Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. Tolipov O‘., Usmonboyeva M. Pedagogik texnologiyalarning tadbiqiy asoslari – T.: 2006. 
2. Adam, R. Tne Process of Educational Innovation I R. - Lnd, 1991. 
3. Bassett G. Innovation in Primary Education. - Lnd: 1992. 
4. Beverly D. Inquiry Based Teacher Education - Lnd: 1996.

---

78
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
ONA TILI VA ADABIYOT DARSLARINI TASHKIL ETISHDA KASBGA 
YO‘NALTIRISH VA KASBGA OID USULLARNI QO‘LLASH
Bozorova Bibigul Mustafoyevna
Navoiy viloyati, Qizlitepa tumani 
16-maktab ona tili va adabiyot fani o‘qituvchisi
Insonning qiymati emas siymu zar,
Insonning qiymati ilm va hunar.
O‘sib kelayotgan yosh avlodni kasbga yo‘naltirish hamisha davlatimiz, siyosatimiz oldida 
turgan ustivor masalalardan sanalib kelingan. Mazkur jarayonni amalga oshirish uchun 
farzandlarimiznung ota-onalari hamda ta’lim muassasalarining o‘rni va u yerda faoliyat olib 
borayotgan o‘qituvchilar hamda amaliyotchi psixologlarining faoliyati katta ahamiyatga ega. 
Shu maqsadda bugun yurtimizda ko‘plab qaror, farmonlar qabul qilinmoqda. Jumladan, 2020-yil 
6-noyabr sanasida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekistonning yangi taraqqiyot 
davrida ta’lim-tarbiya va ilm-fan sohalarini rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-6108-
sonli farmonining qabul qilinishi fikrimizning isbotidir. Kasb-hunarga yo‘naltirishdan maqsad 
o‘sib kelayotgan yosh avlodni ongli ravishda kasb tanlashga tayyorlashdir. Ularni kasb hunarga 
yo‘naltirish orqali, bo‘lajak kasbiy qarorlarni shakillantirish, kasbni erkin va mustaqil tanlashlari 
uchun kasb –hunarga yo‘naltirish ishlariga mustahkam zamin yaratuvchi ilmiy-amaliy tizim 
sifatida qarash lozim. Bu tizim orqali har bir o‘quvchi shaxsini kasbga yo‘naltirishda individual 
xusuyatlarni ham xalq xo‘jaligi manfaatlari nuqtai nazardan mehnat reurslarini to‘laqonli 
ta’minlash zaruratini hisobga olish kerak. Lekin bugungi kunda umumiy o‘rta ta’lim maktablarida 
o‘quvchilarni kasbga yo‘naltirishning ilmiy amaliy tizimi yetarlicha ishlab chiqilmagan, ilmiy 
pedagogik asoslari talab darajasida yaratilmagan.
Kasb madaniyati kasbga, mehnatga, ijodga, 
ish jarayoni va odamlarga bo‘lgan munosabatlar 
asosida shakillanadi. Zero, kasbiy faoliyat shu 
ijodiy jarayon, munosabatlardan iborat. Endi 
kasb madaniyatini pedagogika nuqtai nazardan 
talqin etib ko‘raylik. O‘qtuvchilik faoliyati, 
ta’lim –tarbiya, ma’rifat, ma’naviyat, o‘qtuvchilar 
bilan doimiy munosabatlar jarayonidan iborat. 
Umuman, madaniyatni ta’lim- tarbiyasiz, bilimsiz, 
ma’rifatsiz, ma’naviyatsiz, ijodsiz ta’savvur etib 
bo‘lmaydi. Barcha munosabatlarga, moddiy 
va ma’naviy qadryatlarning asosini, insonning 
insoniylik sifatlari mazmunini jamiyatning 
taraqqiyot, ta’lim- tarbiya darajasi, fan imkoniyati, 
ma’rifat va madaniyat kuchi belgilab beradi. Inson 
qaysi kasb yoki hunar bilan shug‘ullanmasin, 
doimo munosabat bo‘ladi, bu munosabat darajasi, 
tartibi, saviyasi, uning madaniyatini qay darajada o‘zlashtirib olganiga bog‘liq. Kasbga o‘rganish 
ham madaniyat va bu jarayonlardagi o‘zaro munosabatlqr ham madaniyatdir. Agar o‘qtuvchi 
o‘z o‘quvchisini kasb hunari yoki dars beradigan fani orqali tarbiyalamoqchi bo‘lsa, unga kasb 
madaniyatini o‘rgatmoq uchun eng avvalo o‘z fanini yaxshi ko‘rishi va yaxshi bilishi uning o‘zi 
madaniyatli bo‘lishi kasb madaniyatini yaxshi o‘zlashtirib olgan bo‘lishi lozim. Kasb-hunar yoki 
fanni sevadi hamda ustoziga o‘xshab madaniyatli bo‘lishga harakat qiladi. Agar fanni yoki kasb 
hunarni o‘qtuvchining o‘zi yaxshi ko‘rmasa, uning o‘zi madaniyatli bo‘lmasa, kasb madaniyatidan 
bexabar bo‘lsa, u holda qanchalik o‘quvchilarni majbur qilmasinbaribir bu fan ularga hech qanday 
tarbiyaviy ta’sir ko‘rsatmaydi, ularni madaniyatli ham qila olmaydi.

---

79