Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

•  tartibga  solish  funksiyasi 

odamlar  xulq-atvorini  tartibga  soluvchi  tegishli  me’yorlar  va  qoidalarni 

belgilaydi

;

 

• kompensatorlik funksiyasi 

etishmayotgan  axborot,  diqqat-e’tibor,  g‘amxo‘rlik  o‘rnini  to‘ldiradi,  hayot 

ma’nosi,  istiqbollar  va  shu  kabilarning  yo‘qligini  sezdirmaydi,  ya’ni  insonning  kundalik  hayotda 

qondirilmagan ehtiyojlari o‘rnini to‘ldiradi. 

Dinning  asosiy  ildizlari. 

Din  qonuniy  hodisa  sifatida  vujudga  kelgan  bo‘lib,  u  insonning  g‘ayritabiiy 

narsalar va hodisalarga bo‘lgan e’tiqodini to‘yintiruvchi chuqur ildizlarga egadir. 

Dinning psixologik ildizi, 

avvalo, inson tabiatida mavjud bo‘lib, u inson intellektining rivojlanish darajasi va 

tanqidiy fikrlash qobiliyatidan qat’i nazar, nafaqat tushunish, anglash, balki  e’tiqod qilish istagi va hattoki 

ehtiyojining hamisha namoyon bo‘lishidir. 

Dinning  gnoseologik ildizlari 

oqilona bilim nuqtai nazaridan dunyo o‘z rang-barangligida insonga cheksiz 

murakkab bo‘lib tuyulishida namoyon bo‘ladi. 

Dinning  ijtimoiy  ildizlari 

jamiyatda  doimo  mavjud  bo‘lgan  tengsizlik,  qashshoqlik  va  adolatsizlikni, 

odamlar qancha urinmasin o‘zgartira yoki enga olmaganligi bilan bog‘liq. Adolatsizlik va foniy dunyoning 

nomukammalligi  tuyg‘usi  chorasizlik  va  umidsizlikni  yuzaga  keltiradi,  so‘nggi  zikr  etilgan  tuyg‘ular 

osongina u dunyoda hayotning mavjudligiga bo‘lgan ishonchga aylanadi. Vaholanki, har qanday din haqiqiy 

hayot u dunyodadir, deb o‘rgatadi. Muammolar, qiyinchiliklarga duch kelgan va real hayotda o‘ziga tayanch 

topa  olmagan  inson  g‘ayritabiiy  kuchlarga  umid  bog‘lab,  narigi  dunyoga  murojaat  etadi.  Ularga  e’tiqod 

qilib, odamzod taskin, tasalli topadi va oxir-oqibatda taqdirga tan beradi. 

Dinning  siyosiy  ildizlari 

turli  siyosiy  kuchlarning  dindan  o‘z  mayda-chuyda  manfaatlarida  foydalanish 

imkoniyati  va  shu  tariqa  uni  bevosita  yoki  bilvosita  qo‘llab-quvvatlashi  orqali,  uning  jamiyatdagi  roli  va 

ta’sirini kuchaytirishida namoyon bo‘ladi. Shu ma’noda din va siyosat o‘rtasida ham uzviy va doimiy aloqa 

mavjud.