Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

Prognozlashtirishning metodlari: 

1. Ekstrapolyasiya metodlari. 

2. Tarixiy analogiya. 

3. Modellashtirish. 

4. Ekspertiza usulida baholash. 

5. Kelajak ssenariylari. 

Ekstrapolyasiya  metodlari 

–  qonuniyatlari  o‘tmishda  va  hozirgi  davrda  yaxshi  ma’lum  bo‘lgan 

tendensiyalarni  kelajakka  tatbiq  etishga  asoslanadi.  Masalan,  biron-bir  tizimga  o‘tmishda  muayyan 

o‘zgarmas tezlik yoki tezlanish bilan rivojlanish xos bo‘lgan bo‘lsa, bizda bu tezlik yoki tezlanish kelajakda 

ham  muayyan vaqt  oralig‘ida o‘zgarishsiz qoladi, deb hisoblash uchun asoslar bor. SHunday qilib,  o‘sish 

(pasayish) egri chiziqlarini grafik yoki analitik usulda davom ettirish va prognoz ob’ekti bo‘lg‘usi holatining 

miqdor  ko‘rsatkichlarini  hisoblab  chiqarish  mumkin.  SHunga  qaramay,  agar  o‘rganilayotgan  tendensiya 

boshqa tendensiyalar bilan o‘zaro ta’sirga kirishish natijasida o‘zgarsa va bu o‘zaro ta’sirni lozim darajada 

o‘rganish imkoniyati mavjud bo‘lmasa, ekstrapolyasiya metodi uncha samarali bo‘lmasligi mumkin.