
Odam lazzati — so'zida.
Til — aql bezagi.
Til — aql tarozusi.
Til — aql o'lchovi.
Til bor, bol keltirar,
Til bor, balo keltirar.
Til — dil kaliti.
Til — dil taijim oni.
Til — dil jarchisi.
Til tig'i qilich tig'idan o ‘tkir.
Til yugurigi — boshga,
Oyoq yugurigi — oshga.
Til yaxshisi bor etar,
Til yom oni xor etar.
Til tig'dan o'tkir,
Tilga ixtiyorsiz — elga e ’tiborsiz.
Tilga e ’tibor — elga e ’tibor.
Tilga ehtiyot — elga ehtiyot.
Tili порок — o 'zi порок.
Tili shirinning d o ‘sti ko'p.
Tilingda bo'lsa boling,
Kulib tu rar iqboling.
Tilni bog'la dil bilan,
Dilni bog'la til bilan.
Tig' jarohati bitar,
Til jarohati bitmas.
Toza suvni yer olar,
Yaxshi so'zni el olar.
Tuzsiz oshning epi oson,
Tuzsiz gapning epi qiyin.
Tuya ham muomalaga cho'kar.
T o'qson og'iz so'zning to 'q so n ta tuguni bor.
U zun til — boshga to 'q m o q ,
Bo'yinga — sirtmoq.
Uzun til — um r zavoli.
U zun tilim — uzgun tilim ,
Qisqa tilim — tizgin tilim.
Fil k o'tarm aganni til ko'tarar.
Xabar — sham oldan tez.
X otin so‘zini qondirar,
Er urug‘idan tondirar.
Xushxabarning qanoti bor.
C hin so"z — m o ‘tabar,
Yaxshi so‘z — muxtasar.
Shakar ham tilda,
Z ah ar ham tilda.
Shirin so‘z shakardan shirin.
Shirin so‘z o'likni ham tiriltirar.
Shirin so‘z — qaym oqli ayron,
A chchiq so‘z — b o ‘yniga arqon.
Shirin so ‘zli shoh kosasida suv ichar.
Shirin-shirin so‘zlasang,
lion inidan chiqar.
A chchiq-achchiq so'zlasang,
M usulm on dinidan chiqar.
Shirin yuzingdan shirin so'zing a ’lo.
Egasiz qarg‘ish egasini topar.
El bor yerda so ‘z bor.
El q o ‘shiq bilan tirik.
El g‘aznasi — eski so‘z.
Eldagi gap — dildagi gap.
Elli(k) gapdan belli gap yaxshi.
Elni sevsang, elcha gapir.
Er boyligi — yo'lda,
S o‘z boyligi — tilda.
Er — lafzidan,
Q o 'y — b o ‘g ‘zidan.
Er so‘zi — el so‘zi.
Etigi yom on to ‘r bulg‘ar,
O g£zi yom on — el.
Yuz yuzdan shirin,
S o‘z so‘zdan shirin.
Yaxshi gap bilan ilon inidan chiqar,
Y om on gap bilan pichoq qinidan chiqar.
Yaxshi gapga quloq sol,
Y om on gapga uloq sol.
Yaxshi gapning ham qulog‘i bor,
Y om on gapning — ham .
Yaxshi naql — tom iri aql.
Yaxshi osh berguncha, yaxshi so‘z ber.
Yaxshi og‘izga — osh,
Y om on og‘izga — tosh.
Yaxshi so‘z boldan shirin.
Yaxshi so‘z b o ld ira d i,
Y om on so‘z kuydiradi.
Yaxshi so‘z iydirar,
Y om on so ‘z bezdirar.
Yaxshi so‘z kuldirar,
Y om on so‘z o ‘ldirar.
Yaxshi so‘z — ko'ngil podshosi.
Yaxshi so‘z suyuntirar,
Y om on so‘z kuyuntirar.
Yaxshi so‘z to ‘rga eltar,
Y om on so‘z — go‘rga.
Yaxshi so‘z — yurak y o g i,
Y om on so‘z — yurak dog‘i.
Yaxshi so‘z — yurakka m alham ,
Y om on so'z — yurakka g‘am.
Yaxshi so‘z qand yedirar,
Y om on so‘z pand yedirar.
Yaxshi so ‘zga uchar qushlar el b o ‘lar,
Y om on so‘zga pashsha kuchi fil b o ‘lar.
Yaxshi so'zd an — vafo,
Y om on so‘zdan — vabo.
Yaxshi so‘zdan m oy eriydi,
Y om on so‘zdan soy quriydi.
Yaxshi so'zning mazzasini bilm agan.
Yom on so‘zning izzasini bilmas.
Yaxshining so'zi — oltin,
Y om onning so'zi — bolta.
Yaxshining so kzi toshni eritar,
Y om onning so'zi boshni chiritar.
Yaxshining so‘zi — qaym oq,
Y om onning so‘zi — to ‘qm oq.
Yaxshi-yaxshi desa,
K unda tariqday yaxshilik q o ‘shilar emish.
Y om on-yom on desa,
K unda tariqday yom onlik qo 'sh ilar em ish.
0 ‘z aqling aqldir,
Elning aqli naqldir.
O 'zi sovuqning — so‘zi sovuq.
O'ziga boqm a, so‘ziga boq.
O 'n og‘iz so kz ming og'iz b o ‘lar.
0 ‘tarchining nashtari yeng ichida,
Z ahar xotin nashtari til uchida.
0 ‘ttiz tishdan chiqq an so ‘z,
0 ‘ttiz uruqqa tarqalar.
0 ‘q birni o ‘ldirar,
So‘z — mingni.
Q arg'ishning ikki uchi bo'lar,
Q attiq gap qarindoshga ham yoqmas.
Qizil tilim bo'lm asa,
Q ishlar edim elim da.
Yashil tilim b o im a sa ,
Y ayrar edim elim da.
Qizil tilim tiyolm adim ,
Qizimnikiga borolm adim .
Q uloqdan kirgan sovuq so‘z
K o'ngilga borib m uz bo'lar.
Q uruq so'z bosh og‘ritar,
Yoriq qoshiq og'iz yirtar.
Q o'yning qim m ati — yungida,
O dam ning qim m ati — so‘zida.
Q o 'tir q o 'ld an yuqar,
Balo — tildan.
H ar kim o 'z tili bilan tirik.
H ar m evaning p o 'c h o g ‘i bor,
H ar so'zning o'lch ovi bor.
H ikm at — bir hovuch oltin.
Do'stlaringiz bilan baham: |