Biokimyo pmd


Vitamin D – kalsiferol va antiraxitik vitamin



Download 4,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet127/439
Sana01.01.2022
Hajmi4,12 Mb.
#303414
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   439
Bog'liq
Sobirova-R.A-biokimyo

Vitamin D – kalsiferol va antiraxitik vitamin

Uning eng muhim vakillari D

2

 va D


3

. O‘simlik mahsulotlarida

vitamin Dning miqdori ko‘p emas. Hayvon mahsulotlaridan jigar, tovuq

tuxumi, baliq, sut, sariyog‘da ko‘p saqlanadi. Vitamin D

3

ning


organizmdagi eng asosiy vazifasi kalsiy va fosfor gomeostazini saqlash,

suyakning minerallanishi va qayta tiklanishini ta’minlashdir. Vitamin

D ingichka ichakdagi o‘t kislotalari ishtirokida so‘riladi, keyin jigarga

tashiladi va u yerda NADN va molekulyar kislorod ishtirokida ishlovchi

mitoxondriyalar sistemasi ta’sirida 25-oksiholekalsiferolga aylanadi

(41-rasm). 25-oksiholekalsiferol buyraklarda gidroksillanadi, natijada




143

gormonal xususiyatga ega bo‘lgan 1,25 dioksiholekalsiferol hosil

bo‘ladi.

Bu reaksiya parat gormonlar

bilan boshqariladi. 1,25 dioksi-

holekalsiferol ichakda Ca tashi-

lishini kuchaytiradi. Uning

ta’sirida ichak shilliq qavati

hujayralarining tegishli oqsillari

kalsiy biriktirgan oqsilga aylanadi.

Bu birikma ichak mikrovorsinka-

larida faoliyat ko‘rsatadi.

Yuqoridagi oqsil va Ca bog‘liq

ATFaza Ca tashilishida qatnashadi,

bu jarayon Na ham bog‘liq. Juda ko‘p a’zolarning hujayralarida, T,

B-limfotsitlarda 1,25-dioksiholekalsiferol retseptorlarining topilishi

vitaminning hujayralar, jumladan fagositlar, limfotsitlarning

differensirovkasi va faoliyatidagi katta ahamiyatini ko‘rsatadi.

Vitamin D bilan davolab bo‘lmaydigan raxit kasalligining sababi

buyraklar 1,25-degidroksiholekalsiferolning adekvat miqdorini

sintezlay olmasligidadir. Bu birikmani 2,5-5 mkg/sutka miqdorda

qabul qilib turish ichaklarda Ca me’yorida so‘rilishini ta’minlaydi.

Vitamin D yetishmaganida faqat suyak to‘qimasi emas, balki butun

organizm zarar ko‘radi, qon bilan a’zolarga Ca yetarli bormasligi

natijasida ikkilamchi o‘zgarishlar yuzaga keladi. Vitamin D

tanqisligida ingichka ichakning shilliq qavatida distrofik o‘zgarishlar

yuz beradi, bu esa ichakning faoliyatini ayniqsa, so‘rish qobiliyatini

pasaytiradi. D-gipovitaminozda lipidlar almashinuvi buziladi (qonda

umumiy holesterin, erkin yog‘ kislotlari va fosfatidiletanolaminlarning

miqdori jigarda lipidlar almashinuvi buzilishi natijasida ortadi). D-

gipovitaminozda organizmdagi oqsil almashinuvida o‘zgarishlar

kuzatiladi. Taloqda va timusda parchalanishini ortishi bilan uning

sintezi pasaygan. Shunday hollarda bolalar va kattalarda suyaklarning

demineralizatsiyasi yuz beradi, uncha kuchli bo‘lmagan ta’sirlar

suyaklar sinishiga olib keladi. Qon zardobida Ca va P miqdori ortishi

hisobiga yumshoq to‘qimalarda Sa yig‘iladi va buyraklarda tosh hosil

bo‘ladi.

Vitamin D

2

 prooksidant xususiyatiga ega bo‘lib kislotalarini,



hujayra membranalarining fosfolipidlarini oksidlanishidan saqlaydi.

Vitamin D yetishmasligining organizmdagi modda almashinuviga

salbiy ta’siri immun sistemada ham o‘z aksini topadi.

41-rasm

Vitamin Dning tuzilishi




144


Download 4,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   439




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish