Guliston davlat universiteti kasbiy pedagogika fandan

2. Ijtimoiy-iqtisodiy o‘zgarishlar sharoitida kasbiy ta’lim tizimini isloh qilish.
  
Oxirigi yillarda turli xil stanoklarda ishlay oluvchi, uni tamirlay oluvchi, mahsulot sifatini 
yuqori qilish uchun lozim asboblar orasidan qulayini tanlay olib ishlatadigan ishchilarga talab ortib 
bormoqda. Ushbu ishchilar mehnat qilish jarayonlari va ko‘p imkoniyatdan qulayini tanlay olishi 
kerak. 
Bunday ishchilar, ya’ni, tamirlovchilar eski tushuncha bo‘yicha olliy bajaruvchi emas. 
Ushbu  ishchilar  bajaruvchanlik  bilan  bir  qatorda  yangi  texnologiyaning  rivojlanishi  va 
ishlab-chiqarishni boshqarishda muhim rol o‘ynaydi. 
Ularga qulay vaziyatlarni topish jarayonida quyidagi talablar qo‘yiladi: 
-  pnevmatika,  dinamika,  elektrotexnikani,  fizikani  hech  bo‘lmaganda  o‘rta  maktab  ta’lim 
oluvchisi darajasida bilishlari kerak; 
- yaxshi texnologik tayyorgarlikka ega bo‘lishlari kerak; 
- metall va nometall materiallarning nomlanishi va xususiyatlarini bilishlari kerak; 
- kesuvchi asboblarning zo‘riqishiga chidamliligini bilishlari kerak; 
-  avtomatik  liniyada  ishlovchi  har  xil  tipdagi  stanoklarda  ishlagani  uchun  ularning  ishga 
tayyorgarligi  hamda  ularning  rejalashtirilganligini  bilishlari  kerak.  Ular  shunday  holatlarga 
tushadilarki,  oqibatda  turli  xil  nosozliklarni  yechishga  to‘g‘ri  keladi.  Shuning  uchun  ular  yuqori 
malakali bo‘lishlari kerak; 
- jamoa uchun sharoit yaratib berish, tamirlash ishini qisqa vaqtda tugallashlari kerak; 
- ular ijtimriy -iqtisodiy bilimlarga ega bo‘lishlari kerak; 
- brigadaning ish rejasini tuza olishlari kerak; 
- ular jamoa bilan yaxshi muomalada bo‘lishlari, ya’ni tillasha olishlari kerak; 
-  ular  qanday  o‘zgarishlarlarga  tayyor  turishlari  va  boshqa  brigadaga  o‘tib  ishlash  lozim 
bo‘lganda ishlab keta olishlari shart; 
- ishchilarning bajaruvchanlik funksiyasi kamayib, aqliy mehnati ulushlari ortishi kerak; 
-  ishchilar  mehnatida  aqliy  mehnat  va  fizik  funksiyaning  organik  birikmasi,  ya’ni, 
hisoblash, to‘g‘rilash, analitik va nazorat funksiyalarini bajaruvchi, texnik jarayonni o‘lchovchi va 
tekshiruvchi, avtomatlashtiruvchi asboblar yordamida boshqara ola bilishlari lozim; 
- yuqori malakali va keng tarmoqli ishchilar funksiyalarining qo‘llay olishlari kerak; 
- madaniyat, texnika va fanning rivojlanishida mehnat umumdorligining oshishi; 
- umumiy faoliyati va ishlab-chiqarish holatlariga moslashuvchanlik; 
-  o‘rganish  jarayonida  tizimli  ravishda  malakasini  oshirish  evaziga  keyingi  ish  faoliyati 
malakasining oshishini taminlab berish. 
Yuqori  malakali  ishchilar  zamonaviy  ishlab-chiqarishda  muhim  rol  o‘ynaydi.  Ayniqsa 
ularning rasionalizatorlik va ijodkorlik xususiyatlari asqotadi. Bunday ishchilarning paydo bo‘lishi 
shundan  darak  beradiki,  insonning  ishlab-chiqarish  va  texnik  jarayondagi  rivojlanishi, 
bilimlarining kengayishi, chuqurlashishi va malakasining oshib borishini taqozo etadi. 

---

 
75